του Ηλία Βασιλειάδη
"Υπεράσπιση της πατρίδας», «ανάσχεση των εισβολέων», «σφράγισμα των συνόρων», «η Ελλάδα ασπίδα της ΕΕ». Μετά την κίνηση της Τουρκίας να προωθήσει πρόσφυγες και μετανάστες στα σύνορά μας, ορισμένα πράγματα παρουσιάζονται ως αυτονόητα και δεδομένα. Δεν είναι αυτονόητο ότι η χώρα έχει δικαίωμα να «κλείσει» τα σύνορά της απέναντι σε κάτι που θεωρεί ως εξωτερική απειλή; Δεν είναι δεδομένο ότι ως μέλος της ΕΕ τα σύνορά της είναι και σύνορα της Ένωσης και άρα θα τα διασφαλίσει και για λογαριασμό των εταίρων της; Στο πεδίο της διεθνούς πολιτικής όμως, αυτό που φαίνεται στην επιφάνεια, απέχει συχνά πάρα πολύ από την πραγματικότητα.
Αυτό που έκανε η Τουρκία, προκειμένου να ασκήσει πίεση για δικούς της λόγους στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ήταν να μας καταστήσει άμεσα συμμέτοχους στη διαχείριση πολυπληθών μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Αυτό που έκανε η ΕΕ, ήταν να μας αποδώσει ακαριαία τον ρόλο του «συνοριοφύλακα» για λογαριασμό όλων των υπόλοιπων κρατών-μελών της. Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα; Ότι αναλαμβάνει, και μάλιστα με κίνδυνο αυτό να καταστεί μια μόνιμη συνθήκη, μια ευθύνη και έναν ρόλο που δεν της αναλογεί: να συγκρατεί ροές ανθρώπων, είτε στα σύνορά της είτε στα νησιά της, οι οποίοι επιδιώκουν να κατευθυνθούν στις χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης και όχι να παραμείνουν στην ίδια. Ως αποτέλεσμα, θα καταλήξει να δαπανά πόρους και να απασχολεί δυναμικό πέραν των δυνατοτήτων της, για αδιευκρίνιστο χρονικό διάστημα, για ένα έργο που έτσι κι αλλιώς την ξεπερνά και είναι καταδικασμένο σε αποτυχία: όταν υπάρχουν τόσο εκτεταμένα θαλάσσια σύνορα, μετανάστες και πρόσφυγες θα εισέρχονται σταδιακά στο έδαφός της, όποιο μέτρο κι αν ληφθεί. Και αφού εισέρχονται, το ελληνικό κράτος έχει δεσμευτεί να τους κρατά εγκλωβισμένους, χωρίς καν να έχει τη δυνατότητα να εξετάσει έγκαιρα και αποτελεσματικά ποιοί από αυτούς δικαιούνται προστασίας ως πρόσφυγες, αλλά ούτε και να επιστρέψει άλλους στις χώρες προέλευσής τους. Παράλληλα, η Ελλάδα θα έχει την ευθύνη για οτιδήποτε συμβαίνει σε βάρος αυτών των ανθρώπων, αφού όλα θα γίνονται στα δικά της σύνορα ή στο δικό της έδαφος και με την άμεση εμπλοκή της. Με άλλα λόγια, το μόνο αυτονόητο και δεδομένο είναι ότι μας χρησιμοποιούν ως εργαλείο. Η Τουρκία για να ασκήσει πίεση και να μοιραστεί το πρόβλημα, η ΕΕ και τα κυρίαρχα σε αυτήν κράτη-μέλη για να αποκρούσουν την πίεση και να αποφύγουν να αναμειχθούν ενεργά με το πρόβλημα. Η όποιας μορφής χρηματοδότηση όμως κάποια στιγμή θα εξαντλείται, αλλά το ζήτημα και η εργαλειακή εμπλοκή της Ελλάδας σε αυτό θα παραμένει.
Και τι να κάνουμε, είναι η εύλογη ερώτηση. Εύκολες απαντήσεις δεν υπάρχουν. Μια ενεργητική και σοβαρή εσωτερική και εξωτερική πολιτική όμως, ξεκινάει από το να σταματήσει η κυβέρνηση να θεωρεί και να διαδίδει ότι βρίσκεται σε «πόλεμο» με άοπλους, κατατρεγμένους και ταλαιπωρημένους ανθρώπους. Συνεχίζει με το να αναδείξει ότι σε μια ΕΕ με πληθυσμό 500 εκατομμυρίων, η ενσωμάτωση 2 ή 3 εκατομμυρίων προσφύγων και μεταναστών όχι απλά δεν είναι ανέφικτη, αλλά πιθανότατα είναι και προς το συμφέρον της μακροπρόθεσμα. Ξεκαθαρίζει ότι δεν θα παίξει το παιχνίδι της Τουρκίας, σηκώνοντας όλο το βάρος και αφήνοντας να πεθαίνουν άνθρωποι στα χερσαία σύνορά της ή να πνίγονται στις θάλασσές της, αλλά ούτε και το παιχνίδι των δήθεν «αλληλέγγυων» εταίρων της, κάνοντας τον αιώνιο έμμισθο «χωροφύλακα» προκειμένου αυτοί να διατηρούν κοντόφθαλμα τις ισορροπίες στο εσωτερικό τους. Δηλώνει την αδυναμία της να διαχειρίζεται μόνη της ροές αυτού του μεγέθους, ανεξαρτήτως των όποιων χρηματοδοτήσεων. Διευκολύνει την οργανωμένη, τμηματική και ασφαλή μετακίνηση, ειδικά των πιο ευάλωτων τμημάτων των προσφυγικών και μεταναστευτικών πληθυσμών, προς τις χώρες προορισμού τους, καθιστώντας έτσι έμπρακτα την ΕΕ συμμέτοχο και όχι παρατηρητή. Ζητάει την επίσημη καθιέρωση συστήματος αναλογικής κατανομής της διαχείρισης του ζητήματος, από το στάδιο του ελέγχου για το ποιοι δικαιούνται το καθεστώς του πρόσφυγα, μέχρι την ολοκλήρωση κάθε διαδικασίας που αφορά την έγκριση παραμονής ή την επιστροφή. Σε περίπτωση που άλλες ευρωπαϊκές χώρες κλείσουν τα σύνορά τους, αναδεικνύει την έλλειψη κάθε αλληλεγγύης και την απουσία σεβασμού στις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης. Ήδη όμως, θα έχει καταστήσει στην πράξη και άλλα κράτη-μέλη συμμέτοχα στην πραγματική διαχείριση του ζητήματος.
Για όσους επικαλούνται το εθνικό συμφέρον, ένα είναι το αυτονόητο και το δεδομένο, παρότι συγκαλύπτεται ή αγνοείται: ότι όλα όσα συμβαίνουν σήμερα και οι επιλογές που υιοθετούμε πλήττουν ανεπανόρθωτα τα ελληνικά συμφέροντα στον μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Όσο κι αν κάποιοι κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν ή δημιουργούν σκόπιμα επίπλαστες εικόνες για να παρασύρουν την «κοινή γνώμη», η πραγματικότητα δεν είναι αυτή που παρουσιάζεται. Αντίπαλός μας δεν είναι οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη, αλλά τα εκατέρωθεν συμφέροντα άλλων κρατών που μας χρησιμοποιούν.
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου