Γιατί τόσο μίσος η ακροδεξιά με τους δασκάλους των παιδιών μας

 

Από τις κραυγές της Λατινοπούλου και του Τζήμερου μέχρι τις “καταγγελίες” του Βελόπουλου, οι ακροδεξιές ρητορικές επιτίθενται σε όσους μαθαίνουν στα παιδιά να σκέφτονται.

του Χρήστου Κάτσικα

Τα τελευταία χρόνια, το ελληνικό σχολείο βρίσκεται στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς ρητορικής στοχοποίησης. Πολιτικά πρόσωπα με ακροδεξιό λόγο — η Αφροδίτη Λατινοπούλου, ο Θάνος Τζήμερος, ο Κυριάκος Βελόπουλος — επιτίθενται δημόσια σε εκπαιδευτικούς, με ύβρεις που άλλοτε βαφτίζονται «πατριωτική αγανάκτηση» κι άλλοτε «λογική αντίδραση».

Η Λατινοπούλου μίλησε για «σκουπίδια» που πρέπει να «καθαριστούν από τα σχολεία» επειδή δήθεν δεν τιμούν τη σημαία («Όσοι και να ήταν, θα έπρεπε να απολυθούν. Σκούπα σε αυτά τα “σκουπίδια” που δεν σέβονται τη σημαία μας»)·

Ο Τζήμερος χαρακτήρισε τους συνδικαλιστές της εκπαίδευσης «αγράμματους σταλίνες» και «τεμπελχανάδες» («στα σχολεία υπάρχει η μεγαλύτερη συνδικαλιστική σαπίλα… αγράμματοι σταλίνες τεμπελχανάδες» ).

Ο Κυριάκος Βελόπουλος – έστω και χωρίς άμεση στοχοποίηση μόνο των εκπαιδευτικών – συμμετέχει σε μια ρητορική που απαξιώνει τα συνδικαλιστικά κινήματα (“Αν ήμαστε σοβαρή χώρα θα λέγαμε καταργούμε αυτά τα “ΕΛΜΕ” των δασκάλων. Θα είναι δάσκαλοι, θα πληρώνονται από το Δημόσιο και τέρμα αυτά που ξέρανε”)

Πίσω από τον κοινό παρονομαστή του μίσους, ωστόσο, δεν υπάρχει απλώς ρητορική υπερβολή — υπάρχει πολιτική στόχευση.

Τα χαρακτηριστικά της γλώσσας

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται περιέχει:

• Μεταφορές απολυτήριου χαρακτη­ρισμού («σκουπίδια», «σαπίλα»)
• Μαζικοποίηση και αποκατάσταση «εχθρού» (εκπαιδευτικοί/συνδικαλιστές ως συλλογική ομάδα προς στοχοποίηση)
• Εθνικιστικά/πατριωτικά φορτία («η σημαία», «η εθνική εορτή», «το έθνος»)
• Ταύτιση με «καθαρότητα», «τάξη», και αντίθεσή της στην «αναρχία», στην «τεμπελιά», στην «αχρηστία».

Ο πολιτικός επιστήμονας Κώστας Θ., που ερευνά τη ρητορική του λαϊκισμού στην εκπαίδευση, εξηγεί:

«Ο χαρακτηρισμός “σκουπίδια” ή “σαπίλα” αποανθρωποποιεί τον εκπαιδευτικό. Από τη στιγμή που ο άλλος παύει να είναι πολίτης με δικαιώματα και γίνεται “εχθρός του έθνους”, κάθε μορφή αυταρχισμού φαίνεται νομιμοποιημένη. Είναι το ίδιο γλωσσικό μοτίβο που προηγήθηκε πολιτικών διώξεων ή διχασμών σε άλλες εποχές».

Ο εκπαιδευτικός Γιώργος Καββαδίας σχολιάζει:
«Η στοχοποίηση του συνδικαλισμού των εκπαιδευτικών δεν είναι τυχαία. Οι ΕΛΜΕ, οι ΣΕΠΕ, οι συλλογικές οργανώσεις, είναι θεσμοί δημοκρατίας. Όποιος ζητά την κατάργησή τους, στην ουσία επιδιώκει να σιγήσει η φωνή των δασκάλων.»

Η εκπαιδευτικός Μαρία Πρίμη επισημαίνει : “Η λέξη «τεμπέλης» είναι επίσης συμβολική. Υπονοεί ότι ο εκπαιδευτικός «ζει εις βάρος των άλλων», άρα ο συνδικαλισμός του είναι παρασιτικός. Πρόκειται για μια παλιά συνταγή: πρώτα απαξιώνεις, μετά αποδυναμώνεις”.

Οι φωνές της τάξης

Η πιο εύγλωττη απάντηση όμως δεν δίνεται στα τηλεοπτικά πάνελ, αλλά μέσα στις αίθουσες.

«Όταν με λένε τεμπέλη, γελάω. Αν ήξεραν πόσες ώρες διαβάζουμε στο σπίτι για να στηρίξουμε ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες…» λέει ο Νίκος Γαλάνης, εκπαιδευτικός σε Γυμνάσιο της Αθήνας. Και συμπληρώνει:
«Το πρόβλημα δεν είναι οι λέξεις τους, είναι η πρόθεση να κάνουν τον εκπαιδευτικό αποδιοπομπαίο τράγο για όλα: από τη βία στα σχολεία ως την κρίση των αξιών. Κι αυτό είναι επικίνδυνο».

Η Αγγελική Φ., καθηγήτρια φυσικής, επισημαίνει: «Προσπαθώ να διδάξω στα παιδιά τον επιστημονικό τρόπο σκέψης. Όταν πολιτικοί μας λένε “εθνομηδενιστές” επειδή δεν αναπαράγουμε μύθους, το μήνυμα που περνά είναι ότι η γνώση πρέπει να υπακούει στην ιδεολογία. Αυτή είναι η αρχή του σκοταδισμού.»

Οι «ενοχλητικοί» του συστήματος

Η σχολική αίθουσα παραμένει ένας από τους ελάχιστους δημόσιους χώρους όπου η κριτική σκέψη έχει ακόμη δικαίωμα ύπαρξης. Ο δάσκαλος, η φιλόλογος, ο μαθηματικός που μιλούν για ισότητα, για συλλογική δράση, για δημοκρατία, για σεβασμό στη διαφορετικότητα, δεν λειτουργούν απλώς ως μεταδότες γνώσης — είναι οι μικροί φύλακες της δημοκρατίας.

«Μας θέλουν υπαλλήλους χωρίς άποψη. Αντιλαμβάνονται το σχολείο σαν στρατώνα και τους εκπαιδευτικούς σαν φρουρούς του “εθνικού ήθους”», λέει ο Χρίστος Σ., καθηγητής Πληροφορικής σε Λύκειο της Νότιας Αθήνας. «Όταν μιλάς στα παιδιά για κοινωνικά δικαιώματα ή για περιβαλλοντική δικαιοσύνη, ακούς μετά ότι κάνεις “ιδεολογία”. Μα αυτός είναι ο ρόλος της Παιδείας — να σε κάνει να σκέφτεσαι!»

Η στοχοποίηση των εκπαιδευτικών δεν είναι τυχαία. Στον λόγο των ακροδεξιών πολιτικών, το σχολείο γίνεται το νέο πεδίο μάχης ταυτότητας. Εκεί παίζεται το ποιος “διαμορφώνει” τον νέο Έλληνα: ο ανοιχτός και δημιουργικός δάσκαλος ή ο αυστηρός «πατριώτης» που δεν σηκώνει αμφισβήτηση.

Γιατί στρέφονται εναντίον των εκπαιδευτικών

Ας δούμε μερικούς βασικούς λόγους — διεισδυτικά και με ερευνητικό βλέμμα — για τους οποίους η εκπαιδευτική κοινότητα γίνεται υποδοχέας τέτοιας στοχοποίησης από ακροδεξιούς πολιτικούς:

Α. Το σχολείο ως χώρος διαμόρφωσης συνείδησης
Το σχολείο δεν είναι απλώς μηχανισμός μετάδοσης γνώσης· είναι πεδίο όπου διαμορφώνονται αξίες, πολιτισμός, κοινωνικές στάσεις. Οι εκπαιδευτικοί και οι συνδικαλιστές εκπροσωπούν ένα δυναμικό που μπορεί να προάγει κριτική σκέψη, δημοκρατικές πρακτικές, συλλογικότητα. Για πολιτικές δυνάμεις που επιδιώκουν εθνικιστική, απολυταρχική ή ιεραρχική αντίληψη, αυτός ο ρόλος είναι απειλητικός.

