Τετάρτη 31 Ιανουαρίου 2018

Το όνομα ως μαγεία



του Ευάγγελου Αυδίκου*
Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις. Μεγάλο το δίκιο του φιλοσόφου Αντισθένη. Αν επιθυμούμε να κατανοήσουμε μια λέξη, το πρώτο βήμα είναι ν’ αρχίσουμε από την ιστορική της πορεία αλλά και να συνεχίσουμε τραβώντας την επιφανειακή μεμβράνη, εστιάζοντας στις μεταλλαγές που υπέστη στη διάρκεια των καιρών.
Είναι αυτή η κίνηση που επιτρέπει στους μελετητές και σε όσους αρέσκονται σ’ αυτά τα ταξίδια να κάνουν οφιοειδή και λαβυρινθώδη ταξίδια στην Ιστορία. Στις πολιτισμικές επιμειξίες και στις μετακινήσεις λαών. Τα ταξίδια στις λέξεις είναι μια διαδρομή στη μεγάλη διάρκεια του ιστορικού χρόνου, πέρα από στερεότυπα και προκαταλήψεις που διαμορφώθηκαν στην ύστερη ιστορική περίοδο.
Το ταξίδι με όχημα τα ονόματα έχει μια μαγεία. Δεν είναι τυχαία η επιτυχία διαφόρων εκπομπών που οργανώνονται με άξονα την αναζήτηση του ονόματος. Αποκαλύπτει κρυμμένες πλευρές, ρεύματα υπόγειων δανείων και επιδράσεων, συσχετίσεις που ο χρόνος τις έχει σκεπάσει με τη λήθη.
Το όνομα, όμως, αντιμετωπίστηκε και ως τοτέμ. Ως σύμβολο που συμπύκνωνε την πολιτισμική κληρονομιά αλλά και τις υπερφυσικές εκείνες δυνάμεις (θεϊκές οντότητες με οποιαδήποτε μορφή), που προστατεύουν την ομάδα: φυλή, ομάδα, οικογένεια. Σε αυτή την περίπτωση το όνομα αποκτά μαγικές διαστάσεις, οι οποίες μπορεί να λειτουργήσουν με αρνητικό τρόπο απέναντι σ’ εκείνους που τολμούν να το χρησιμοποιήσουν με μια διαδικασία απομάγευσης. Με άλλα λόγια, να κατανοήσουν τις πολλαπλές διαδρομές ενός ονόματος, πέρα από εκείνη που έχει υιοθετήσει η κυρίαρχη ομάδα.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Ωστόσο, γνωστή σε όλους, μικρούς και μεγάλους, είναι η ονοματοθεσία των παιδιών. Το όνομα αλλά και το επίθετο των νεογέννητων παιδιών μιας νέας οικογένειας λειτούργησαν ως έδαφος, στο οποίο εκδηλώθηκε ο εξορθολογισμός στην ελληνική κοινωνία. Τα ονόματα έως τις πρόσφατες δεκαετίες αποτελούσαν τοτέμ μιας πατριαρχικής κοινωνίας. Συνεπώς, κάθε αμφισβήτησή τους θεωρούνταν υπονόμευση μιας δεδομένης τάξης πραγμάτων.
Η συγκεκριμένη λειτουργία του ονόματος έχει εκδηλωθεί με μεγάλη ένταση με αφορμή τα συλλαλητήρια για το όνομα της ΠΓΔΜ. Το τοτέμ εμπεριέχει τη μαγεία μιας ιστορικής μνήμης που θεωρήθηκε συστατικό στοιχείο για τη συγκρότηση των εθνικών κρατών. Την ίδια στιγμή η εθνική ονοματολογία μπορεί να εξελιχθεί σε ταμπού, οπότε κάθε προσπάθεια για συζήτηση επ’ αυτού του θέματος τοποθετείται στον χώρο του ανίερου.
Αυτό είναι το πλαίσιο που οριοθετεί τα συλλαλητήρια για την ονοματοθεσία της γειτονικής χώρας. Οργανώνονται στη βάση του ιερού και του ανίερου. Από τη μια μεριά είναι εκείνοι που υπερασπίζουν την ιστορική κληρονομιά, χωρίς καμιά υποχώρηση. Από την άλλη, οι «ανίεροι». Οσοι, δηλαδή, κατά την άποψη των πρώτων, είναι ύποπτοι για απεμπόληση των εθνικών δικαίων. Πόσο αποτελεσματική είναι μια τέτοια αντίληψη;
* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
efsyn

Το μεγάλο ρίσκο του Ερντογάν


του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
Οι σχέσεις μεταξύ Αγκυρας και Ουάσιγκτον δοκιμάζονται από αλλεπάλληλα κενά αέρος τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Καταγγελίες Ερντογάν για αμερικανικό δάκτυλο στην απόπειρα πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016, οργή της Αγκυρας για την άρνηση των ΗΠΑ να εκδώσουν τον Φετουλάχ Γκιουλέν, πόλεμος της βίζας, δικαστική δίωξη Τούρκων επιχειρηματιών που συνδέονταν με τον ηγέτη της χώρας, στην Αμερική, αγορά ρωσικών πυραύλων S-400 από την Αγκυρα – ο κατάλογος δεν έχει τέλος. Ωστόσο, όλα αυτά μοιάζουν με παρωνυχίδες ύστερα από την τουρκική εισβολή στη βόρεια Συρία, που απειλεί να φέρει τους δύο νατοϊκούς συμμάχους σε ρήξη, ακόμη και με θερμό, στρατιωτικό επεισόδιο.
Είναι αλήθεια ότι στην κουρδική περιοχή του Αφρίν, όπου εισέβαλαν οι Τούρκοι, δεν υπήρχαν Αμερικανοί στρατιώτες – υπήρχε μικρή ρωσική δύναμη, η οποία αποσύρθηκε προτού αρχίσει η επιχείρηση που ονομάστηκε, με περίσσεια κυνισμού, «Κλάδος Ελαίας». Παραμένει, ωστόσο, γεγονός ότι ο τουρκικός στρατός έχει βαλθεί να εκμηδενίσει την κουρδική πολιτοφυλακή YPG, δηλαδή τον σημαντικότερο στρατιωτικό σύμμαχο των ΗΠΑ στη Συρία. Ακόμη χειρότερα, ο ίδιος ο Ερντογάν προανήγγειλε επέκταση των επιχειρήσεων προς τα ανατολικά, στην περιοχή του Μανμπίτζ, όπου υπάρχει σημαντική δύναμη Αμερικανών στρατιωτών. Μάλιστα, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μποζντάγ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ένοπλης σύγκρουσης με τους Αμερικανούς, αν δεν αποσύρουν τις δυνάμεις τους.
Οσο αλλόκοτη κι αν φαίνεται η εξαιρετικά ριψοκίνδυνη στάση της Αγκυρας έναντι των ΗΠΑ, δεν ήταν κάτι σαν κεραυνός εν αιθρία. Το πρώτο σημάδι ήρθε ήδη τον Μάρτιο του 2003, όταν η Τουρκία έκλεισε τον εναέριο χώρο της στα αμερικανικά αεροπλάνα ενόψει του πολέμου κατά του Ιράκ. Ο λόγος ήταν, βέβαια, η ανησυχία της Τουρκίας για το ενδεχόμενο να γεννήσει ο πόλεμος ένα κουρδικό κράτος στα νότια σύνορά της. Εκτοτε, το Κουρδικό δεν έπαψε να δηλητηριάζει τις σχέσεις μεταξύ των δύο συμμάχων. Η συνεργασία των ΗΠΑ με τους Κούρδους της Συρίας –χθες, εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, αύριο για τη μετατροπή της χώρας σε ασθενή ομοσπονδία– επιδείνωσε τη λανθάνουσα κρίση. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για τον Ερντογάν ήταν η δήλωση Αμερικανού αξιωματούχου περί δημιουργίας μεθοριακής δύναμης 30.000 ανδρών από τους Κούρδους, κατά μήκος των τουρκικών συνόρων.
Σε υπόμνημα που αναρτήθηκε την περασμένη Κυριακή στον λογαριασμό της κυβέρνησης Γιλντιρίμ, στο Twitter, εξηγούνται με δώδεκα σημεία οι σκοποί της στρατιωτικής εκστρατείας: Η Τουρκία δεν θα ανεχθεί να έχει στην απέναντι πλευρά των νοτίων συνόρων της το ΡΚΚ, με το οποίο ταυτίζει το κουρδοσυριακό κόμμα PYD και το ένοπλο τμήμα του, YPG. Δεν θα αφήσει τους Κούρδους να τους αποκόψουν από τον αραβικό κόσμο. Δεν θα επιτρέψει σε καμία περίπτωση τη συνένωση του κουρδικού θυλάκου του Αφρίν, στο βορειοδυτικό άκρο της Συρίας, με τη μεγάλη λωρίδα ανατολικά του Ευφράτη. Αν γινόταν κάτι τέτοιο, λέει το υπόμνημα, τότε οι Κούρδοι δεν θα σταματούσαν εκεί, αλλά πιθανότατα «θα έφταναν στη Μεσόγειο» – ένα εφιαλτικό σενάριο για την Τουρκία, καθώς η κουρδική οντότητα, η Ροτζάβα, θα αποκτούσε πρόσβαση στη θάλασσα.
Σε πρώτο χρόνο, ο Ερντογάν φαίνεται να ελέγχει το ριψοκίνδυνο παιχνίδι. Οι αντιδράσεις των Δυτικών ήταν υποτονικές. Οι Αμερικανοί άφησαν ξεκρέμαστους τους Κούρδους (παρότι είναι ακόμη νωπό το αίμα που έχυσαν τον Οκτώβριο για την απελευθέρωση της Ράκα, πρωτεύουσας του Ισλαμικού Κράτους), αλλά και τους προειδοποίησαν ότι αν μεταφέρουν δυνάμεις τους από άλλες περιοχές τους στο Αφρίν, θα τους κόψουν κάθε βοήθεια. Οι Γάλλοι κάτι ψέλλισαν περί παραπομπής της Τουρκίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά γρήγορα τα μάζεψαν. Οι Γερμανοί βλέπουν τα δικά τους άρματα μάχης, τα Leopard, να χρησιμοποιούνται εναντίον των Κούρδων και ούτε γάτα ούτε ζημιά.
Στάση ανοχής
Αλλωστε, όλοι είχαν ανεχθεί την προηγούμενη εισβολή της Τουρκίας στο συριακό έδαφος, τον Αύγουστο του 2016, με την επιχείρηση «Ασπίδα του Ευφράτη». (Μια επιχείρηση που δεν στρεφόταν βέβαια εναντίον των τζιχαντιστών, πολλούς από τους οποίους είχε ενισχύσει στο παρελθόν και άλλους ενισχύει σήμερα η Αγκυρα, αλλά είχε στόχο να δημιουργήσει μια τουρκική σφήνα που διέσπασε την κουρδική ζώνη στη βόρεια Συρία). Γιατί λοιπόν να περιμένει κανείς μια διαφορετική στάση των Δυτικών, αλλά και των Ρώσων σήμερα;
Την ίδια ώρα, στο εσωτερικό της Τουρκίας ο πόλεμος συσπειρώνει τη μεγάλη πλειονότητα του λαού γύρω από την κυβέρνηση, αναγκάζοντας τόσο τους κεμαλικούς του CHP όσο και τους εθνικιστές του ΜΗΡ να στηρίξουν τον Ερντογάν. Μοναδική, αυτονόητη εξαίρεση το αριστερό- φιλοκουρδικό κόμμα HDP, εναντίον του οποίου έχει εξαπολυθεί ένα νέο κύμα άγριας καταστολής και φυλακίσεων, ακόμη και για μια απλή καταδίκη της τουρκικής εισβολής μέσω Facebook.
Νάρκες στον δρόμο για το Αφρίν
Παρά την υπεροπλία του τουρκικού στρατού έναντι της κουρδικής πολιτοφυλακής YPG, τα 22 χιλιόμετρα που χωρίζουν τα τουρκικά σύνορα από το κέντρο του Αφρίν είναι στρωμένα με νάρκες. Η προηγούμενη εκστρατεία των Τούρκων, η «Ασπίδα του Ευφράτη» κράτησε έξι μήνες και απέτυχε να καταλάβει το Μανμπίτζ, πράγμα που ήταν διακηρυγμένος στόχος της. Αν οι Τούρκοι εγκλωβιστούν σε παρατεταμένη εμπλοκή, με τους Κούρδους να επιδίδονται σε αντάρτικο πόλεων, κάτι για το οποίο προετοιμάζονταν τουλάχιστον επί τρία χρόνια, οι εκπλήξεις που τους περιμένουν μπορεί να αποδειχθούν πολύ οδυνηρές – ανάλογες με εκείνες που δοκίμασαν οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους στο Κομπάνι, το οποίο αναδείχθηκε σε κουρδικό Στάλινγκραντ.
Από την άλλη, αν οι Τούρκοι κινηθούν ανατολικά προς το Μανμπίτζ, όπως απειλεί ο Ερντογάν, κινδυνεύουν να έρθουν σε σύγκρουση με τους Αμερικανούς που βρίσκονται εκεί. Ηδη, ο Τραμπ τον προειδοποίησε την περασμένη Τετάρτη ότι τα αμερικανικά στρατεύματα δεν πρόκειται να φύγουν, επομένως το ενδεχόμενο της σύγκρουσης είναι οτιδήποτε άλλο από φανταστικό. Επιπλέον, οι Κούρδοι έχουν ήδη αρχίσει να εκτοξεύουν πυραύλους προς μεθοριακές τουρκικές πόλεις, ενώ παρά την άγρια καταστολή στη νοτιοανατολική Τουρκία, μια νέα κουρδική εξέγερση θα γίνεται ολοένα και πιθανότερη όσο παρατείνεται ο πόλεμος.

Αλλοτινές μου εποχές, αλλοτινοί μου χρόνοι



του Τάσου Παππά 
«Δεν μπορώ να δω τη Δημοκρατία των Σκοπίων να αποτελεί ουσιαστικό γεωπολιτικό κίνδυνο για την Ελλάδα. Το επιχείρημα ότι το όνομα μπορεί να επιφέρει επεκτατικές τάσεις των Σκοπίων προς τον Νότο έχει κάποια βάση, αλλά εγώ δεν το βλέπω ως ορατό ενδεχόμενο». 
Αυτά έλεγε ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 1993 σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Εψιλον» της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» (την ανέσυρε από τη λήθη το «Documento»). Το Μακεδονικό ήταν κεντρικό θέμα στην πολιτική διαμάχη, ο πατέρας του σημερινού αρχηγού της Ν.Δ., Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, αν και ήθελε να βρει άκρη με το όνομα στη λογική της σύνθετης ονομασίας, εκβιάστηκε, υποχώρησε, αλλά τελικώς δεν απέφυγε την αποστασία. Θύτης το 1965, θύμα το 1993.
Αυτά που υποστήριζε τότε ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν σωστά. Ούτε αυτός πίστευε ούτε όμως και κανένας άλλος στη διεθνή σκηνή ότι η FYROM συνιστούσε απειλή για την Ελλάδα. Δεν μπορούσαμε να πείσουμε τους συνομιλητές μας ότι ένα κράτος 2,5 εκατομμυρίων κατοίκων χωρίς σοβαρό στρατιωτικό μηχανισμό αποτελούσε κίνδυνο για τη χώρα μας. Εμείς λέγαμε, οι ξένοι άκουγαν με υπομονή χωρίς να συμμερίζονται τα επιχειρήματά μας.
Στην αρχή, στο πλαίσιο της υποχρεωτικής αλληλεγγύης (καθότι ήμασταν μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε, ενώ οι γείτονες όχι), δεν πήραν κάποια ενοχλητική πρωτοβουλία. Ωστόσο, από ένα σημείο και μετά σταμάτησαν να μας ακούνε και ξεκίνησαν να αναγνωρίζουν τη FYROM με τη συνταγματική ονομασία της, δηλαδή σκέτα Μακεδονία.
Είμαστε την ίδια χρονιά (1993), το ΠΑΣΟΚ έχει κερδίσει τις εκλογές, ο Ανδρέας Παπανδρέου έχει επιστρέψει πανηγυρικά στην εξουσία (από το εδώλιο του Ειδικού Δικαστηρίου στο μέγαρο Μαξίμου) και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Θόδωρος Πάγκαλος έδωσε συνέντευξη στην «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία». Ο πρωτοσέλιδος τίτλος ήταν μια φράση του: «Η υπόθεση του ονόματος των Σκοπίων είναι μια χαμένη υπόθεση». Σάλος στο ΠΑΣΟΚ. Του επιτέθηκαν χαρακτηρίζοντάς τον «ρίψασπι», «ενδοτικό», «εκτός εθνικής γραμμής».
Ωστόσο, ο τότε πρωθυπουργός Α. Παπανδρέου δεν τον επανάφερε στην τάξη, όπως του ζητούσαν πρωτοκλασάτα στελέχη της κυβέρνησης. Προτίμησε να μη σχολιάσει δημοσίως την άποψη του υφισταμένου του. Λίγο μετά, πάντως, αποφάσισε το εμπάργκο! Χτες η Ντόρα Γροσομανίδου, πρέσβης της Ελλάδας στη FYROM την περίοδο 2005-2007, δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ότι «την άνοιξη του 2006 ο Νίμιτς πρότεινε την ονομασία “Δημοκρατία της Μακεδονίας-Σκόπια”, η οποία έγινε ασμένως αποδεκτή από την ελληνική πλευρά».
Να θυμίσουμε ότι την περίοδο εκείνη πρωθυπουργός ήταν ο Κώστας Καραμανλής και υπουργός Εξωτερικών η Ντόρα Μπακογιάννη, αυτοί που κατά τον Αδωνι Γεωργιάδη του 2007 «ξεπούλησαν τη Μακεδονία»!
Η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ συμπεριφέρονται στο Μακεδονικό σαν να μην κυβέρνησαν ποτέ τούτη τη χώρα. Και κυβέρνησαν, και διαπραγματεύθηκαν, και μυστική διπλωματία έκαναν, και πρότειναν παραλλαγές σύνθετης ονομασίας με τη λέξη Μακεδονία σε διάφορες εκδοχές, και υπέγραψαν έγγραφα που αποκαλύπτουν ότι στο παρελθόν είχαν πολύ πιο διαλλακτικές θέσεις απ’ αυτές που σήμερα διατυπώνουν. Οπότε καλό είναι να ηρεμήσουν, γιατί, αν αρχίσουν να βγαίνουν χαρτιά στη φόρα, θα εκτεθούν.
efsyn

Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2018

Όταν ο σκοπός αγιάζει τα μέσα


της Κάκης Μπαλή
Η αποκάλυψη ότι η Volkswagen έκανε πειράματα σε πιθήκους και ενδεχομένως και σε ανθρώπους για τις επιπτώσεις του διοξειδίου του αζώτου στην υγεία έσκασε σαν βόμβα το σαββατοκύριακο στη Γερμανία. Και βγήκε αμέσως η διοίκηση του ομίλου του "αυτοκινήτου του λαού" να δηλώσει ότι διαχωρίζει τη θέση της από τέτοιες πρακτικές και ότι θα ερευνήσει την υπόθεση και θα τιμωρήσει όσους ευθύνονται. Όπως βγήκε αμέσως ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης να χαρακτηρίσει "ηθικά απαράδεκτα" αυτού του είδους τα πειράματα και να τονίσει ότι δουλειά της αυτοκινητοβιομηχανίας είναι να μειώσει τις εκλύσεις επικίνδυνων καυσαερίων και όχι να αποδείξει ότι αυτά δεν είναι επικίνδυνα.
Ωστόσο, αυτές οι -επιεικώς- σκανδαλώδεις μέθοδοι που χρησιμοποιεί η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία -υποτίθεται, εν αγνοία της υψηλής ηγεσίας της, η οποία τώρα δηλώνει ότι "θα βάλει το μαχαίρι στο κόκαλο"- δείχνουν ότι είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί το επιχειρηματικό της μοντέλο μέχρι τέλους, κόντρα σε κάθε πολιτική απόφαση για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας των ανθρώπων. Και το κάνει εδώ και χρόνια.
Όταν, για παράδειγμα, είδε ότι στους νεότερους καταναλωτές του πρώτου κόσμου υποχώρησε η άνευ όρων λατρεία για το Ι.Χ., ενώ παράλληλα αυξήθηκε η περιβαλλοντική ευαισθησία, η αυτοκινητοβιομηχανία λάνσαρε τους ντιζελοκινητήρες ως την "καθαρότερη" λύση. Αυτό ισχύει για το διοξείδιο του άνθρακα σε σχέση με τους αντίστοιχους βενζινοκινητήρες, αλλά όχι και για το διοξείδιο του αζώτου. Για την ακρίβεια, θα μπορούσε να ισχύει και για το διοξείδιο του αζώτου, αφού υπάρχει η απαραίτητη τεχνολογία, πλην όμως είναι ακριβή. Γι' αυτό και οι Volkswagen και σία προτίμησαν να χρησιμοποιήσουν ένα software που θα αλλοίωνε τις μετρήσεις, αντί την τεχνογνωσία που θα μείωνε τις εκλύσεις - και πιάστηκαν στα πράσα από τις αμερικανικές ελεγκτικές αρχές. Προφανώς, τώρα, με αυτά τα απαράδεκτα πειράματα προσπαθούσαν να αποδείξουν ότι το διοξείδιο του αζώτου δεν είναι και τόσο επικίνδυνο όσο ισχυρίζεται ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, που χαρακτηρίζει τα καυσαέρια του ντίζελ καρκινογόνα. Επιπλέον, καθώς αποτελούν ένα από τα ισχυρότερα λόμπι στη Γερμανία -ένα άλλο είναι η βιομηχανική γεωργία και κτηνοτροφία, που επιμένει στα ζιζανιοκτόνα, όπως πολύ πρόσφατα αποδείχθηκε- καταφέρνουν ώστε η γερμανική κυβέρνηση να μπλοκάρει στις Βρυξέλλες κάθε Οδηγία που θα κάνει πιο αυστηρή τη νομοθεσία για τα καυσαέρια. Κι απ' ό,τι φάνηκε από τις -αυξημένες- πωλήσεις του 2017, για την ώρα λειτουργεί για τους Volkswagen και σία το ότι "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα". Και τα πειράματα...

Απ’ τη μύγα ξίγκι



του Τάσου Παππά
Μερικές φορές αναρωτιέμαι αν άλλοι γράφουν τις εκθέσεις του ΔΝΤ που περιγράφουν την κακή κατάσταση που επικρατεί σε πολλές χώρες και άλλοι εκπονούν τις πολιτικές του Ταμείου που τις βυθίζουν σ’ αυτήν την κατάσταση. Στην έκθεση που παρουσίασε στο Νταβός η Κριστίν Λαγκάρντ αναφέρεται ότι οι νέοι μένουν πίσω και χωρίς κάποιες δράσεις δεν θα μπορέσουν ποτέ να ανακάμψουν.
Υπεύθυνη για τη φτώχεια και τη μείωση των αποδοχών των νέων είναι η ανεργία. Επισημαίνεται ότι, δέκα χρόνια από την κρίση, ένας στους πέντε νέους της Ε.Ε. ψάχνει ακόμη για δουλειά. Η παρατεταμένη παραμονή στην ανεργία θα οδηγήσει, όπως εκτιμά το ΔΝΤ, σε χαμηλότερους μισθούς.
Υπογραμμίζεται ακόμη ότι ένας στους τέσσερις νέους στην Ευρώπη είναι σήμερα αντιμέτωπος με τον κίνδυνο της φτώχειας, επιβιώνοντας με εισοδήματα χαμηλότερα από το 60% του μέσου. Σ’ αυτήν την εξέλιξη συνέβαλε η υποαπασχόληση, που επεκτάθηκε λόγω των ανεπαρκών δικτύων κοινωνικής ασφάλισης.
Καλά (τρόπος του λέγειν) τα λέει η έκθεση. Από διαπιστώσεις όμως να φάνε κι οι κότες.
Για τις αιτίες; Ούτε κουβέντα.
Ποιος φταίει για την εκτόξευση της ανεργίας των νέων, για το δυσοίωνο μέλλον τους, για την εκτεταμένη υποαπασχόληση, για τη συρρίκνωση των μηχανισμών προστασίας; Αυτή είναι η φυσική τάξη των πραγμάτων όπως διακηρύσσουν οι νεοφιλελεύθεροι; Μπας και έβαλε το χεράκι του ο Θεός για κάποιο λόγο που δεν γνωρίζουμε;
Μήπως η αιτία είναι οι πολιτικές λιτότητας, η αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, η ευελιξία της αγοράς εργασίας (θέσφατο για τους εμπειρογνώμονες του Ταμείου) που έχει οδηγήσει στην πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων;
Δηλαδή με λίγα λόγια μήπως ο ένοχος είναι ο καπιταλισμός-καζίνο τον οποίο υπηρετεί με θρησκευτική ευλάβεια το ΔΝΤ; Σιγά που θα ομολογήσουν το έγκλημα. Εχουν λόγο; Για να εξιλεωθούν από τις αμαρτίες (τόσο κόσμο έχουν πάρει στον λαιμό τους) και να σώσουν τις ψυχές τους; Αφήνουν τους άλλους, τους κοινούς θνητούς, να πιστεύουν στην επουράνια βασιλεία. Αυτοί περνούν μια χαρά στον μίζερο τούτο κόσμο. Ανετοι, ωραίοι, πλούσιοι και ασφαλείς, αφού βρίσκουν και κάνουν.
Παρά τα όσα λέει η έκθεση, τα στελέχη του ΔΝΤ επιμένουν ότι στην Ελλάδα πρέπει να πέσει κι άλλο το αφορολόγητο, να μειωθούν κι άλλο οι συντάξεις και να μη διαταραχθούν οι βάρβαρες εργασιακές σχέσεις. Μας λένε λοιπόν οι φωστήρες του Ταμείου ότι δεν μας ενδιαφέρει που η ανεργία των νέων χτυπάει ταβάνι, δεν μας ενδιαφέρει που πολλοί νέοι φεύγουν από τη χώρα, δεν μας ενδιαφέρει που ζουν με το χαρτζιλίκι που τους δίνουν οι γονείς τους από τις πενιχρές συντάξεις τους, δεν μας ενδιαφέρει που οι αμοιβές όσων νέων εργάζονται είναι πολύ χαμηλές.
Δεν πρέπει να αλλάξει τίποτε στις συμφωνίες γιατί ακόμη δεν έχουμε σωθεί. Ή μάλλον κάτι πρέπει να αλλάξει. Να έρθουν νωρίτερα τα μέτρα. Μία απάντηση πρέπει να πάρουν από την κυβέρνηση: «Δώσαμε, δώσαμε». Θα την πάρουν;
efsyn

