Το θράσος των τιμητών

Συντάκτης: Τάσος Παππάς

Τα κόμματα έχουν την τάση να κρύβουν τις δικές τους πομπές και να αναδεικνύουν, ενίοτε δραματοποιώντας και υπερβάλλοντας, τις πομπές των αντιπάλων τους. Αυτονόητο.

Πρόκειται για έναν κλασικό μηχανισμό άμυνας, καθήκον του οποίου είναι να κρατάει τις δυνάμεις της παράταξης ενωμένες, να τις εφοδιάζει με επιχειρήματα για να αντέχουν στις επιθέσεις και να προκαλεί σύγχυση στο ευρύτερο ακροατήριο διαδίδοντας αμφιβολίες για το κύρος και τις προθέσεις των άλλων. Οποτε βρίσκονται σε δεινή θέση για τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους, δεν απολογούνται.

Η αυτοκριτική είναι είδος εν ανεπαρκεία. Θεωρείται ένδειξη αδυναμίας και όχι λυτρωτική διαδικασία. Η πρώτη αντίδρασή τους είναι ότι πρόκειται για σκευωρία, συνωμοσία, οργανωμένο σχέδιο σκοτεινών κύκλων που έχουν βαλθεί να καταστρέψουν το κόμμα.

Οταν αυτό το επιχείρημα δεν αποδίδει (η κατάχρηση έχει ακυρώσει την όποια αξία του), περνάνε στο δεύτερο επίπεδο. Ανασύρουν από το ντουλάπι τους σκελετούς των εχθρών.

Κι αν δεν υπάρχουν, τους κατασκευάζουν. Στην περίπτωση που κι αυτό ξεφτίσει, επιστρατεύουν την έσχατη επιλογή τους: εμείς κάναμε λάθη, αυτοί όμως κάνουν εγκλήματα. Η θεωρία της συλλογικής ευθύνης. Ολοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε, ουδείς δικαιούται να το παίζει αθώος.

Αρα; Βολευτείτε πολίτες με αυτό που έχετε και μην ψάχνετε για αναμάρτητους, άσπιλους και αμόλυντους. Δεν υπάρχουν τέτοιοι στη ζωή, παρά μόνο στα εγχειρίδια που σχεδιάζουν σε συνθήκες εργαστηρίου επίγειους παραδείσους. Το λεγόμενο ηθικό πλεονέκτημα το έχουν μόνον οι θεοί. Κάπως έτσι πορεύτηκε ο συναινετικός δικομματισμός από το 1974 μέχρι το 2015.

Το ΠΑΣΟΚ, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, κατηγορούσε τη Νέα Δημοκρατία για όλα τα κακά του κόσμου και η Νέα Δημοκρατία επέστρεφε τις κατηγορίες όταν βρισκόταν στη θέση της αντιπολίτευσης. Το σύστημα απέδιδε και η κοινωνία παρακολουθούσε άλλοτε απαθής κι άλλοτε θυμωμένη τις κόντρες τους.

Σχεδόν σε κάθε εκλογική αναμέτρηση τα ζητήματα της κάθαρσης και της διαπλοκής ήταν σε περίοπτη θέση στην ατζέντα τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Ν.Δ. Κάποιες φορές ήταν και τα μοναδικά θέματα που απασχολούσαν τη δημόσια συζήτηση, με την αντιπαράθεση να παίρνει εμφυλιοπολεμικές διαστάσεις.

Συγκροτήθηκαν δεκάδες εξεταστικές επιτροπές, ένας πρώην πρωθυπουργός παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο, ωστόσο, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων (μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού), οι επίμαχες υποθέσεις δεν φωτίστηκαν. Η διαφθορά φούντωνε και η διαπλοκή θέριευε.

Η συνέπεια ήταν να εδραιωθεί η εντύπωση ότι το παιχνίδι ήταν στημένο, ότι τα δύο κόμματα μιλούσαν για κάθαρση και υπόσχονταν αγώνα κατά της διαπλοκής για να αποκομίσουν εκλογικά οφέλη και μόλις πετύχαιναν τον στόχο τους (την εξουσία), ξεχνούσαν τις δεσμεύσεις τους, συνέχιζαν απτόητα το θεάρεστο έργο τους και σίγουρα ότι δεν θα βρεθούν ποτέ στη θέση του κατηγορούμενου, αφού, κατά το κοινώς λεγόμενο, «κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει».

Το σύστημα άρχισε να χωλαίνει από τη στιγμή που, λόγω της οικονομικής κρίσης, στέρεψαν οι πηγές χρηματοδότησής του και διασύρθηκαν στα μάτια του κόσμου οι μηχανισμοί χειραγώγησης και εκβιασμένης συναίνεσης. Ενας τρίτος παίκτης προστέθηκε στο γήπεδο. Η απειλή φάνταζε μεγάλη γιατί αυτός δήλωνε αποφασισμένος να προχωρήσει χωρίς ενδοιασμούς και εκπτώσεις.

Απέρριψε μάλιστα κατηγορηματικά όλες τις προτάσεις συναλλαγής, γειώνοντας τους καλοθελητές και τους μεσολαβητές. Αλλωστε, όπως διατυμπάνιζε, «δεν με κρατάει κανείς». Πανικός. Σχέσεις κλονίστηκαν, ισορροπίες κατέρρευσαν, οχυρά έπεσαν, πρόσωπα άλλαξαν στρατόπεδο για να σωθούν. Το παλιό παρέπαιε και το νέο έμπαινε δυναμικά και φουριόζικα στο προσκήνιο.

Ομως σαν ταύρος σε υαλοπωλείο. Με άγνοια του κινδύνου και θηριώδη αυτοπεποίθηση. Χωρίς επεξεργασμένη στρατηγική, με τον φανατισμό του νεοφώτιστου και την αλαζονεία αυτού που πιστεύει ότι επειδή το δίκιο είναι με το μέρος του θα κερδίσει τη μάχη, με τακτική του ποδαριού που τον οδήγησε σε παιδαριώδη λάθη, επιπολαιότητες και ερασιτεχνισμούς, με συμμαχίες που δεν ενέπνεαν εμπιστοσύνη γιατί μερικοί απ’ αυτούς που έσπευσαν να στηρίξουν έχουν βρόμικο παρελθόν, επέτρεψε στους αντιπάλους του να περάσουν από την κατάσταση πεσιμιστικού λήθαργου στην οποία είχαν βουλιάξει στην αντεπίθεση και με ύφος χιλίων καρδιναλίων να τον κατηγορούν σήμερα ότι είναι περισσότερο διεφθαρμένος και διαπλεκόμενος απ’ αυτούς.

Κατάφερε, γιατί περί κατορθώματος πρόκειται, να γίνει ευάλωτος στην υποψία ότι η βασική επιδίωξή του δεν είναι να καθαρίσει το τοπίο με θεσμικό τρόπο, αλλά να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη.

Ευτυχώς γι’ αυτόν οι τιμητές του είναι αποκρουστικά αμετροεπείς, αχαλίνωτα μνησίκακοι, αδυσώπητα ρεβανσιστές, τυφλωμένοι από το μίσος τους γιατί έχασαν την εξουσία, λερωμένοι με πόζες Ιαβέρη, γραβατωμένα τσακάλια. Ωστόσο, θα είναι ήττα πρώτου μεγέθους αν τελικώς κατισχύσει ως το μικρότερο κακό. Αλλες προσδοκίες είχε καλλιεργήσει. Και βεβαίως θα είναι πανωλεθρία αν γίνει «μια απ' τα ίδια».

EFSYN