«Τον ήττω λόγον κρείττω ποιείν»

Ψεύτες κυκλοφορούν σε κάθε κλάδο, για ορισμένα επαγγέλματα ωστόσο, το ψεύδος δεν είναι απλώς αναγκαίο αλλά υποχρεωτικό και αναπόφευκτο.

του Παντελή Μπουκάλα

Φαντάζεστε έναν εκπρόσωπο κυβέρνησης, κόμματος, αθλητικού συλλόγου, εμπορικού καταστήματος κ.ο.κ. πρόθυμο να αποδεχτεί ότι αυτοί τους οποίους εκπροσωπεί έσφαλαν, αστόχησαν, ψευδολόγησαν, ενέπαιξαν, νόθεψαν το προϊόν τους; Τον φαντάζεστε με άλλο ύφος εκτός από το ύφος του βαριά ενοχλημένου και σφόδρα αδικούμενου, όταν κάποιοι τολμούν να διατυπώσουν μιαν ένσταση ή μια μομφή κατά του προϊσταμένου ή του εργοδότη του; Οσοι έχουν τόσο πλούσια φαντασία ώστε να εικάζουν το απίθανο, εύκολα μπορούν να αντιληφθούν ότι την αμέσως επόμενη στιγμή ο αυτοκαταστροφικά ειλικρινής θα βρεθεί άνεργος, διαγραμμένος από το κόμμα, εκτός κυβερνητικού σχήματος κ.ο.κ.

Προπαγάνδα και αλήθεια δεν τα πάνε καλά, αποτελεί δε κακόγουστο αστεϊσμό η δημιουργία «ομάδων αλήθειας» από τους κομματικούς μηχανισμούς. Το κοινό, έμπειρο πια, ανέχεται μέχρις ενός σημείου τα ψεύδη που είναι υποχρεωμένοι να ανακοινώνουν σαν ακλόνητες αλήθειες οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι. Τα θεωρεί μέρος της δουλειάς τους, φυσικό και κανονικό. Ξέρει άλλωστε ότι δεν επιλέγονται γι’ αυτόν τον ρόλο λόγω της φιλαλήθειάς τους, αλλά λόγω της ικανότητάς τους στις λεκτικές μανούβρες και στους λογικούς ακροβατισμούς, στα τρικ και στις φανταχτερές ατάκες. Το δόγμα τους; «Το θέμα δεν είναι να λες την αλήθεια. Το θέμα είναι να φαίνεται ότι λες την αλήθεια». Η σχετική παράδοση πάει πολύ πίσω, στην εποχή της σοφιστικής, η τέχνη της οποίας, κατά τον Πρωταγόρα, είναι να ποιεί «τον ήττω λόγον κρείττω». Να κάνει τον αδύναμο λόγο να φαντάζει δυνατός, με τη μαγγανεία των λέξεων.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας ίσως θα ήθελε να εξαφανιστούν ως διά μαγείας από τον ψηφιακό χώρο οι βιντεοσκοπημένες διαβεβαιώσεις του ότι η κυβέρνηση έχει στα χέρια της την έγγραφη έγκριση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα για τις κάμερες στα σχολεία. Τις ίδιες διαβεβαιώσεις έδινε και η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως. Αποκαλύφθηκε όμως ότι η Αρχή δεν έχει καταλήξει σε θετική γνωμοδότηση, αξιώνει δε την έκδοση επιστημονικά τεκμηριωμένης εκτίμησης αντικτύπου πριν οποιοδήποτε άλλο βήμα. Εκκρεμεί λοιπόν το ερώτημα: Σίγουρα θα ήθελε ο κ. Πέτσας να εξαφανιστούν τα τεκμήρια του ψεύδους; Ή μήπως τα θεωρεί πειστήρια επαγγελματικής αποτελεσματικότητας και κομματικής συνέπειας; Δεν θα στοιχημάτιζα.

Καθημερινή