Β. Ο συνδικαλισμός ως αντίβαρο στην εξουσία
Οι εκπαιδευτικές οργανώσεις ζητούν δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες, δημόσια επένδυση — αυτό συγκρούεται με λογικές λιτότητας, απορύθμισης της εργασίας ή ιδιωτικοποίησης. Έτσι, η ρητορική «τεμπέληδων», «γραβατοφόρων» συνδικαλιστών λειτουργεί ως εργαλείο απαξίωσης της συλλογικής δράσης.

Γ. Η εκπαίδευση ως πεδίο ιδεολογιών
Σε εποχές κρίσης, ο δημόσιος σχολικός χώρος γίνεται πεδίο σύγκρουσης για το ποια θα είναι η ταυτότητα του «έθνους», της «πατρίδας», της «κουλτούρας». Καμία έκπληξη ότι ακροδεξιοί πολιτικοί στρέφονται εναντίον όσων υποτίθεται «υποσκάπτουν» την εθνική ταυτότητα – όπως μέσω διδασκαλίας «διαφορετικότητας», «κατάργησης εθνικών γιορτών», κ.λπ. Η δηλωμένη αντίθεση της Λατινοπούλου σε εκπαιδευτικούς που λένε ότι «πρέπει να καταργηθούν οι εθνικές εορτές» το αποδεικνύει.

Δ. Η ανάγκη για «εχθρό» στην πολιτική ρητορική
Οι πολιτικές δυνάμεις χρειάζονται εχθρούς — πεδία όπου θα εμφανιστούν ως «προστάτες» της τάξης και της κανονικότητας. Το εκπαιδευτικό σώμα, οι συνδικαλιστές και ο δημόσιος εκπαιδευτικός θεσμός γίνονται εύκολα στόχος: όταν χαρακτηρίζονται ως «τεμπέληδες», «αγράμματοι», «αντεθνικοί», τότε η υπόλοιπη κοινωνία καλείται να ταχθεί υπέρ της «τάξης» – «εμείς εναντίον αυτών». Έτσι εξηγείται η ένταση του λόγου.

Αντιπαράθεση

Η στοχοποίηση των εκπαιδευτικών από ακροδεξιές πολιτικές ρητορικές δεν είναι απλώς «κακή φράση». Αντιπροσωπεύει μια συνδυασμένη επίθεση: στον δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, στην συλλογική δράση, στην ίδια τη δημοκρατική παιδεία.

Είναι σαφές ότι η παιδαγωγική δεν λειτουργεί σε ερημική σφαίρα· είναι βαθιά πολιτική και κοινωνική. Η δομή του σχολείου, η αξιολόγηση, η συλλογική εκπαιδευτική δράση — όλα είναι μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου όπου διακυβεύονται αξίες. Η ρητορική που απαξιώνει το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς δεν πρέπει να αποτελεί παθητικό φόντο. Πρέπει να αντιμετωπιστεί με γνώση, συλλογικότητα και αισιοδοξία — για το μέλλον της εκπαίδευσης και της κοινωνίας.

Όσο θα υπάρχουν δάσκαλοι που υψώνουν τη φωνή τους με αξιοπρέπεια, το σκοτάδι θα υποχωρεί — όχι επειδή το καταγγέλλουν μόνο, αλλά γιατί το διαψεύδουν κάθε μέρα μέσα στην τάξη.

Το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο των εκπαιδευτικών δεν υπόκειται σε εκβιασμούς, δεν επηρεάζεται από τη μισαλλοδοξία, τη βία του ρατσισμού και την ξενοφοβία που επιχειρούν να εγκαταστήσουν στον αξιακό κώδικα της ελληνικής κοινωνίας οι εντολοδόχοι του μίσους.

Πηγή: alfavita.gr