Η κουρδική χειραφέτηση και ο «ενστικτώδης» φόβος της Τουρκίας



Τι θέλουν οι Τούρκοι στη Συρία; Ποιο είναι το κίνητρό τους; Το σχέδιό τους-αν υπάρχει και είναι συγκροτημένο- περιλαμβάνει στρατηγική εξόδου μετά την εισβολή στον θύλακο του Αφρίν ή επιδίδονται σ'...
του Νίκου Κυριακίδη
Τι θέλουν οι Τούρκοι στη Συρία; Ποιο είναι το κίνητρό τους; Το σχέδιό τους-αν υπάρχει και είναι συγκροτημένο- περιλαμβάνει στρατηγική εξόδου μετά την εισβολή στον θύλακο του Αφρίν ή επιδίδονται σ' ένα ακόμη στρατιωτικο-πολιτικό μπούλινγκ εις βάρος των Κούρδων; Τι ακριβώς κάνουν εκεί; Όχι από άποψης επιδιώξεων, άμεσων ή απώτερων βλέψεων -που κι αυτά δείχνουν να είναι στον αέρα-, αλλά υπό την έννοια του ποια αντανάκλαση έχουν οι επιθετικές κινήσεις τους στην ευρύτερη σκακιέρα της συριακού εμφυλίου και στη δυτική, ειδικότερα την ευρωατλαντική, συνοχή;
Θα έχουμε ένα νέο κεφάλαιο τετελεσμένων από την Άγκυρα στην περιοχή; Κι αν ναι, ποιους “πόντους” θα εξαργυρώσει έπειτα μ' αυτό; Υπάρχει στρατηγική για τα ανατολικά σύνορα της Τουρκίας ή όλα καθορίζονται από τον παρορμητισμό της στιγμής και την ανάγκη εσωτερικής επιβεβαίωσης του ισλαμο-εθνικιστικού συστήματος εξουσίας;
Υπάρχουν πράγματι πολλές απορίες και πυκνά ερωτήματα που είναι αδύνατον να απαντηθούν αντικειμενικά σε μια κατάσταση ρευστών δεδομένων και ευμετάβλητων ισορροπιών. Αυτό όμως επ’ ουδενί επηρεάζει τη θεμελιώδη διαπίστωση που κάθε ψύχραιμος παρατηρητής οφείλει να κάνει: Σήμερα η Τουρκία αποτελεί ντε φάκτο μέρος του ισοζυγίου ισχύος και επιρροής στο σύστημα ισορροπιών της Εγγύς και Μέσης Ανατολής και ο υπεύθυνος γι’ αυτό δεν είναι άλλος από τον Ταγίπ Ερντογάν.
Η αναρρίχηση και η μετέπειτα εδραίωσή του στην εξουσία, χρησιμοποιώντας κατά περίσταση σιδηρά πυγμή και λαϊκή πειθώ, σηματοδότησε την “μετάλλαξη” της Άγκυρας από έναν στατικό και συχνά παθητικό, πειθήνιο παράγοντα των ευρωατλαντικών δομών σ’ έναν δυναμικό, απρόβλεπτο και άκρως διεκδικητικό διεθνή παίκτη. Διεκδικητικό και απαιτητικό απέναντι σε παγκόσμιες δυνάμεις και υπερεθνικές δομές- βλέπε Ε.Ε. και προσφυγικό-, διεκδικητικό και απαιτητικό απέναντι στους γείτονες και τους ισχυρούς συμμάχους του.
"Ανεύθυνη συμπεριφορά"
Τρεις αναλυτές (Φεντερίγκα Μπίντι, σχολή Προχωρημένων Διεθνών Σπουδών πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς, Ίαν Μποντ, διευθυντής διεθνούς πολιτικής Κέντρου Ευρωπαϊκής Μεταρρύθμισης, Κρίστιαν Μπράκελ, διευθυντής ιδρύματος Heinrich-Böll στην Κωνσταντινούπολη), τους οποίους ρώτησε η ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης Carnegie Europe, συμφώνησαν όλοι ότι η εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία προκαλεί ζημιά στη συνοχή του ΝΑΤΟ.
“Μ' άλλα λόγια η Τουρκία επιτίθεται εμμέσως εναντίον του κυρίου συμμάχου της, των ΗΠΑ, και το κάνει αυτό με την υποστήριξη της Ρωσίας καθώς οι ρωσικές δυνάμεις ελέγχουν τον εναέριο χώρο της περιοχής. (...) Το πρόβλημα με μια τέτοια ανεύθυνη συμπεριφορά είναι ότι όχι μόνον προκαλεί ζημιά στο ΝΑΤΟ, αλλά υπονομεύει ολόκληρη τη δυτική κοινότητα και το σύστημα αξιών της” είπε η Μπίντι.
Ο έτερος αναλυτής, Ίαν Μποντ, τόνισε χαρακτηριστικά ότι “η εκτροπή της Τουρκίας από τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου διαβρώνει τη βορειοατλαντική συμμαχία περισσότερο και βαθύτερα από οποιαδήποτε μεμονωμένη ενέργειά της (...) η συμπεριφορά της θέτει σε κίνδυνο την ενότητα του ΝΑΤΟ”.
Είναι ξεκάθαρο ότι οι φόβοι της Άγκυρας έχουν μεγαλώσει τον τελευταίο καιρό και οι αντιδράσεις της γίνονται όλο και πιο ενστικτώδεις, προδίδοντας έντονο άγχος, αν όχι πανικό. Εδώ βεβαίως μπορεί κανείς να αντιτείνει ότι είναι πάγια στρατηγική του Ερντογάν να καλλιεργεί την όξυνση και την πόλωση εφόσον με αυτά κατορθώνει να παρεκτρέπει την προσοχή εχθρών και φίλων.
Πίσω από κάθε του κίνηση ξεδιπλώνεται ένα συγκρουσιακό σκηνικό. Αυτή είναι η μέθοδός του να πορεύεται στον αρχηγικό δρόμο και αυτή είναι που τον έχει καταστήσει αδιαμφισβήτητο επικυρίαρχο στο πολιτικό παιχνίδι στο εσωτερικό της Τουρκίας. Η αντιμετώπισή του ως του κόκκινου πανιού της πρόκλησης είναι κάτι που αντικειμενικά δυσκολεύει -ή παραπλανά- την ψύχραιμη αποτίμηση των κινήσεών του στο πολιτικό και διπλωματικό τερέν.
Οπωσδήποτε η εμπρηστική φύση της ερντογανικής πολιτικής και ρητορικής αποτελεί τη βάση, τον πυρήνα, το “προαπαιτούμενο” της τουρκικής επιθετικότητας στη Συρία. Ο άλλος, ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας, έχει να κάνει με τον προαιώνιο φόβο του συνόλου του τουρκικού κατεστημένου -κοσμικού, ισλαμικού, στρατιωτικού- για την πιθανότητα να δρομολογηθεί ανεπιστρεπτί η στρατιωτικοπολιτική διαδικασία της κουρδικής εθνικής ολοκλήρωσης. Και όντως ο ενστικτώδης αυτός φόβος των Τούρκων είναι σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένος.
Κουρδική αφύπνιση
Το κουρδικό στοιχείο έχει χειραφετηθεί -ή, καλύτερα, έχει αυτονομηθεί- σε όλα τα επίπεδα, κυρίως στο στρατιωτικό. Το σοβαρότερο και το πλέον ανησυχητικό για την Άγκυρα είναι ότι εδώ και μερικά χρόνια έπαψαν να υφίστανται οι καταπιεστικές δομές στην περιοχή που το κρατούσαν υπό έλεγχο: το παλιό Ιράκ του Σαντάμ και της μπααθικής ιδεολογίας, η παλιά, επίσης μπααθική, Συρία των Άσαντ.
Κι όσον αφορά την ίδια την Τουρκία, κάθε άλλο παρά εξαφανισμένο είναι το κουρδικό “στίγμα”. Το PKK συνεχίζει απτόητο τον ένοπλο αγώνα του και ο αυταρχικός περιορισμός της κουρδικής πολιτικής έκφρασης προσκρούει σήμερα στο τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Τουρκίας, το HDP, με τους φυλακισμένους ηγέτες του να έχουν γίνει το αιχμηρό αγκάθι που εμποδίζει κάθε χειραψία της Ευρώπης με το ερντογανικό σύστημα εξουσίας.
Έτσι, όλα τριγύρω δείχνουν να έχουν σκοτεινιάσει για την Άγκυρα, πραγματικά. Μπορεί ο πονοκέφαλος της αυτονομίας του ιρακινού Κουρδιστάν να πέρασε γι’ αυτήν -αν όχι προσωρινά, σίγουρα για ένα μεγάλο διάστημα- με την ανακατάληψη του Κιρκούκ από τις δυνάμεις της Βαγδάτης τον περασμένο Οκτώβριο και τον συνεπακόλουθο πολιτικό “παροπλισμό” του σταυροφόρου της κουρδικής ανεξαρτησίας Μασούντ Μπαρζανί, όμως οι Κούρδοι της Συρίας παραμένουν ένας δυναμικός παράγοντας δυνητικών εξελίξεων.
Όταν μια κουρδική οντότητα, στην προκειμένη περίπτωση οι YPG, οι Μονάδες Προστασίας του Λαού, ασκεί ντε φάκτο έλεγχο στο 30% της επικράτειας της Συρίας, δεν μπορεί ο Ερντογάν και οι στρατηγοί του στην Άγκυρα να κοιμούνται ήσυχοι το βράδυ. Το χειρότερο γι' αυτούς είναι ότι έχουν απέναντί τους μια κουρδική οργάνωση που υποστηρίζεται ανοιχτά από τους Αμερικανούς, στρατιωτικά και πολιτικά, διότι μέσω αυτής ασκούν επιρροή και έχουν λόγο στα τεκταινόμενα.
Την ίδια στιγμή, μαζί με το PYD, το Κόμμα Δημοκρατικής Ενότητας, πολιτικό παρακλάδι των YPG, οι Κούρδοι έχουν συστήσει μια αυτόνομη οντότητα με κρατικές δομές στη βόρεια Συρία μ’ ένα προοδευτικό, πολυπολιτισμικό και πολυεθνοτικό ιδεολογικό υπόβαθρο, αποτελώντας ήδη τη δεύτερη παρόμοια αυτόνομη κουρδική οντότητα μετά από εκείνη του βόρειου Ιράκ.
Για ορισμένους αναλυτές οι φραστικές μολότοφ του Ερντογάν είναι περισσότερο φωνασκίες παρά ουσιαστικές απειλές, κάτι που φάνηκε και από τους μύδρους που εξαπέλυσε κατά του Ομπάμα περί “εξαπάτησης” της Τουρκίας καθώς η Ουάσιγκτον υποσχέθηκε περιορισμό των Κούρδων της Συρίας πέραν του Ευφράτη και τώρα ο Τραμπ συνεργάζεται μαζί τους.
Το μήνυμα του Ερντογάν είναι πως, αν η Τουρκία χάσει σε κάποιο από τα μέτωπα που αποτελούν προτεραιότητα για την ασφάλεια των συνόρων της, όπως αυτό της Μέσης Ανατολής, και αν τα συμφέροντά της σ’ αυτήν τη ζωτικής σημασίας περιοχή αγνοηθούν, ή αν κρίνει πως οι Δυτικοί στηρίζουν τους εχθρούς της -Γκιουλέν, Κούρδοι του PKK, Κούρδοι των YPG κ.λπ.- τότε η κατάσταση θα μπορούσε πραγματικά να γίνει επικίνδυνη.
Όσο, λοιπόν, οι Αμερικανοί κάνουν πως δεν ακούν τον Ερντογάν και του ζητούν να βάλει φρένο στην τουρκική επιθετικότητα, τόσο πιο πυκνές και εμπρηστικές θα γίνονται οι απειλές του, όπως αυτή που εκτόξευσε την Παρασκευή για επέκταση της τουρκικής επιχείρησης σε όλη τη βόρεια Συρία μέχρι τα σύνορα με το Ιράκ.
avgi

Δευτέρα 29 Ιανουαρίου 2018

Γκρρτς, Σρρπ, Μπουλγκάρ, Μακεντών ορτοντόξ...


