Ο αρχέκακος όφις της ιδεολογίας

ΤΟΥ ΧΑΡΗ ΓΟΛΕΜΗ*

Από την προεκλογική περίοδο, η Νέα Δημοκρατία υποστήριζε ότι το λεγόμενο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη δανειακή σύμβαση, όπως υποστήριζε ο ΣΥΡΙΖΑ. 
Παραμένοντας σταθερός σ' αυτή την άποψη και μετά την 25η Ιανουαρίου, ο Αντώνης Σαμαράς βρέθηκε στην ίδια πλευρά με τον Σόιμπλε και τη Μέρκελ και απέναντι στον Τσίπρα. Αυτό δεν οφείλεται, βέβαια, στη μειωμένη εθνικοφροσύνη του. Είναι δύσκολο να το ισχυριστεί αυτό κάποιος για έναν πολιτικό που έχτισε το προφίλ του παλεύοντας με νύχια και με δόντια, δίπλα στον υπερήφανο και ανεξάρτητο Έλληνα Κώστα Ζουράρι, για τη σωτηρία της Μακεδονίας μας από τα επικίνδυνα Σκόπια. Η επί του προκειμένου συμπόρευση του πρώην πρωθυπουργού με τον αρχέκακον όφιν τον Αλεμανόν έχει μια απλή αιτία: την κοινή νεοφιλελεύθερη ιδεολογία τους, η οποία αποτελεί τον σκληρό πυρήνα του τρέχοντος προγράμματος, δηλαδή του Μνημονίου. Και η ιδεολογία, γενικώς, έχει το κακό συνήθειο να διαβαίνει τα εθνικά σύνορα χωρίς διαβατήριο, δίκην λαθραίας μετανάστριας.
Μήπως, όμως, ο παραπάνω ισχυρισμός είναι υπερβολικός και συνιστά ακόμα μια αναχρονιστική, αριστερή εμμονή; Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μας λέει ο Ευάγγελος Βενιζέλος, δεν υπάρχει αντιπαράθεση ιδεολογιών, αλλά εθνών και σ' αυτό το πεδίο, όπου το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό, πρέπει να επικρατεί ρεαλισμός. Δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα. Προφανώς, στα Eurogroup και στις συνόδους κορυφής, αλλά και στο παρασκήνιο, συμφωνούν ή συγκρούονται μεταξύ τους εκπρόσωποι κυβερνήσεων, οι απόψεις τους όμως, κυρίως, αλλά όχι μόνο στα οικονομικά ζητήματα, συναρτώνται και με την ιδεολογία τους. Η δήθεν ευρωπαϊστική αντίληψη και πρακτική των ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, ορισμένα εκ των οποίων είναι στην κυβέρνηση κάποιων χωρών της Ε.Ε., που τα οδηγεί να συμφωνούν τελικά με τη γερμανική κυβέρνηση, στο όνομα πάντα των επιμέρους εθνικών τους συμφερόντων (οποίος ευρωπαϊσμός!), οφείλεται στον ρεαλισμό που πηγάζει από την υιοθέτηση εκ μέρους τους της ιδεολογίας των συντηρητικών κομμάτων. Τόσο οι συντηρητικοί όσο και οι σοσιαλδημοκράτες θεωρούν ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στη λιτότητα και την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.
Ακριβώς γι' αυτούς τους λόγους, η διεκδίκηση από την κυβέρνηση Τσίπρα του αυτονόητου δημοκρατικού δικαιώματός της να εφαρμόσει, εντός της Ε.Ε., το αντινεοφιλελεύθερο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, για το οποίο ψηφίστηκε από τον λαό, είναι ιστορικής σημασίας. Αν αυτό συμβεί, το πιθανότερο είναι ότι θα πυροδοτήσει αλλαγές στις ασκούμενες πολιτικές αλλά και στους πολιτικούς συσχετισμούς διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών. Εξ ου, αφενός οι πολυάριθμες και ενθουσιώδεις διεθνείς εκδηλώσεις συμπαράστασης και, αφετέρου η ανησυχία κυβερνήσεων και κομμάτων διαφόρων χωρών. Χαρακτηριστική στο σημείο αυτό είναι η μεγάλη επιθετικότητα του Ισπανού πρωθυπουργού Ραχόι ο οποίος σωστά διαβλέπει ότι η ενδεχόμενη επιτυχία της ελληνικής κυβέρνησης θα φέρει το Podemos ακόμα πιο κοντά στην κυβερνητική εξουσία.
Η μεγάλη δυσκολία του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ επιβάλλει ευρείες συμμαχίες σε διεθνές επίπεδο, ευέλικτες τακτικές κινήσεις, αλλά ακόμα και προσωρινές υποχωρήσεις σε κάποια σημεία, συμπεριλαμβανομένης της χρονικής μετάθεσης, αλλά όχι της εγκατάλειψης της ριζικής αναδιάρθρωσης του, κατά γενική ομολογία μη βιώσιμου, χρέους. Το ζητούμενο στις διαπραγματεύσεις, που Θεού θέλοντος θα γίνουν το καλοκαίρι, παραμένει η διαγραφή ή η απομείωση ενός μεγάλου μέρους του, σύνδεση του υπολοίπου με ρήτρα ανάπτυξης και φυσικά η απόκρουση κάθε ενδεχόμενης απαίτησης να συνδεθούν όλα αυτά με ένα νέο νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα.
Ο περιορισμένος χώρος δεν μου επιτρέπει να αναφερθώ στο περίπλοκο θέμα των εσωτερικών κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών μας στην περίοδο των διαπραγματεύσεων, αλλά και γενικότερα κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από την κυβέρνηση Τσίπρα. Περιορίζομαι να σημειώσω ότι για την Αριστερά η επιδίωξή τους συνδέεται στενά με την κατά Γκράμσι ηγεμονία της. Να μην ξεχνάμε ποτέ ότι για τις αγορές, τα ελληνικά και ξένα επιχειρηματικά συμφέροντα και τα πολιτικά κόμματα της Δεξιάς και του ακραίου Κέντρου, ο αρχέκακος όφις είναι η ιδεολογία.

* Ο Χάρης Γολέμης είναι διευθυντής του Ινστιτούτου "Νίκος Πουλαντζάς"

avgi