Γιατί Μωυσής κι όχι Ιουστινιανός;

του Παναγιώτη Α. Τζανετή

Παρακολούθησε όλη η έγκλειστη Ελλάδα τον διάλογο Τσίπρα – Γεραπετρίτη. Ποιος θα φανταζόταν τον Winston Churchill να συμπεριφέρεται στη Βουλή των Κοινοτήτων όπως ο Έλληνας πρωθυπουργός; Θα απέφευγε ποτέ την ευθεία αντιπαράθεση, αναθέτοντας το βάρος της στους ώμους ενός καθηγητή διορισμένου από τον ίδιο;

Ο  Βρετανός ηγέτης ήταν ρήτορας κι έγραφε τις ομιλίες του μόνος του. Εξ άλλου ποιος να γράψει λόγο σε έναν  κάτοχο του Νόμπελ Λογοτεχνίας; Κυρίως όμως ποιος να τον υποκαταστήσει στην ξεκάθαρη επιχειρηματολογία και στην ανάληψη όλης της ευθύνης; Κύριο χαρακτηριστικό του ηγέτη είναι το να παίρνει την μπάλα πάνω του στα δύσκολα. Δεν είναι ο στομφώδης λόγος ή τα διαγγέλματα, ούτε η κατάχρηση του πρώτου προσώπου.

Το βολικό με τους δοτούς είναι ότι, όσο τα πράγματα πάνε καλά,  είναι πιστοί εντολοδόχοι. Μπορείς να τους ορίσεις λοιπόν ως αντ’ αυτού ή να τους αναθέσεις να πούνε παραδοξολογίες ή ακόμη κι απρέπειες. Το κακό όμως, για όποιον δεν έχει ανέβει την πολιτική ιεραρχία υπομονετικά, είναι ότι δεν έχει πάθει για να μάθει. Λογοδοτεί μόνο στον εντολέα του, είναι ενθουσιώδης και κάνει λάθη. Πολύ περισσότερο δεν κάνει ποτέ κριτική, ώστε να προστατεύσει και τον εντολέα από τυχόν δικά του λάθη. Παίρνει αποστάσεις μόλις τα πράγματα στραβώσουν. Υπάρχουν άφθονα παραδείγματα.

Η πανδημία ανέτρεψε πολλά στερεότυπα της πολιτικής ζωής. Αποφεύγουμε πια τις συγκρίσεις με τους Βαλκάνιους και βρίσκουμε βολικότερο το να συγκρινόμαστε με προηγμένους Ευρωπαίους. Ο ΣυΡιζΑ εγκαλεί την ΝΔ γιατί δεν ακούει την Ευρωπαϊκή Ένωση (στο ζήτημα των προσφυγικών δομών). Οι επιστήμονες απέκτησαν πρωτοκαθεδρία και τιμές που άλλως δεν θα τις φανταζόταν. Τα νησιά, από περιζήτητοι τόποι κινδυνεύουν να μετατραπούν σε νέες Σπιναλόγκες. Ακόμη κι ο Ολυμπιακός κινδυνεύει με υποβιβασμό. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που αρχίσαμε πια να θαυμάζουμε άλλους λαούς και να δανειζόμαστε από εκείνους παρήγορους μύθους!( πχ Τσώρτσιλ, Μωυσής κά).

Σε κάθε περίπτωση το δυστύχημα Βρούτση και κυρίως η απουσία του κ. Μητσοτάκη, ξαναέφεραν στο τραπέζι το θέμα της ηγεσίας. Μήπως υπήρξε μια υπερβολή στις αρχικές συγκρίσεις; Εξάλλου χάθηκαν τόσοι Έλληνες ηγέτες που διακρίθηκαν μάλιστα στην αντιμετώπιση λοιμών, όπως ο Περικλής ή ο Ιουστινιανός; Γιατί να καταφεύγουμε σε κατορθώματα άλλων και δη σε πολεμικά; Το ανιστόρητο των συγκρίσεων βρίσκεται ακριβώς εδώ. Όχι στο εάν είναι η προσωπικότητα του κ Μητσοτάκη αντίστοιχη ή καλύτερη των ανωτέρω προγόνων. Αυτό θα κριθεί στο μέλλον. Το θέμα είναι αν υπήρξαν ηγέτες που να αναδείχθηκαν και να ευημέρησαν από αρρώστιες ή συνέβαινε το αντίθετο.

Κατ’ αρχάς οι προαναφερθέντες αρρώστησαν και οι ίδιοι, σαν τον κ Τζόνσον, πράγμα που όλοι απευχόμαστε για τον δικό μας. Ο Ιουστινιανός ωστόσο πιο τυχερός, επιβίωσε και συνέχισε. Η πανδημία της πανώλης ξεκίνησε στα 541 κοντά στον Νείλο και χρειάστηκε έναν ολόκληρο χρόνο μέχρι να φθάσει στην Πόλη. Δεν έπεσε πάνω σε κανέναν τυχαίο ηγέτη. Είχε ήδη κωδικοποιήσει το Ρωμαϊκό δίκαιο, είχε επικρατήσει των Περσών, είχε μεταρρυθμίσει τα δημοσιονομικά της Αυτοκρατορίας, είχε χτίσει την Αγία Σοφία. (Εδώ όλη η ιστορία των πανδημιών)

Η διακυβέρνησή του, ωστόσο, δεν ανέκαμψε ποτέ. Στα χρόνια μέχρι τότε είχε επανακτηθεί το πλείστο του δυτικού μέρους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από Γότθους, Βανδάλους και άλλους βαρβάρους. Μετά το 542, παρότι πάλεψε σκληρά για να στρατολογήσει στρατιώτες επί πληρωμή, πολλά εδάφη που είχαν υποταγεί άρχισαν να επαναστατούν. Η πανώλη έφτασε στη Ρώμη το 543 και επεκτάθηκε μέχρι την Βρετανία. Ξέσπασε ξανά στην Κωνσταντινούπολη το 558, για τρίτη φορά το 573 και ακόμη μια το 586.

Μέχρι τότε, αναδείχθηκε μια τελείως νέα παγκόσμια τάξη. Μια νέα θρησκεία, το Ισλάμ, κυριάρχησε στα εδάφη που περιλάμβαναν μεγάλο μέρος της άλλοτε αυτοκρατορίας του Ιουστινιανού και από την άλλη, το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Ευρώπης επίσης περιήλθε αργότερα στον έλεγχο των Φράγκων.

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να προσβληθεί ένας άνθρωπος από νόσους, αλλά φαίνεται ότι και το πολιτικό γίγνεσθαι μπορεί να επηρεαστεί ποικιλοτρόπως. Οι πανδημίες μπορεί να είναι βραχύβιες ή παρατεταμένες, καταστροφικές από την αρχή η όχι. ‘Η το χειρότερο, επαναλαμβανόμενες σαν την πανώλη του Ιουστινιανού. Ο corona virus μπορεί να μην γνωρίζει πολιτική ιστορία και γι αυτό μας πέρασε για Βαλκάνιους, ωστόσο αυτό δεν τον εμποδίζει από το να γράψει πολιτική ιστορία.

tvxs