Τρίτη 10 Σεπτεμβρίου 2019

Γλυπτά του Παρθενώνα: Tέσσερα σημαντικά λάθη



Λάθος αίτημα, λάθος πλαίσιο, λάθος διαπραγματευτική τακτική
του Κώστα Στρατή
Τα Γλυπτά του Παρθενώνα αποτελούν, εδώ και δεκαετίες, την πιο πολύκροτη αντιπαράθεση γύρω από την πολιτιστική κληρονομιά παγκοσμίως.
Η διεκδίκησή τους από την ελληνική πλευρά αφορά την επανένωση ενός από τα σημαντικότερα μνημεία της ανθρωπότητας, σύμβολο οικουμενικών αξιών και διαχρονικών νοημάτων. Αφορά την ακεραιότητα ενός μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς, σε πλήρη εναρμόνιση με τις αρχές και διακηρύξεις της UNESCO. Πουθενά στον πλανήτη δεν μπορούμε και δεν πρέπει να συμβιβαστούμε με την ιδέα ότι ένα μοναδικό αριστούργημα του παγκόσμιου πολιτισμού παραμένει ακρωτηριασμένο και διαμελισμένο από την αδυναμία εξεύρεσης αμοιβαία αποδεκτής λύσης.
Παράλληλα, αν στο παρελθόν η βρετανική πλευρά επικαλούταν επιχειρήματα σχετικά με την ανάδειξη των Γλυπτών στο διεθνές κοινό, αυτά δεν έχουν πλέον ισχύ. Η Ακρόπολη και το Μουσείο της δέχονται εκατομμύρια επισκεπτών απ’ όλον τον κόσμο που έρχονται σε άμεση επαφή και γνωριμία με το μνημείο και τους οφείλουμε τη δυνατότητα να το γνωρίσουν ακέραιο.
Η ελληνική πλευρά, λοιπόν, έχει κάθε λόγο να μη χειρίζεται το ζήτημα ως διμερή διαφορά ούτε ως ζήτημα ιδιοκτησίας αλλά να το διεθνοποιεί στο μέγιστο βαθμό, βασίζοντας τα επιχειρήματά της σε ηθική και πολιτιστική βάση. Αυτό ακριβώς έκανε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντας προτεραιότητα στη διπλωματική οδό ως κεντρική στρατηγική και αναδεικνύοντας τη διεκδίκηση όχι σε εθνικό αλλά σε πολιτισμικό ζήτημα παγκόσμιας εμβέλειας.
Με αυτόν τον τρόπο επιτεύχθηκαν σημαντικά αποτελέσματα όσον αφορά την ευαισθητοποίηση και τη συμπαράσταση της διεθνούς κοινής γνώμης, ακόμη και των Βρετανών πολιτών.
Βραχυχρόνιες επικοινωνιακές σκοπιμότητες
Στον αντίποδα, ο Κ. Μητσοτάκης με την πρότασή του για τον προσωρινό δανεισμό των Γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο, προκειμένου να εκτεθούν για μια συγκεκριμένη περίοδο στο Μουσείο της Ακρόπολης, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, υπέταξε το στρατηγικό στόχο σε βραχυχρόνιες επικοινωνιακές σκοπιμότητες, υποπίπτοντας σε τέσσερα σημαντικά λάθη.
Λάθος αίτημα. Ο προσωρινός δανεισμός σημαίνει επανένωση με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης, κατά την οποία τα Γλυπτά του Παρθενώνα θα πρέπει να αποσπαστούν από το Μουσείο της Ακρόπολης και να φύγουν για δεύτερη φορά από τη χώρα και μάλιστα αυτήν τη φορά με τη συμφωνία μας. Με τον τρόπο αυτό, όμως, υπονομεύεται το βασικό επιχείρημα της ακεραιότητας ενός παγκόσμιου μνημείου, η οποία δεν μπορεί να είναι προσωρινή αλλά μόνιμη.
Λάθος πλαίσιο. Η ευθεία ένταξη του ζητήματος των Γλυπτών στο πλαίσιο της εθνικής επετείου έρχεται σε προφανή αντίφαση με τη διεθνοποίησή του. Ενώ η συζήτηση για τα Γλυπτά του Παρθενώνα διεθνώς εξελίσσεται γύρω από την ακεραιότητα ενός παγκόσμιου μνημείου, ο προσωρινός δανεισμός τους για τις ανάγκες των εορτασμών του 2021 είναι περισσότερο ένα διμερές ζήτημα, επαναφέροντας μάλιστα τη συζήτηση στο παρωχημένο πεδίο της συγκρότησης του εθνικού φαντασιακού και αφήνοντας περιθώρια σε εθνικιστικές ρητορείες.
