«Εικόνα σου είμαι...»

του Παντελή Μπουκάλα

Π​​αλιό γνώρισμα της δημοσιογραφίας ο ξερολισμός –ή τέλος πάντων αρκετών δημοσιογράφων, όχι μόνον Ελλήνων–, μας εμφανίζει στο γυαλί ή στο χαρτί σαν πανεπιστήμονες. Ανάλογα με το περιστατικό που σφραγίζει από μέρα σε μέρα την επικαιρότητα, αποκτούμε άκοπα κι ανέξοδα έναν επιπλέον τίτλο λήγοντα εις -λόγος, τον καδράρουμε και αναζητούμε μιαν άδεια γωνίτσα στον κατάμεστο από διπλώματα τοίχο μας: συνταγματολόγοι, σεισμολόγοι, επιδημιολόγοι, γλωσσολόγοι, μετεωρολόγοι, πολιτειολόγοι. Αλλο γνώρισμα, απεχθές πλην ανθεκτικό, η ανευθυνογραφία, αν αρκεί αυτός ο χαρακτηρισμός για να προσδιορίσει την ύπουλη μετάδοση καταφανώς χαλκευμένων ειδήσεων, που μόνο κάποια κομματικά επιτελεία ή οικονομικά λόμπι εξυπηρετούν, και όχι βέβαια την «ενημέρωση του κοινού». Ψελλίζουμε έπειτα ένα «συγγνώμη, λάθος» και πάμε παρακάτω. Παρακάτω στης αναξιοπρέπειας τη σκάλα.

Γνώρισμα τρίτο, ο αυτοαθωωτικός καταγγελτισμός: Πάντα έχουμε δίκιο, όλο το δίκιο. Και μόνο εμείς ασκούμε λειτούργημα, όχι επάγγελμα. Ποτέ δεν σφάλλουμε. Ποτέ δεν καταπατούμε τους κώδικες δεοντολογίας, γραπτούς ή άγραφους. Πάντα οι άλλοι φταίνε, πάντα τους άλλους καταγγέλλουμε για μύρια όσα, από τα οποία σπεύδουμε να αυτοεξαιρεθούμε. Οι άλλοι οδηγούν με φονική εγωπάθεια. Οι άλλοι ψηφίζουν ανώριμα. Οι άλλοι αγωνίζονται για τα συντεχνιακά τους συμφέροντα, κι όταν απεργούν, αδιαφορούν για το κοινωνικό σύνολο. Οι άλλοι δεν δίνουν δεκάρα για το περιβάλλον, για την πόλη όπου ζουν, για το νησί όπου παραθερίζουν. Οι άλλοι είναι ανάγωγοι, απολίτιστοι, Ανατολίτες, νταήδες, βολεψάκηδες, επιδειξιομανείς, ισχυρογνώμονες. Ολοι δηλαδή, πλην Λακεδαιμονίων. Οπου Λακεδαιμόνιοι εμείς συν οι συγγενείς και οι φίλοι μας, εννοείται εκείνοι με τους οποίους δεν έχουμε μαλώσει ακόμα.

Στα χρόνια του Iντερνετ, οπότε οι πομποί πληροφοριών ή «πληροφοριών» είναι δυνάμει ισάριθμοι με τους χρήστες τους, μυριάδες μυριάδων, και τα τρία αυτά δημοσιογραφικά γνωρίσματα σφραγίζουν τη νέα, ψηφιακή γραφή, πλήττοντας και τη δική της αξιοπιστία. Ιδιαίτερα όσοι επιδίδονται στην ανωνυμογραφία ή την ψευδωνυμογραφία, αναπαράγουν επιδεινωμένα τα χαρακτηριστικά της «επίσημης» δημοσιογραφίας, την ίδια στιγμή που την καταγγέλλουν. Στο Διαδίκτυο θα βρει κανείς εξαιρετικά κείμενα για μια τεράστια γκάμα θεμάτων, αλλά και αυθεντικές πληροφορίες, που δεν θα τις εντοπίσει στον παραδοσιακό Τύπο. Αν όμως υποκύψει στον πειρασμό «να μυρίσει τον κόσμο» παρακολουθώντας τους καβγάδες που ξεσπάνε κάτω από μια είδηση ή ένα άρθρο, είναι πιθανότατο να τρομάξει από τον φανατισμό που θα εντοπίσει στις γνώμες που ανταγωνίζονται εκεί, και από την επιθετικότητα των σκιωδώς συνομιλούντων. Μια στο τόσο κάποιος στέλνει ένα κατευναστικό μήνυμα, «κάλμα, ρε παλικάρια» ή κάτι τέτοιο. Και αίφνης τότε ομονοούν απαξάπαντες. Εναντίον του. Εναντίον του «λογοκριτή», του «γραβατάκια», του «κυριλέ» κτλ. κτλ.

kathimerini