Αν η μνήμη των μισών έστω αναγνωστών (και τη «Ζωή εν τάφω» την έχουν διαβάσει εκατοντάδες χιλιάδες) είχε συγκρατήσει κάτι από τις συγκεκριμένες σελίδες, ίσως δεν θα ήταν τόσο εύκολο στους κάπηλους του πατριωτισμού –ιεράρχες, κομματάρχες, τέως στρατάρχες κ.ο.κ.– να διακινούν και να επιβάλλουν μαζικά τα ανιστόρητα κλισέ τους για τους «γυφτοσκοπιανούς» που, όπως απεφάνθη τουιτερικώς και τρανό στέλεχος της ΟΝΝΕΔ, «όταν εμείς κάναμε εγκαίνια στην Ακρόπολη, αυτοί είχαν ουρά και πηδούσαν από δέντρο σε δέντρο».
του Παντελή Μπουκάλα
Ε​ργο συγκλονιστικό «Η ζωή εν τάφω» του Στράτη Μυριβήλη, αφήνει βαθιά τα ίχνη της στην ψυχή και τη σκέψη του αναγνώστη. Σε όποια ηλικία κι αν συναντηθεί μαζί της. Να συμπεριλαμβάνεται άραγε στα ίχνη αυτά και η αφήγηση που ξετυλίγουν τα «Χειρόγραφα που βρέθηκαν μες στο γελιό του λοχία Αντώνη Κωστούλα» (αυτός, θυμίζω, είναι ο υπότιτλος του βιβλίου) για τη φιλοξενία του αυτοϊστορούμενου ήρωα στο ταπεινό σπίτι κάποιου «μακεδονίτικου χωριού», όπου και ανάρρωσε; Φοβάμαι πως όχι. Αν η μνήμη των μισών έστω αναγνωστών (και τη «Ζωή εν τάφω» την έχουν διαβάσει εκατοντάδες χιλιάδες) είχε συγκρατήσει κάτι από τις συγκεκριμένες σελίδες, ίσως δεν θα ήταν τόσο εύκολο στους κάπηλους του πατριωτισμού –ιεράρχες, κομματάρχες, τέως στρατάρχες κ.ο.κ.– να διακινούν και να επιβάλλουν μαζικά τα ανιστόρητα κλισέ τους για τους «γυφτοσκοπιανούς» που, όπως απεφάνθη τουιτερικώς και τρανό στέλεχος της ΟΝΝΕΔ, «όταν εμείς κάναμε εγκαίνια στην Ακρόπολη, αυτοί είχαν ουρά και πηδούσαν από δέντρο σε δέντρο». Το μόνο που δεν πρόσθεσε είναι ότι τα «εγκαίνια» ξεκίνησαν με τον Βασίλη Καρρά να τραγουδάει το «Μακεδονία ξακουστή». Αρκέστηκε να διαβεβαιώσει πως «οι κρεμάλες στο Σύνταγμα για τους εθνοπροδότες είναι έτοιμες και περιμένουν». Αν ήταν εφικτός ο απαγχονισμός φαντασμάτων, δεν θα τη γλίτωνε ο Μυριβήλης. Αλλά μπορούμε πάντα να κάψουμε τη «Ζωή εν τάφω». Εχει ξαναγίνει. Επί Μεταξά.
Είμαστε λοιπόν στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Πανευρωπαϊκό τον ονομάζει –ευλόγως– ο Μυριβήλης, μάχιμος στα χαρακώματα του μακεδονικού μετώπου από τον Μάιο του 1917 έως τον Απρίλιο του 1918. Το «μακεδονίτικο χωριό», όπου έμεινε για να αναρρώσει ο λοχίας Κωστούλας, η Βελούσινα (Βελούζινα στο βιβλίο) βρίσκεται στην ΠΓΔΜ, πολύ κοντά στα σύνορά της με την Ελλάδα, χρωστάει δε το όνομά της στη Βέλικα Ελεούσα, τον ναό της Θεοτόκου Μεγάλης Ελεούσας, που χτίστηκε τον 4ο-5ο αιώνα, επί Θεοδοσίου του Β΄. Παραθέτω τις κρίσιμες παραγράφους του αντιμιλιταριστικού πεζογραφήματος όπως απαντούν στην πρώτη έκδοση, που κυκλοφόρησε στη Μυτιλήνη το 1924. Η έκδοση αυτή, μαζί με τη δεύτερη, του 1930, τυπώθηκαν για πρώτη φορά σε έναν τόμο από την «Εστία» το 2016, με φιλολογική επιμέλεια, πρόλογο και επίμετρο της Νίκης Λυκούργου.
Αντλώ λοιπόν από την πρόσφατη έκδοση της «Εστίας», με την οποία παραδίδεται το κείμενο χωρίς απαλοιφές ή προσαρμογές στις απαιτήσεις της «εθνικής ορθότητας», οι οποίες επιβλήθηκαν στις δεκαετίες που ακολούθησαν τη συγγραφή και τις πρώτες εκδόσεις της «Ζωής», απαλοιφές που επέτρεψαν στους μάστορες της εθνικόφρονης ψευδολογίας να διατείνονται ότι ουδέποτε έγραψε τέτοια πράγματα ο Μυριβήλης. Τα έγραψε όμως (σ. 95 κ.ε.):
«Από προχτές βρίσκουμαι κάτου από στέγη. Ανάμεσα πια σ’ αθρώπους που δε ζούνε ξυλιασμένοι κάτου απ’ την ψυχρή πνοή της στρατιωτικής πειθαρχίας. Ο γιατρός δήλωσε πως για να μου περάσει το πόδι πρέπει πρώτα απ’ όλα να σηκωθώ απ’ το χώμα κι απ’ την υγρασία τ’ αντίσκηνου. Και επειδής δε δέχτηκα με κανέναν τρόπο να πάω στο Νοσοκομείο, ο λοχαγός μου φρόντισε και μ’ έβαλε εδώ, σ’ ένα σπίτι του κοντινού χωριού. [...] Οι χωριάτες με δέχτηκαν ανοιχτόκαρδα κι απλά. Και σαν απόμεινα ολομόναχος μαζί τους, άρχεψαν να μου μιλάνε σχεδόν όλοι μαζί, με τη γλώσσα τους που δεν την καταλάβαινα. [...] Μα καταλάβαινα πολύ ξάστερα πως ήτανε ένας κόσμος απλός και δουλευτής. Ενας κόσμος ίσιος. Και τα λόγια τους ήτανε όλα λόγια αγαθά, άδολα σαν το ψωμί τους και μοσκοβολισμένα από συμπάθεια και συμπόνεση. [...]
»Η μάννα τους δουλεύει στον αργαλειό. Τα μεγάλα της τ’ άσπρα πόδια ανεβοκατεβαίνουν γυμνά πάνου στις πατήτρες, και συχνά μαλώνει γελώντας τις μικρές μου φιλενάδες, που κάνουν ολάκερη συνδιάσκεψη, σοβαρή και φωνακλάδικη, συζητώντας γύρου στο εθνόσημο του κασκέτου μου. Είναι Γκρρτς ή Σρρπ. Ρωμέικο για Σέρβικο. Κι η μάννα τους φαίνεται τους λέει πως είμαι ένας “Γκρρτς”, ένας “ντόμπρο Γκρρτς”, ένας “ντόμπρο κριστιάν” και... να προσέχουν το πονεμένο πόδι μου. [...] Η βαθιά ανάγκη που με σπρώχνει να επικοινωνήσω πιο καλά με την πρωτόγονη ψυχήν αυτονών των ανθρώπων, μ’ έκανε να πολεμώ πεισμωμένα να μπω μες στο νόημα του γλωσσικού τους ιδιώματος. Είναι ένα σλαβικό παρακλάδι με πολλά τούρκικα και ρωμέικα στοιχεία. [...] Αυτοί εδώ οι χωριάτες, που τη γλώσσα τους την καταλαβαίνουν περίφημα κι οι Βουργάροι κι οι Σέρβοι, αντιπαθούνε τους πρώτους γιατί τους πήρανε τα παιδιά τους στο στρατό. Μισούν τους δεύτερους που τους κακομεταχειρίζουνται για Βουργάρους. Και κοιτάνε με αρκετά συμπαθητική περιέργεια εμάς τους περαστικούς Ρωμιούς επειδή είμαστε οι γνήσιοι πνευματικοί υπήκοοι του Πατρίκ, δηλαδή του “Ορθόδοξου Πατριάρχη της Πόλης”. Γιατί η ιδέα του απλώνεται ακόμα, τυλιγμένη μέσα σε μια θαμπή μυστικοπάθεια πολύ παράξενη, πάνου σ’ αυτό τον απλοϊκό χριστιανικό κόσμο. Επειτα οι τάφοι των παλιώ τους προεστών έχουνε πάνω στις πέτρες σκαλισμένα ελληνικά γράμματα. Τα ίδια γράμματα που ’ναι γραμμένα πάνου στα σκεβρωμένα κονίσματά τους, και στα παλιά εκκλησιαστικά βιβλία των εκκλησιώ τους. Ωστόσο, δε θέλουν να ’ναι μήτε “Μπουλγκάρ”, μήτε “Σρρπ”, μήτε “Γκρρτς”. Μοναχά “Μακεντόν ορτοντόξ”».
Υπάρχουν κάποιες μικροδιαφορές στη β΄ έκδοση, του 1930, η οποία, σημειώνει η Λυκούργου, «αποτέλεσε και τη βάση για την έβδομη και οριστική έκδοση του βιβλίου το 1955». Μια και η επανάληψη φημίζεται σαν μήτηρ μαθήσεως, δίνω την τελευταία ξαναπλασμένη παράγραφο (σ. 304-305): «Υστερα είναι και οι τάφοι των προεστών και των παπάδων τους που ’ναι σκαλισμένοι με τα ιερά και μυστηριώδικα ελληνικά γράμματα. Τα ίδια γράμματα είναι γραμμένα πάνου στα παλιά σκεβρωμένα κονίσματά τους, γύρω απ’ τ’ άγρια ασκητικά κεφάλια των αγίων του Βυζαντίου, και μέσα στα κιτρινιασμένα Βαγγέλια. Αυτά όλα μάς κάνουν προνομιούχους αντίκρυ στα μάτια τους. Μολαταύτα δε θέλουν να ’ναι μήτε Μ π ο υ λ γ κ ά ρ μήτε Σ ρ ρ π μήτε Γ κ ρ ρ τ ς. Μ ο ν ά χ α Μ α κ ε ν τ ώ ν ο ρ τ ο ν τ ό ξ». Η αραίωση είναι του πρωτοτύπου.
Καμία επιστήμη ή τέχνη δεν είναι άμοιρη ιδεολογίας. Η φιλολογία, η γλωσσολογία, η αρχαιολογία και η ιστοριογραφία, και η λογοτεχνία βέβαια, έχουν συρθεί πάμπολλες φορές και σε πάμπολλες χώρες (ανάμεσά τους και η Ελλάδα και η FYROM) για να υπηρετήσουν τα «δίκαια» που κάθε λαός διδάσκεται να τα θεωρεί αυτονόητα και αναμφισβήτητα, αν όχι θεοπροστάτευτα, εξού και οι εθνικισμοί, οι αλυτρωτισμοί, οι πόλεμοι. Η «Ζωή εν τάφω», έργο μη αριστερού, γκρεμίζει εξαρχής τον σημερινό δογματισμό μας, αφού μας πληροφορεί για κάποιους γείτονές μας που μιλούν το δικό τους «ιδίωμα», μας συμπαθούν, και «μολαταύτα» δεν θέλουν να είναι Ελληνες, ούτε Σέρβοι ή Βούλγαροι. Από το «μολαταύτα» θα ’πρεπε να ξεκινάει η συζήτηση.
καθημερινή

Για τα Καρναβάλια…


Η ενόχληση της Νέας Δημοκρατίας για την αποκριάτικη διαφήμιση με τον Ζορό - Ψωμιάδη δεν έχει ούτε πολιτική αλλά ούτε λογική βάση.
Η περίοδος της Αποκριάς είναι συνυφασμένη με τη σάτιρα, τη μεταμφίεση και τον αυτοσαρκασμό. Υπό την έννοια αυτή ο Ψωμιάδης είναι ο κατάλληλος πρωταγωνιστής σε ένα τέτοιο σποτ.
Με ακροδεξιές απόψεις και καταδικασμένος για πολύ σοβαρά αδικήματα που τον οδήγησαν με ατιμωτικό τρόπο στην έκπτωση από την πολιτική, ο Ψωμιάδης σίγουρα δεν εκπροσωπεί μόνο τον εαυτό του. Είναι μέλος της ΝΔ, βουλευτής, Νομάρχης και Περιφερειάρχης με κομματικό της χρίσμα, συνομιλητής όλων των Προέδρων, υποψήφιος Πρόεδρος μάλιστα του κόμματος, κοινώς ένα στέλεχος πρώτης γραμμής.
Αν τώρα ενοχλήθηκαν στη ΝΔ εξαιτίας της διαφήμισης αυτό είναι πρόβλημα της ΝΔ και όσων τον ψήφιζαν αλλά όχι της διαφημιστικής καμπάνιας που συνηθίζει να χρησιμοποιεί καρικατούρες
Εξάλλου απόψεις ή συμπεριφορές σαν του Ψωμιάδη υπάρχουν και άλλες στη ΝΔ και μάλιστα σε «πρώτο πλάνο» και αυτό είναι το ανησυχητικό. Ούτε είναι ο μόνος ούτε το πρόβλημα εμφανίζεται όταν ανοίγει το Τριώδιο. Είναι θέμα πολιτικής ταυτότητας.
​​​Ίσως ​βέβαια ​η χρήση του ύμνου της ΝΔ στο σποτ να ήταν αδόκιμη αλλά δεν χρειαζόταν ​να αποσυρθεί η διαφήμιση. Αν είχε χιούμορ η ΝΔ θα ζητούσε mute στον ήχο, όπως έκανε με τη συνάντηση Μητσοτάκη-Τσίπρα στο Μαξίμου.
tvxs

Μακεδονικό: Ο πανάκριβος λογαριασμός της μη λύσης



του Χρήστου Κουτσονάσιου*
Το φάντασμα της “μη λύσης” στο Μακεδονικό στοιχειώνει την εξωτερική πολιτική της χώρας αφού επί δεκαετίες το θέμα μένει άλυτο.
Οι υποστηρικτές της “μη λύσης” ποτέ δεν αναρωτιούνται ποιά είναι τα αρνητικά αποτελέσματα που έχουν προκληθεί διατηρώντας αυτή την εθνική εκκρεμότητα επί 26 χρόνια.
Τώρα μπορεί να επιλυθεί το Μακεδονικό σε μια ομολογουμένως καλή ιστορική συγκυρία όπου επικρατούν σε σημαντικό βαθμό οι διαλλακτικές φωνές μέσα στα Σκόπια και είναι ορατό το ενδεχόμενο να επιλυθεί το θέμα με βάση την εθνική γραμμή που έχει διαμορφωθεί από το 2007 από τον Κώστα Καραμανλή. Και πρέπει να κατανοήσουμε ότι η διαιώνιση της μη λύσης συμφέρει μόνον τα Σκόπια που παγιώνουν ακόμη περισσότερο παγκοσμίως την ταύτιση της λέξης Μακεδονία με το γειτονικό κράτος.
Ο στρατός της πΓΔΜ μιλάει... τουρκικά”
Το παλαιότερο και το σοβαρότερο think tank της Γερμανίας, το Stiftung Wissenschaft und Politik (SWP), σε ανάλυσή του (Δεκέμβριος 2016) για την διείσδυση της Τουρκίας στα Βαλκάνια σημείωνε για την αυξανόμενη επιρροή της ιδιαίτερα στο κομμάτι του στρατού: “... οι περισσότεροι αξιωματικοί του στρατού της “Μακεδονίας” μιλούν τουρκικά παρά αγγλικά”.
Αυτό είναι μόνον ένα από τα αποτελέσματα της εξαιρετικά έντονης προσπάθειας διείσδυσης της Τουρκίας στην πΓΔΜ από το 1992 έως σήμερα. Μια προσπάθεια που έχει χτιστεί σε πολλούς τομείς απευθείας (οικονομικά, πολιτικά, θρησκευτικά κ.α), είτε εμμέσως από τις πάνω από 50 τουρκικές μη κυβερνητικές οργανώσεις που αλωνίζουν τις πόλεις και τα χωριά της πΓΔΜ, διοργανώνουν συνεχώς εκδηλώσεις, ομιλίες, εκατοντάδες υποτροφίες, προάγοντας την πολιτιστική, πολιτική και κοινωνική προπαγάνδα της Αγκυρας.
Κι αυτό δεν είναι τυχαίο αφού η πΓΔΜ, το Κόσοβο, η Αλβανία και η Βοσνία είναι η αιχμή του δόρατος της βαλκανικής πτυχής του επεκτατικού ρόλου της Τουρκίας που επί Ερντογάν ντύθηκε με νεο-οθωμανικό χαρακτήρα προστασίας τουρκικών και μουσουλμανικών πληθυσμών στην περιοχή.
Ο διακαής πόθος της Τουρκίας για “μη λύση”
Η Άγκυρα μόνο αρνητικά βλέπει την προοπτική προσέγγισης των Σκοπίων με την Αθήνα. Περαιτέρω συνεργασία των δύο χωρών (δηλαδή εκτός της οικονομίας όπου υπάρχει πραγματική ελληνική διείσδυση) και σε άλλους τομείς, ενοχλεί σφόδρα την Τουρκία που αποτελεί τον ένθερμο υποστηρικτή της μικρής αυτής χώρας στα διεθνή φόρα προς το ΝΑΤΟ είτε προς άλλους οργανισμούς με το αζημίωτο φυσικά.
Η Τουρκία εκτός των άλλων πολιτικών ωφελημάτων που έχει καταφέρει σε διπλωματικό επίπεδο, είναι ότι τα Σκόπια αντιπροσωπεύονται στο Ιράν, την Κιργιζία, την Σαουδική Αραβία και στο Ουζμπεκιστάν από τις αντίστοιχες διπλωματικές αποστολές της Άγκυρας.
Όμως η μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της Τουρκίας είναι ότι η πΓΔΜ είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην ευρωπαική ήπειρο συνολικά, που δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με την Κύπρο. Όταν το 2000 η κυβέρνηση των Σκοπίων είχε προαναγγείλει ότι θα προχωρήσει σε διπλωματικές σχέσεις με την Κύπρο, ο Τούρκος πρέσβης είχε βγει σε τοπικά κανάλια και είχε απειλήσει ότι θα κλείσει η πρεσβεία της Τουρκίας στα Σκόπια.
Οσο λοιπόν το θέμα δε λύνεται, πολύ απλά η Ελλάδα παίζει το παιχνίδι της Τουρκίας. Όχι φυσικά θέλοντας το, αλλά αντικειμενικά. Στην πολιτική, όπως και στη Φύση δεν υπάρχουν «κενοί χώροι».
Ο φαύλος κύκλος του εθνικισμού
Ουσιαστικό και πρακτικό αποτέλεσμα της μη λύσης είναι ότι αλληλοτροφοδοτεί τους ακροδεξιούς και στις δύο πλευρές των συνόρων.
Η ακροδεξιά στα Σκόπια τροφοδοτεί την φαρέτρα των εγχώριων ακροδεξιών και οι εγχώριοι τροφοδοτούν την ακροδεξιά στην γειτονική χώρα.
Για να σταθμίσουμε το αποτέλεσμα μιας ανοικτής υπόθεσης που ταλανίζει τις δύο χώρες είναι ότι η ουσιαστική πολιτική απουσία της Ελλάδας από την περιοχή, οδήγησε 26 χρόνια μετά στην δημιουργία 2 γενεών που μεγάλωσαν με τον φόβο, την εχθρότητα και το μίσος δυσκολεύοντας ακόμη περισσότερο το ζήτημα.
Οι νέοι στην πΓΔΜ μεγάλωσαν ακούγοντας ότι η Ελλάδα θέλει να τους αφανίσει από τον χάρτη και ταυτόχρονα διδάσκονταν στο σχολείο τις τρελές ιστορίες για αρχαίο μακεδονικό έθνος του οποίου αυτοί είναι οι συνεχιστές του…
Την ίδια ώρα στην Ελλάδα δύο γενιές όποτε έτυχε να άκουσαν για το Μακεδονικό (η αλήθεια είναι όχι πολλές φορές από το 2000 και μετά) οι αναφορές γίνονταν στην βάση ότι κάποιοι τρελοί στην χώρα αυτή διεκδικούν τα εδάφη μας, την ιστορία μας και την περηφάνεια μας. Εν μέρει είναι αλήθεια. Αυτό που δεν είναι αλήθεια είναι ότι όλοι οι Σκοπιανοί επιβουλεύονται την ιστορία μας και τα εδάφη μας.
Κύριος φορέας της ακραίας “αρχαιομακεδονικής” προπαγάνδας είναι το VMRO. Η αλήθεια είναι ότι μεταξύ του σλάβικου πληθυσμού υπάρχει η ανιστόρητη εκδοχή του VMRO, αλλά υπάρχει και η άλλη εκδοχή ότι πρόκειται για πληθυσμούς με σλαβικές ρίζες. Η διαμάχη αυτή επικρατεί ανάμεσα στον τοπικό πληθυσμό από το 1992 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Όσοι εδώ στην Ελλάδα δεν ήθελαν τη λύση έδιναν χώρο στην προπαγάνδα της μιας πλευράς μέσα στα Σκόπια. Από την άλλη κινητοποιούσαν επί χρόνια τον φόβο του μουσουλμανικού τόξου που προσπαθεί να δημιουργήσει η Άγκυρα, αλλά φυσικά ποτέ κανείς δεν ομολόγησε ότι η Τουρκία και οι νεο-οθωμανικές βλέψεις φούντωναν γιατί ακριβώς η Ελλάδα δεν έπαιζε τον ρόλο που θα έπρεπε να έχει.
Μη λύση σημαίνει Μεγάλη Αλβανία και Μεγάλη Βουλγαρία
Αν δούμε τον μεγάλο χάρτη της γεωπολιτικής σκακιέρας στα Βαλκάνια η “μη λύση” οδηγεί σε δύο σενάρια. Η πΓΔΜ με δεδομένα τα εσωτερικά θέματα που έχει με την αλβανική μειονότητα αλλά και τις σχέσεις με όλους τους γείτονες ή θα διαλυθεί ή θα γίνει “έρμαιο – προτεκτοράτο” κάποιας άλλης χώρας. Και τα δύο αυτά σενάρια όμως είναι πολύ κακά για την Ελλάδα.
Ενα αδύναμο κράτος εκτός ΕΕ και ΝΑΤΟ μπορεί να γίνει ακόμη πιο επικίνδυνο, είτε το ίδιο ως οντότητα, είτε γιατί θα αποτελεί τον πολιορκητικό κριό των επιδιώξεων άλλων χωρών που στην συγκεκριμένη περίπτωση τα σχέδιά τους δεν θα είναι φιλικά προς την χώρα μας.
Όσο για το σενάριο της διάλυσης αυτό θα ήταν ακόμη χειρότερο, αφού θα οδηγούσε στην επίτευξη άλλων λαών που έχουν βλέψεις στα εδάφη και στους πληθυσμούς αυτής της χώρας. Και μιλάμε πλέον για σενάρια Μεγάλης Αλβανίας και Μεγάλης Βουλγαρίας.
Ο στρουθοκαμηλισμός της μη λύσης
Υπάρχει ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πολιτικού παραλογισμού και κυρίως του στρουθοκαμηλισμού που περιέχει το δόγμα της μη λύσης. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα της Κίνας. Τον δίαυλο Δούναβη -Αξιού που ενδιαφέρεται σύμφωνα με δημοσιεύματα να κατασκευάσει με την συνεργασία τριών χωρών (Ελλάδας, Σερβίας, πΓΔΜ), και θα τις ωφελήσει όλες εξαιρετικά. Αλλά περισσότερο την Θεσσαλονίκη.
Πώς θα υπογραφούν αυτές οι συμφωνίες αφού η Κίνα και η Σερβία έχουν αναγνωρίσει την πΓΔΜ ως “Δημοκρατία της Μακεδονίας”; Το πιθανότερο θα είναι να γίνουν τρεις συμφωνίες της Κίνας με κάθε χώρα ξεχωριστά.
Αρα δια της πράξης, θα καταλήξεις να αποδέχεσαι την διπλή ονομασία. Μία (Δημοκρατία της Μακεδονίας) που θα χρησιμοποιούν όλοι οι υπόλοιποι και μια που θα χρησιμοποιεί η χώρα μας μαζί της (πΓΔΜ).
Αλλο ένα παράδειγμα του στρουθοκαμηλισμού είναι η παρουσία των ελληνικών επιχειρήσεων στην πΓΔΜ. Αλήθεια οι ελληνικές εταιρείες που βρίσκονται εκεί πώς δραστηριοποιούνται; Σε ποιές αρχές στέλνουν επίσημα έγγραφα και με ποιον τρόπο συναλλάσσονται εκεί; Βάζουν μπλάνκο στην συνταγματική ονομασία που βρίσκεται σε κάποια ή σε όλα τα έγγραφα; Όπως φανταζόμαστε όχι. Είναι “προδότες”; Φυσικά όχι. Αλλά αυτό είναι διπλή ονομασία στην πράξη. Το επίσημο κράτος επικοινωνεί με την πΓΔΜ και οι ελληνικές επιχειρήσεις με την “Δημοκρατία της Μακεδονίας”.
Λύση σημαίνει οικονομική ανάπτυξη
Πιθανή λύση στην κατεύθυνση της εθνικής μας γραμμής, σημαίνει οικονομική ανάπτυξη και για τις δύο χώρες.
Η γραμμή των συνόρων με την πΓΔΜ μπορεί να χωρίζει δύο έθνη, δύο κράτη αλλά χωρίζει και δύο περιοχές που έχουν το ίδιο πρόβλημα. Την υπανάπτυξη και την φτώχεια. Η πΓΔΜ έχει ένα από τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα στην Ευρώπη, όμως το ίδιο πρόβλημα έχουν και οι νομοί της βόρειας Ελλάδας. Εχουν από τα χαμηλότερα κατά κεφαλή εισοδήματα στην χώρα μας.
Ο λόγος είναι πολύ απλός. Στερούνται επικοινωνίας και κοινών πρότζεκτ ανάπτυξης που όμως δύσκολα μπορούν να εφαρμοστούν αν δεν υπάρξει λύση.
Η Βόρεια Ελλάδα πάντα είχε μια φυσική ενδοχώρα που ήταν τα Βαλκάνια. Όλοι οι δρόμοι του εμπορίου ξεκινούσαν από την Καστοριά- Κοζάνη από την μια πλευρά και από την Θεσσαλονίκη στην άλλη. Και όλα τα εμπορεύματα κατέληγαν στην Ευρώπη.
Πόσα χρόνια μπορεί η χώρα μας να χρησιμοποιεί μια προσωρινή ονομασία;
Η Ελλάδα από το 1992 χρησιμοποιεί μια προσωρινή ονομασία που εμπεριέχει το όρο Μακεδονία. Οι μόνοι επίσημοι οργανισμοί που ακολουθούν... προσωρινά, την προσωρινή ονομασία είναι ο ΟΗΕ, η Ευρωπαική Ένωση, η EBU και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή. Το ΝΑΤΟ χρησιμοποιεί τον όρο FYROM με την σημείωση ότι άλλα μέλη την αναγνωρίζουν με το συνταγματικό της όνομα. Με το συνταγματικό της όνομα, δηλαδή νέτο σκέτο «Μακεδονία», την αναγνωρίζουν περισσότερες από 130 χώρες , μεταξύ των οποίων 4 από τα 5 μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ: ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ηνωμένο Βασίλειο.
Πόσο προσωρινή μπορεί να είναι μια λύση που διαρκεί τρεις δεκαετίες; Πότε θα ανοίξει η δημόσια συζήτηση για τις πραγματικές αρνητικές συνέπειες τη «μη λύσης», αλλά και για τα πολλαπλά θετικά που θα προκύψουν από την επίλυση αυτού του εθνικού ζητήματος; Η πολιτική της στρουθοκαμήλου (δε με νοιάζει πώς τους λένε όλοι, αρκεί να μην τους λέω έτσι εγώ) πρέπει να εγκαταλειφθεί στην πράξη. Τα πολιτικά κόμματα είναι για να εκφράζουν το μακροπρόθεσμο συμφέρον της χώρας. Όχι για να αποφεύγουν τις ευθύνες τους, ανάλογες με τη θέση τους στη Βουλή, βλέποντας μόνον ως τις επόμενες κάλπες.
* Το άρθρο του Χρήστου Κουτσονάσιου, δικηγόρου, μέλους της ΠΓ του Πράττω, δημοσιεύθηκε στο Έθνος της Κυριακής 28/01/2018

Καλές, φιλελεύθερες απόκριες!



του Δημήτρη Σταράκη
Στην αρχή, δεν πάει το μυαλό. Η ατμόσφαιρα, καρναβαλική. Ξάφνου, η φιγούρα του Παναγιώτη Ψωμιάδη ως Ζορό έρχεται να μας θυμίσει πόσο απολαμβάνει ο άνθρωπος αυτός τις στιγμές μέσα στην αμφίεση του. Τίποτα δε δικαιώνει περισσότερο εδώ τον Σλαβόι Ζίζεκ όταν υποστηρίζει ότι η μάσκα μας είναι η πραγματικότητα μας.
Ο σκοπός  και η μελωδία ξεκινούν. Και κάπως έτσι, το γλέντι γίνεται τρικούβερτο και…. αποκριάτικα φιλελεύθερο.
Πραγματικά, το βίντεο του Jumbo που έγινε viral μέσα σε μερικές ώρες μας δείχνει μία όψη της πραγματικότητας: Πόσο αποκριάτικη έχει γίνει η αυτοαποκαλούμενη φιλελεύθερη παράταξη, με τις διγλωσσίες και τις τριγλωσσίες της, με τα κουστούμια και τις μεταμφιέσεις της. Ας μην έχουμε αυταπάτες: Οι αρτηριοσκληρωτικοί υποστηρικτές του κόμματος θα εξοργιστούν με το σποτ. Αυτοί διαθέτουν ζωντανό ακόμη το χιούμορ τους, θα το απολαύσουν. Και κάπου εκεί, θα υπάρξει και μία μερίδα ανθρώπων που θα έρθει αντιμέτωπη με την υπαρκτή καρναβαλική διάσταση της προέλευσης αυτού του άσματος.
Σε κάθε περίπτωση, αν κάποιοι επιθυμούν να αυτοαποκαλούνται φιλελεύθεροι, ας δεχτούν και το πρωτότυπο αυτό χιούμορ. Μαζί με την αλήθεια του. Έχουμε άλλωστε ανάγκη από λίγο γέλιο.
Καλές, φιλελεύθερες απόκριες!
altsantiri

Αγκυλώσεις, μύθοι και στερεότυπα...

Ένα απλό παράδειγμα και όχι από τα πιο κραυγαλέα. Για το πώς διαστρέφονται τα πράγματα. Όταν το μείζον κριτήριο είναι ο εντυπωσιασμός. Και όταν «το ζητάει» το κλίμα της εποχής...
του Βασίλη Πάικου
«Δεν υπάρχει μακεδονικό έθνος» ήταν ο τίτλος συνέντευξης του πρωθυπουργού σε κυριακάτικη εφημερίδα. Ο τίτλος που όμως δεν είχε σχέση με το περιεχόμενο της συνέντευξης. Την παραμικρή σχέση. Δεν είχε πει κάτι τέτοιο ο πρωθυπουργός. Ότι «δεν υπήρξε στην αρχαιότητα μακεδονικό έθνος, όπως δεν υπήρξε και αθηναϊκό και σπαρτιατικό έθνος» είχε πει.
Ένα απλό παράδειγμα και όχι από τα πιο κραυγαλέα. Για το πώς διαστρέφονται τα πράγματα. Όταν το μείζον κριτήριο είναι ο εντυπωσιασμός. Και όταν «το ζητάει» το κλίμα της εποχής...

Το κλίμα της εποχής. Το έντονο σήμερα, το θερμό, το πολωμένο, το ασφυκτικό. Για την αναγκαία όμως εκτόνωση του οποίου το βάρος της ευθύνης πέφτει στους ώμους της πολιτικής και της πνευματικής ηγεσίας του τόπου. Καθώς κι εκείνων που διαχειρίζονται την ενημέρωση των πολιτών. Από κει θα πρέπει να ξεκινήσει η προσπάθεια εκλογίκευσης των πραγμάτων. Και να είναι σταθερή, συνεχής και επίμονη. Μπας και σώσουμε ό,τι μπορεί να σωθεί.
Να εξηγήσουμε, για παράδειγμα, ότι, ναι, «μακεδονικό έθνος» στην αρχαιότητα δεν υπήρξε. Όμως η έννοια και η υπόσταση του έθνους διαμορφώνονται στους αιώνες. Στη βάση των κοινών, των θεωρούμενων ως «εθνικών» χαρακτηριστικών του κάθε τόπου, του κάθε λαού. Και, επιτέλους, κανένα κράτος, μικρό, μεγάλο, το όποιο δεν μπορεί να ζήσει και ν’ αναπτυχθεί, δεν μπορεί να υπάρξει εντέλει δίχως να «λογοδοτεί» στην εθνική του ταυτότητα. Εδώ το χαρακτηριστικότερα διεθνικό Βέλγιο των Βαλώνων και των Φλαμανδών αναφέρεται στο «βελγικό έθνος». Και στις ΗΠΑ, τη χώρα που συγκροτήθηκε αποκλειστικά από κατακτητές και από μετανάστες, ο Πρόεδρος εκφωνεί κάθε τόσο διάγγελμα προς το «αμερικανικό έθνος». Και δεν εννοεί τους Ινδιάνους. Αποτελεί όθεν δείγμα στοιχειώδους ρεαλισμού, αλλά και κοινής λογικής, να μην απαιτεί κανείς αρχαίες εθνικές ρίζες ώστε να αναγνωρίσει το σχετικό δικαίωμα στον βόρειο γείτονα.
Θα πρέπει ακόμη να πούμε, να δούμε και να καταλάβουμε ότι, ναι, «μακεδονική γλώσσα» υπάρχει. Η οποία αύριο μπορεί να ονομαστεί «νεομακεδονική» ή «ανωμακεδονική» ή «βορειομακεδονική», αναλόγως της ονομασίας που θα προκριθεί. Και μπορεί μεν να αποτελεί παραφθορά της βουλγαρικής ή να διαθέτει πολλές ρίζες και πολλά στοιχεία από κείνη. Μπορεί ακόμη να έχει δεχτεί σημαντικές επιρροές από την τουρκική, τη σερβική, την αλβανική, την ελληνική. Όμως υπάρχει, και ομιλείται, και λειτουργεί, και εξελίσσεται. Όπως όλες οι γλώσσες του κόσμου...
Για να μπορούμε να απαιτούμε
Ναι, είναι παράλογο και ανιστόρητο να ισχυρίζονται οι σημερινοί κάτοικοι της ΠΓΔΜ πως είναι οι απόγονοι των αρχαίων Μακεδόνων του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου. Άλλο τόσο παράλογο όμως και άλλο τόσο ανιστόρητο είναι να υποστηρίζεται, εδώ σ’ εμάς, πως «μία είναι η Μακεδονία και είναι ελληνική». Αυτό που, άλλωστε, αποτέλεσε το κεντρικό σύνθημα των συλλαλητηρίων τότε (το 1992) και τώρα. Γιατί, ας είμαστε σοβαροί, ελληνική είναι μόνο η ελληνική Μακεδονία, αλλά ώς εκεί. Η όλη Μακεδονία, ως ενιαίος γεωγραφικός χώρος, πέρασε μέσα από τρεις πολυεθνικές αυτοκρατορίες, τη Ρωμαϊκή, τη Βυζαντινή και την Οθωμανική. Και διαμορφώθηκε αναλόγως. Αλλά αποκλειστικά γεωγραφικός όρος. Με πληθυσμιακή, πολιτισμική και γλωσσική πανσπερμία. Όπου μετά τους μεγάλους αλλά και τους περιφερειακούς πολέμους, καθώς και τις διεθνείς συνθήκες, χαράχθηκαν τα τωρινά σύνορα. Έτσι ώστε ο μακεδονικός γεωγραφικός χώρος εκτείνεται σήμερα σε τρεις χώρες. Στον μεγαλύτερο, την ελληνική Μακεδονία, στη σημερινή ΠΓΔΜ και στη βουλγαρική Μακεδονία του Πιρίν. Με λιγότερο ή περισσότερο συμπαγή πληθυσμό η καθεμία απ’ αυτές, αναφερόμενο στην αντίστοιχη εθνική οντότητα.
Ας τα λέμε λοιπόν όλα αυτά τα αυτονόητα και ας επιμένουμε. Προκειμένου να μπορούμε, με αξιοπιστία και με λογικό κύρος, να απαιτούμε από τους γείτονές μας να εγκαταλείψουν την αλυτρωτική μυθολογία τους. Και προκειμένου να μην μπορεί να γίνεται πλέον ο λαός μας υποκείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης της ακροδεξιάς ρητορείας. Και των ύποπτων πολιτικών επιδιώξεων των φορέων της. Στη βάση ψευδεπίγραφων εθνικών στερεοτύπων. Ή στη βάση φανταστικών και επιδέξια «κατασκευασμένων» εθνικών κινδύνων. Και για να καταφέρουμε, επιτέλους, να αντιμετωπίσουμε με επιτυχία μία - μία τις εθνικές μας εκκρεμότητες. Αρχίζοντας από τα εύκολα. Γιατί, ας μη γελιόμαστε, το “Μακεδονικό” είναι από τα εύκολα. Ή, έστω, δεν είναι από τα δύσκολα...
AVGI

Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2018

2015-2018: Μεγάλη παρένθεση


ΣΥΡΙΖΑ

του Τάσου Παππά
Πέρασαν κιόλας τρία χρόνια! Και τι χρόνια. Δύο εκλογές, ένα δημοψήφισμα και ένα (τρίτο) μνημόνιο. Τρίχρονα, λοιπόν, για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. και η επέτειος προσφέρεται για απολογισμό.
1) Η καθεστωτική νομενκλατούρα (το ηγετικό προσωπικό των κομμάτων του συναινετικού δικομματισμού, η διαπλοκή και η κρατικοδίαιτη επιχειρηματική τάξη), που διαγούμισε τη χώρα και την έφερε στο χείλος της καταστροφής, προσπάθησε να αποτρέψει την ήττα της τον Ιανουάριο του 2015.
Δεν τα κατάφερε κι ας μετήλθε βρόμικα μέσα. Διαλυμένη από το μίσος και την αγωνία για τα επερχόμενα διέδιδε: «Θα μας πάρουν τα σπίτια, θα κουρέψουν τις καταθέσεις, θα τρώμε στα συσσίτια, θα επιστρέψουμε στα μαγκάλια, θα κατεβάσουν τις εικόνες, θα καταργήσουν τη δημοκρατία, θα γίνουμε Βόρεια Κορέα».
Στη συνέχεια επιστρατεύοντας τις λεγεώνες των τσακαλιών και προαναγγέλλοντας ερειπιώνες επιχείρησε (με την αμέριστη βοήθεια του ξένου παράγοντα) να προωθήσει το σχέδιό της για γρήγορη πτώση της νέας κυβέρνησης. Η επιθυμία της (το σενάριο της «αριστερής παρένθεσης») σκόνταψε στην πραγματικότητα και ο Τσίπρας είναι ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της εποχής των μνημονίων.
2) Η κυβέρνηση μπήκε φουριόζικα στη μάχη, με άφθονο βολονταρισμό και πλήθος αυταπάτες. Ερωτοτροπώντας με τον μαξιμαλισμό υποσχέθηκε ότι θα σκίσει τα μνημόνια, θα καταργήσει τη λιτότητα, θα βάλει τις αγορές να χορεύουν στον σκοπό της, θα αποκαταστήσει τις βλάβες που είχαν υποστεί οι εργαζόμενοι και το κοινωνικό κράτος. Είχε δίκιο επί της ουσίας;
Είχε. Σήμερα, ύστερα από τρία χρόνια, αξιωματούχοι της Ε.Ε. και πρωτοκλασάτοι παράγοντες ευρωπαϊκών κυβερνήσεων λένε ό,τι έλεγε η ελληνική κυβέρνηση το 2015. Ο Ντάισελμπλουμ και η Λαγκάρντ παραδέχτηκαν ότι το πρώτο μέλημα των θεσμών το 2010 ήταν να σώσουν τις γαλλικές και γερμανικές τράπεζες και όχι την Ελλάδα. Ο υπουργός Οικονομικών της Ισπανίας, Λουίς ντε Γκίντος, πριν από λίγες μέρες μάς ενημέρωσε πως «το χρέος της Ελλάδας δεν είναι βιώσιμο από καμία άποψη».
Δεν δίστασε μάλιστα να ομολογήσει (αναδρομική διαύγεια;), απαντώντας σε ερώτηση Ισπανού δημοσιογράφου, ότι «μερικές από τις ιδέες που είχε καταθέσει τότε ο Βαρουφάκης ήταν σωστές». Σωστές ήταν αλλά έβρισκαν σε τοίχο. Γιατί; Το έχει πει πριν από πολλούς αιώνες ο Θουκυδίδης: «οι ισχυροί πράττουν ό,τι τους επιτρέπει η δύναμή τους και οι αδύναμοι υποχωρούν και το αποδέχονται». Για να σπάσει αυτή η συνθήκη δεν αρκούν η θέληση για αγώνα και η πίστη για το δίκιο της υπόθεσής σου. Χρειάζονται και συμμαχίες.
Στην Ευρώπη οι φωνές υποστήριξης ήταν λίγες, χωρίς εκτόπισμα και κυρίως χωρίς ερείσματα στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Η κυβέρνηση πάλεψε, κατέθεσε εναλλακτικές προτάσεις, αναζήτησε στήριξη στη Ρωσία και την Κίνα, συγκρούστηκε με τις αδίστακτες και νεοφιλελεύθερες ευρωπαϊκές ελίτ, οδήγησε τα πράγματα στα όρια της ρήξης, ηττήθηκε, συμβιβάστηκε, υπέγραψε μνημόνιο.
Θα είχε κοντό βίο αν δεν πήγαινε σε εκλογές. Ο Τσίπρας το τόλμησε (ίσως η ευφυέστερη κίνησή του την περίοδο που είναι πρωθυπουργός), δικαιώθηκε και πήρε μια δεύτερη ευκαιρία.
3) Είναι αυτή η χειρότερη κυβέρνηση που έχει γνωρίσει ο τόπος, η πιο αδίστακτη, η πιο φαύλη, η πιο καθεστωτική, χωρίς αναστολές και ηθικούς φραγμούς, όπως λέει το τρομώδες παραλήρημα της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας;
Μια παράταξη που έχει κάνει κουμάντο στη χώρα, είτε με πολιτικό κουστούμι είτε με στρατιωτική στολή, τα περισσότερα χρόνια από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, πρέπει να είναι πιο σεμνή. Το μοντέλο που οικοδόμησε, μαζί με το ΠΑΣΟΚ από το 1981, είναι αυτό που κατέρρευσε παταγωδώς το 2010.
4) Είναι αυτή η κυβέρνηση αριστερή; Μπαίνουμε στα βαθιά τώρα. Για το ΚΚΕ και τις οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς πρόκειται για μια κυβέρνηση της δεξιάς Σοσιαλδημοκρατίας η οποία, όπως και οι προηγούμενες, είναι στην υπηρεσία του μεγάλου κεφαλαίου, της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ.
Το να τη χαρακτηρίζουμε αριστερή είναι προσβολή πρώτου μεγέθους. Αν βεβαίως ρωτήσεις αυτά τα κόμματα πώς πρέπει να είναι μια αριστερή κυβέρνηση θα λάβεις τόσες απαντήσεις που δύσκολα θα βγάλεις άκρη.
Πολλά κόμματα, πολλές απόψεις, όλες με σημείο αναφοράς τα ιδρυτικά κείμενα και τα επαναστατικά παραδείγματα του παρελθόντος, πολύ διαφορετικές μεταξύ τους και σε ευθεία σύγκρουση γιατί οι αυτοχειροτονημένοι φρουροί της ιδεολογικής καθαρότητας δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Κρατάει χρόνια το ζαβλάκωμα.
Για τη Δημοκρατική Συμπαράταξη αυτή η κυβέρνηση είναι η «ντροπή της Αριστεράς». Θα πει κάποιος πως δεν της πέφτει λόγος. Ετσι είναι. Αριστερή πάντως δεν μπορείς να την πεις γιατί ο ένας κυβερνητικός εταίρος ανήκει στον χώρο της Δεξιάς και γιατί, όπως η ίδια τονίζει με κάθε ευκαιρία, υλοποιεί πολιτικές με τις οποίες δεν συμφωνεί. Τι είναι τελικά;
Είναι μια κυβέρνηση σε αναζήτηση ταυτότητας. Της δίνεται πάντως η ευκαιρία να αποδείξει ότι είναι ταξικά μεροληπτική αν καταφέρει να ανατρέψει τα σημεία της συμφωνίας που είναι κατάφωρα αρνητικά για την πλειονότητα των πολιτών: πλεόνασμα, αφορολόγητο, συντάξεις, κατώτατος μισθός, συλλογικές συμβάσεις, φορολογία των μεσαίων στρωμάτων, χρέος. Ιδού δόξης στάδιον λαμπρόν.
efsyn