Παρασκευή 10 Απριλίου 2015

Η α-σχεσιακότητα του θανάτου



Φωτογραφία-κείμενο: Άγγελος Καλοδούκας

Εβδομάδα των Παθών και νομίζω ότι ταιριάζει να μιλήσουμε για τον θάνατο. Έτσι και αλλιώς ένα από τα θέματα που με ενδιαφέρουν φωτογραφικά είναι τα νεκροταφεία.

Ίσως σε αρκετούς από εσάς αυτό να φαίνεται απόκοσμο, ενδεχομένως και μακάβριο. Κάνετε λάθος. Ο άνθρωπος είναι το μοναδικό πλάσμα αυτού του κόσμου που γνωρίζει ότι κάποια στιγμή θα πεθάνει. Ένα μεγάλο μέρος του πολιτισμού του (ενδεχομένως και το μεγαλύτερο) οφείλεται σε αυτήν τη γνώση. Επομένως ο στοχασμός για το θάνατο είναι βασικό μέρος της αυτογνωσίας μας. Η επίγνωσή του, σύμφωνα με τον Χάιντεγκερ, μας οδηγεί να κινητοποιηθούμε, να μην αναβάλουμε πράγματα, να πραγματοποιήσουμε αυτά που θέλουμε και αισθανόμαστε ότι πρέπει να κάνουμε, γιατί απλά ο χρόνος τελειώνει (game over).
Ο Χάιντεγκερ κατέληξε σε οκτώ προτάσεις περί θανάτου:
1. Είναι βέβαιο ότι θα πεθάνω.
2. Πρέπει να πεθάνω εγώ ο ίδιος. Σε ιδιαίτερες περιστάσεις μπορεί κάποιος άλλος να πεθάνει στη θέση μου, όπως μπορεί να πληρώσει το λογαριασμό του τηλεφώνου μου ή να παρευρεθεί σε μία συνάντηση αντ’ εμού. Αργά ή γρήγορα όμως θα πεθάνω αυτοπροσώπως και όχι δια αντιπροσώπου.
3. Το ότι θα πεθάνω δεν είναι απλώς εμπειρικά πιθανόν ή, έστω, εμπειρικά βέβαιο. Αν κάποιος φαίνεται ότι δεν γνωρίζει για το θάνατο, αυτό συμβαίνει γιατί αληθινά «τρέπεται σε φυγή ενώπιον» του θανάτου.
4. Ο θάνατος θα θέσει ένα τέλος σε όλες μου τις δυνατότητες. Δεν μπορώ να κάνω τίποτε μετά το θάνατό μου.
5. Δεν είναι βέβαιο το πότε θα πεθάνω.
6. Ενδέχεται να πεθάνω οποιαδήποτε στιγμή.
7. Ο θάνατος αποτελεί την ολοκλήρωση του Dasein.
8. Ο θάνατος είναι «α-σχεσιακός»: διακόπτει όλες τις σχέσεις μας με τους άλλους.
Τώρα…
…αν όλα αυτά σας φαίνονται κάπως δυσκολοχώνευτα υπάρχει και η χιουμοριστική πλευρά του θανάτου (πάντα υπάρχει μια τέτοια). Υπάρχουν άνθρωποι που πεθαίνουν με εξαιρετικά κομψό και σαρκαστικό τρόπο.
Διάλογος ανάμεσα στον ετοιμοθάνατο Λόρδο Χόλλαντ και τον μπάτλερ του, άνοιξη του 1774:
Μπάτβερ: «Κι αν τυχόν έρθει ο κύριος Σέλγουιν, τι να κάνω, εξοχότατε;»
Λόρδος Χόλλαντ: «Να τον οδηγήσεις αμέσως στην κρεβατοκάμαρά μου. Αν είμαι ακόμη ζωντανός, θα χαρώ πολύ να τον δω. Αν στο μεταξύ έχω πεθάνει, θα χαρεί πολύ να με δει»!

LEFT

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου