Ήττα: ζητείται σχέδιο ανάκαμψης

Χάσαμε μια σημαντική μάχη. Ως κυβέρνηση, ως Αριστερά, ως χώρα, ως κοινωνία. Σε άνισο αγώνα. Μπροστά σε εκβιαστικά διλήμματα, ο πρωθυπουργός αναγκάστηκε να υπογράψει μια ταπεινωτική συνθηκολόγηση. Η οποία, πέρα από όλα τα άλλα, τον καθιστά διακοσμητικό πρόσωπο: κάθε νομοσχέδιο πριν κατατεθεί πρέπει να έχει την έγκριση της τρόικας.
του Βένιου Αγγελόπουλου
Όπως σε κάθε περίπτωση ήττας, πληθαίνουν οι αλληλοκατηγορίες μεταξύ των ηττημένων για προδοσία, αποστασία, κτλ. Δεν πρέπει να υπερισχύσουν, προς καμία κατεύθυνση. Ειδεμή χανόμαστε, κι εμείς κι η χώρα. Η Αριστερά έχει παράδοση στους αποδιοπομπαίους τράγους. Ο προδότης Σιάντος έφταιγε για την ήττα του Δεκέμβρη κατά τον Ζαχαριάδη, ο προδότης Ζαχαριάδης για τον εμφύλιο κατά τους επόμενους. Και πιο κοντά μας, στα στρατόπεδα εξορίας της χούντας οι κρατούμενοι ήταν χωρισμένοι στα δύο και στα τρία.
Χρειάζεται ενότητα, ναι. Αλλά η ενότητα χτίζεται βασικά πάνω σε πολιτικές κατευθύνσεις, πάνω σε οράματα και σε στρατηγικές υλοποίησής τους. Τουλάχιστον για την Αριστερά. Τα πρόσωπα προφανώς παίζουν ρόλο, αλλά ως εγγυητές της πολιτικής κατεύθυνσης που είναι χαραγμένη στις συνειδήσεις των πολλών. Το συναίσθημα μόνο του δεν αρκεί για να πάμε μπροστά: εύκολα ο θυμός μετατρέπεται σε θλίψη, απογοήτευση και αδράνεια, όταν δεν κατευθύνεται προς τον κοντινότερο σύντροφο.
Από την εκλογική νίκη στην ταπεινωτική συνθήκη
Αν πήραμε το 36% και το 61%, είναι γιατί υποσχεθήκαμε στο λαό ότι η διαχείριση της λιτότητας δεν είναι μονόδρομος, ότι η αριστερή ανάλυση της διεθνούς συγκυρίας δείχνει πως υπάρχει άλλος δρόμος διεξόδου. Στη διακαναλική του Απριλίου 2012 ο Αλέξης Τσίπρας έλεγε «Αν ήταν να εφαρμόσουμε [μνημονιακά] μέτρα, καλύτερα να τα εφαρμόσει ο Βενιζέλος, ξέρει καλύτερα από μας να εφαρμόζει μέτρα – εμείς θα αρνηθούμε τα μέτρα». Με αυτή την πεποίθηση πορευτήκαμε, λέγοντας στον κόσμο ότι δεν είμαστε μία από τα ίδια, ότι φέρνουμε την ελπίδα. Και ο κόσμος μας ακολούθησε.
Το πιστεύαμε; Εξαπατήσαμε μήπως τον κόσμο, όπως κάποιος που έλεγε προεκλογικά «λεφτά υπάρχουν»; Όχι, δεν εξαπατήσαμε, το πιστεύαμε και το πιστεύουμε ακόμη. Ίσως κάποιοι από μας να μην το πίστευαν πραγματικά και απλώς το επαναλάμβαναν, για δικούς τους λόγους. Αλλά συλλογικά το πιστεύαμε. Το παλέψαμε. Και ηττηθήκαμε, όχι απλώς ηττηθήκαμε: ταπεινωθήκαμε βάζοντας την υπογραφή μας σε μια επαίσχυντη συνθήκη, σε συνθήκες πρωτοφανούς εκβιασμού. Στείλαμε τον πρωθυπουργό ξυπόλυτο στα αγκάθια, άοπλο στο λάκκο των λεόντων, και υπέγραψε. Αλλά γιατί ξυπόλυτο, γιατί άοπλο; Γιατί επί πεντέμιση μήνες δεν οργανώσαμε έστω μια γραμμή άμυνας, συντεταγμένης υποχώρησης, διατύπωσης απειλών απέναντι στους εταίρους-δυνάστες;
Σίγουρα καταφέραμε να δείξουμε ότι οι δυνάστες είναι ανάλγητοι. Αλλά αξίζει να θυσιαστείς για να αποδείξεις ότι ο άλλος είναι εγκληματίας; Και όλη τη διεθνή συμπαράσταση που κερδίσαμε με αυτούς τους αγώνες, θα τη διατηρήσουμε ως αγωνιζόμενη κοινωνία, ή θα τη μετατρέψουμε σε συμπόνια προς τα φτωχά θύματα του ανελέητου καπιταλισμού;
Αριστερή παρένθεση ή αριστερή πολιτική;
Και τώρα τι κάνουμε; Στην Ιστορία υπήρξαν και χειρότερα, υπήρξε Βάρκιζα και Μπρεστ-Λιτοφσκ, υπήρξε 4η Αυγούστου και 21η Απριλίου. Άλλες ήττες μετατρέπονται σε νίκες άλλες όχι. Δεν παραδίνουμε την κυβέρνηση, προφανώς. Αλλά για να εφαρμόσουμε ποια πολιτική;
Η Αριστερά ως αντιπολίτευση, ξέρει τι να κάνει. Υποστηρίζει τα συμφέροντα των αποκάτω προβάλλοντας τα αιτήματά τους. Και θα συνεχίσει να το κάνει. Ως κυβέρνηση όμως αυτό δεν αρκεί. Οφείλει να εγγυάται την κοινωνική συνοχή, μια συνοχή μεροληπτική, όπου τα συμφέροντα των αποκάτω ικανοποιούνται και η θέση τους σταδιακά βελτιώνεται. Οφείλει να μειώσει την ανεργία, να οργανώσει την οικονομική ανάκαμψη ευνοώντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και όχι τα μονοπώλια, να στηρίξει την εναλλακτική οικονομία, να εγγυηθεί την επάρκεια αγαθών και ρευστότητας καθώς και τις καταθέσεις των μικροκαταθετών, να πατάξει την οργανωμένη αντίδραση της ολιγαρχίας του πλούτου, να φτιάξει ένα κράτος φιλικό προς τον πολίτη.
Όλα αυτά συνιστούν μονομερείς ενέργειες, από τις οποίες η κυβέρνηση παραιτήθηκε, στα λόγια και στην πράξη, με τη συμφωνία της 20ης Φλεβάρη. Όλη της σχεδόν η δραστηριότητα αφιερώθηκε στη διαπραγμάτευση (όπου ακολούθησε λάθος τακτική), ελάχιστη αφιερώθηκε στο καθαυτό κυβερνητικό έργο (το οποίο κάθε άλλο παρά μηδενικό ήταν, αλλά πολύ κατώτερο των αναγκών): Ούτε τάξη στο τηλεοπτικό τοπίο έβαλε, ούτε τα άμεσα μέτρα παρέμβασης στην Παιδεία νομοθέτησε, ούτε βέβαια τα μαχητικά σώματα αστυνομικής καταστολής αναμόρφωσε. Προέβαλε τα αιτήματά μας στους επικυρίαρχους χωρίς να εισακουσθεί. Έδρασε ως αντιπολίτευση, αντιπολίτευση ενός προτεκτοράτου απέναντι στην οικονομική μητρόπολη.
Δει δη σχεδίου ανάκαμψης και άνευ τούτου ουδέν έξεστι γενέσθαι των δεόντων
Έχει η κυβέρνηση σχέδιο ανάκαμψης συμβατό με την τήρηση της συμφωνίας; Ακόμη χειρότερα, υπάρχει κάποια εγγύηση αυτή η συμφωνία να είναι ο τελευταίος εκβιασμός, ή θα ακολουθήσουν κι άλλοι, με μέτρα όλο και πιο δυσβάσταχτα – αλλά και αναποτελεσματικά και ανεφάρμοστα – μέχρι μια χρεοκοπία όταν οι εκβιαστές θα έχουν πάρει ότι μπορούσαν;
Πολύ φοβάμαι πως όχι. Η συμφωνία καθιστά την κυβέρνηση τοποτηρητή των δυναστών-δανειστών – κι αν είναι αριστεροί, ακόμη καλύτερα: αυτοί θα φέρουν το βάρος της εφαρμογής των μέτρων, θα χάσουν το λαϊκό έρεισμα που κατέκτησαν και θα πεταχτούν στο τέλος από το σύστημα σα στυμένη λεμονόκουπα. Εδώ ο Γιωργάκης κι ο Σαμαράς, χαϊδεμένα παιδιά του συστήματος αποδείχτηκαν αναλώσιμοι, θα τη γλιτώσει ο Τσίπρας;
Σχέδιο ανάκαμψης μέσα από αυτή τη συμφωνία δεν νομίζω πως είναι εφικτό. Πιστεύω πως χρειάζεται ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας, κήρυξη της χώρας σε κατάσταση ανθρωπιστικής κρίσης και αναστολή όλων των διεθνών συμβάσεων που οδηγούν στη διαιώνιση της κρίσης.
Ένα τέτοιο σχέδιο δεν έγκειται στην αλλαγή νομίσματος, η οποία είναι μια τεχνική λεπτομέρεια, σημαντική μεν, λεπτομέρεια δε. Και ίσως οι κλυδωνισμοί στα χρηματιστήρια να είναι μεγαλύτεροι με την παραμονή της Ελλάδας στο ευρώ, αλλά τη μη συμμόρφωση με τους κανόνες του, παρά με την έξοδό της. Αυτά θέλουν μελέτη, αλλά το θέμα είναι πολιτικό, όχι τεχνικό. Αν θέλεις συμφωνία προετοιμάζεις τη ρήξη, αν θέλεις ρήξη την προετοιμάζεις διπλά.
Ενότητα λοιπόν στην κυβέρνηση, στο κόμμα, στην Αριστερά. Αλλά ενότητα βασισμένη σε ένα σχέδιο ανάκαμψης. Ευθύνη για την κατάρτιση αυτού του σχεδίου έχουν όλοι. Και πρώτα από όλους αυτοί που ευθύνονται για την υποτονική λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ και τον οργάνων του, για την αδυναμία παραγωγής αυτόνομης πολιτικής σκέψης, για την υιοθέτηση εκ μέρους του των διλημμάτων που βάζει η αντίπαλη ιδεολογία, που τον μετέτρεψαν σε ένα κόμμα αρχηγικό, καισαρικό, βοναπαρτιστικό, κόμμα παράρτημα της κυβέρνησης. Ένα κόμμα που κινδυνεύει να κατέβει στις εκλογές (αν γίνουν) με μόνο πολιτικό πρόγραμμα την πίστη του λαού στον αρχηγό του.
Δυστυχώς τα δείγματα γραφής από την ηγεσία, τόσο για την αποτίμηση της μέχρι τώρα πορείας όσο και για την εκπόνηση σχεδίου ανάκαμψης είναι μέχρι στιγμής αρνητικά – μακάρι να διαψευστώ. Αλλά η ευθύνη είναι όλων όσων θεωρούν ότι το ΟΧΙ του λαού μας πρέπει να δικαιωθεί πολιτικά. Και γι’ αυτό δε φτάνει να κατεβαίνουμε στους δρόμους διαδηλώνοντας για τα συμφέροντα του λαού που πλήττονται, πρέπει, αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται προβληματισμός, μέσα και έξω από το κόμμα ΣΥΡΙΖΑ (που μακάρι να ξαναγεννηθεί και να μην είναι πεδίο προσωπικών αντεγκλήσεων), για ένα σχέδιο ανάκαμψης που θα δηλώνει ρητά στρατηγικούς στόχους, αντιπάλους, συμμάχους. Δεν νομίζω πως χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια πια για να πείσεις τον κόσμο ότι οι δανειστές-δυνάστες δεν είναι φίλοι μας. Αυτό που χρειάζεται είναι να πείσεις ότι έχεις τα φόντα να κυβερνήσεις και όχι να πέσεις ηρωικώς μαχόμενος, αλλά ούτε και να το βάλεις στα πόδια με την ουρά στα σκέλια.

LEFT