Λάθος διαπραγματευτική τακτική. Το Βρετανικό Μουσείο με τη ρητορική του περί «νόμιμου ιδιοκτήτη», η οποία απορρίπτεται διεθνώς ως κατάλοιπο μιας ξεπερασμένης αποικιοκρατικής λογικής, οδηγείται ολοένα και περισσότερο σε απομόνωση. Εξάλλου, και ο Κ. Μητσοτάκης θεωρεί ότι η Βρετανία δίνει μια χαμένη μάχη. Διαπραγματευτικά, λοιπόν, εφόσον η άλλη πλευρά βρίσκεται σε θέση αδυναμίας για το στρατηγικό ζήτημα της μόνιμης επανένωσης των Γλυπτών, είναι λάθος να της προσφέρεται η οδός διαφυγής του προσωρινού δανεισμού.
Λάθος επιλογή χρονική στιγμής. Η επιλογή της χρονικής στιγμής υπήρξε ατυχέστατη, δείχνοντας ότι ο πρωθυπουργός της χώρας είτε δεν έχει γνώση των δραματικών εξελίξεων στα πολιτικά πράγματα της Βρετανίας είτε τις γνωρίζει αλλά προτιμά να τις αγνοεί, κινούμενος με αποκλειστικό γνώμονα επικοινωνιακές σκοπιμότητες εσωτερικής κατανάλωσης.
Οι στρατηγικοί άξονες
Έχοντας κατά νου τα παραπάνω, οι άξονες στους οποίους πρέπει να κινηθεί η ελληνική πλευρά για το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι οι ακόλουθοι.
Πρώτον, το αίτημα πρέπει να αφορά σταθερά τη μόνιμη επανένωση των Γλυπτών και να συνεχίσει να τίθεται ως πολιτισμικό ζήτημα οικουμενικής εμβέλειας για την ακεραιότητα ενός από τα σπουδαιότερα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς.
Είναι σαφές ότι στο πλαίσιο αυτό η διεκδίκηση για τα Γλυπτά δεν μπορεί να εμφανίζεται ως εθνικό ζήτημα ούτε να συνδέεται με τους εορτασμούς της επετείου του 2021.Δεύτερον, η πλέον κατάλληλη οδός που πρέπει να συνεχίσει να ακολουθείται είναι η διπλωματική. Τα νομικά ζητήματα δεν μπορούν να αποτελέσουν την προτεραιότητα των συζητήσεων.
Τρίτον, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να ασκεί πίεση προς το Βρετανικό Μουσείο, χωρίς όμως να επιδιώκει να το ταπεινώσει. Αντίθετα, πρέπει να συνεργαστεί δημιουργικά μαζί του και να του δώσει τη δυνατότητα να εμφανιστεί ως συμμέτοχος στην επανένωση ενός από τα πλέον εμβληματικά μνημεία στην ιστορία της ανθρωπότητας, το οποίο αποτελεί σύμβολο ολόκληρου του δυτικού πολιτισμού, αλλά και σύμβολο της δημοκρατίας. Και παράλληλα να του προσφέρει αντάξια ανταλλάγματα με συνεχείς περιοδικές εκθέσεις σημαντικών ελληνικών αρχαιοτήτων, ώστε να καλυφθεί το κενό που θα δημιουργηθεί στις αίθουσές του.
Τέταρτον, θα πρέπει να συνεχίσει και να διευρυνθεί η αξιοποίηση προσωπικοτήτων εγνωσμένου κύρους απ’ όλον τον κόσμο που θα διαμεσολαβήσουν προς τους Επιτρόπους του Βρετανικού Μουσείου αλλά και θα απευθυνθούν προς τη βρετανική κοινή γνώμη και τη βρετανική κυβέρνηση.
Πέμπτον, με δεδομένο ότι η Βρετανία αυτή την περίοδο βρίσκεται σε πολιτική αναταραχή για τη διαχείριση του Brexit, σε αυτή τη φάση είναι προτιμότερο να εστιάσουμε σε συντονισμένες προσπάθειες για τη μόνιμη παρουσία και έκθεση στο Μουσείο της Ακρόπολης της μετόπης του Μουσείου του Λούβρου και των θραυσμάτων που βρίσκονται σε διάφορα ευρωπαϊκά μουσεία, ώστε να διαμορφωθεί ένα καθοριστικό πλαίσιο για τις ουσιαστικές συζητήσεις με τη βρετανική πλευρά που θα ακολουθήσουν σε επόμενη φάση.
Με απλά λόγια η σημερινή κυβέρνηση οφείλει να συνεχίσει την πολιτική που χάραξε η προηγούμενη.
εποχη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου