Οι Μαδούροι της Ευρώπης

του Στάθη Σχοινά

Τη στοιχειώδη μέριμνα του κράτους για την προστασία των αδυνάτων κορυφαία στελέχη της ΝΔ την ονομάζουν «πολιτική Μαδούρο». Ομως τα επίσημα στοιχεία της Eurostat αποδεικνύουν ότι οι Βορειοευρωπαίοι είναι δύο φορές… μαδουριστές μιας και δαπανούν τα διπλάσια.

Πριν από περίπου 30 χρόνια γνωστό δημόσιο πρόσωπο αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στη Σκωτία προκειμένου να αντιμετωπίσει πρόβλημα στενού του συγγενικού προσώπου. Πέραν της ιατρικής, εκπαιδευτικής και λοιπής υποστήριξης που έλαβε δωρεάν, η οικογένειά της λάμβανε επίδομα επί μακρόν που της επέτρεψε όχι μόνο να ζήσει αξιοπρεπώς αλλά και να αποκτήσει σπίτι στο Εδιμβούργο.

Πολλοί Έλληνες που έζησαν την εμπειρία της μετανάστευσης στη Γερμανία ή στις σκανδιναβικές χώρες γνώρισαν από κοντά τους σωτήριους πολλές φορές θεσμούς κοινωνικής προστασίας.

Και ενώ η δυτική Ευρώπη μπορεί να υπερηφανεύεται ότι το 4% του Ακαθάριστου Προϊόντος της δαπανάται για κοινωνική πρόνοια, στην Ελλάδα οι Μαρίες Αντουανέτες του νεοφιλελευθερισμού δεν ορρωδούν απέναντι στους κοινωνικά και οικονομικά αδύναμους ονομάζοντας την κοινωνική πολιτική και την αύξηση των επιδομάτων μαδουρισμό!

Προ του 2015 στην Ελλάδα μόνο το 0,4% του ΑΕΠ (790 εκατ. ευρώ) πήγαιναν για την κοινωνική πρόνοια. Από το 2015 μέχρι σήμερα η δαπάνη σχεδόν πενταπλασιάστηκε και ανέβηκε στο 2% του ΑΕΠ ή στα 3,6 δισ. ευρώ, υπολειπόμενη όμως σημαντικά του μέσου ευρωπαϊκού όρου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι παρά την αύξηση των επιδομάτων, όχι μόνο δεν «συνήθισαν» στην «επιδοτούμενη τεμπελιά» οι κοινωνικά αδύναμοι αλλά ο αριθμός των λαμβανόντων το κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης μειώθηκε τον τελευταίο χρόνο από 700.000 σε 470.000 επειδή οι 230.000 βρήκαν δουλειά.

Ενδεικτικά σε τρεις χώρες της δυτικής Ευρώπης δίνονται μεταξύ άλλων και τα εξής επιδόματα.

Στη Γερμανία

• Επιδόματα μητρότητας και πατρότητας
• Επιδόματα ανεργίας και ανικανότητας προς εργασία ακόμη και σε ανασφάλιστους
• Οικογενειακά επιδόματα και επιδόματα παιδιών
• Επίδομα στέγης
• Επίδομα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.

Ειδικότερα δικαιούνται:

• Ενήλικος που ζει σε διαμέρισμα: 416 ευρώ
• Σύζυγος ή σύντροφοι που ζουν μαζί: 374 ευρώ ο καθένας
• Παιδιά κάτω των έξι ετών: 240 ευρώ
• Παιδιά από επτά έως δεκατέσσερα ετών: 296 ευρώ
• Εφηβοι από 15-17 ετών: 316 ευρώ.

Πρακτικά, μια τετραμελής οικογένεια με δύο παιδιά 15 ετών λαμβάνει μηνιαίως 1.340 ευρώ αλλά και επιπλέον επίδομα στέγασης και επίδομα θέρμανσης ξεπερνώντας τα 2.000 ευρώ μηνιαίως. Και όμως η Γερμανία έχει υψηλότατο ποσοστό απασχόλησης παρά τις ιδεολογικές αιτιάσεις των Ηρακλειδών της νοτιοβαλκανικής έκδοσης του νεοφιλελευθερισμού.

Στη Σουηδία

Τα επιδόματα είναι πολύ περισσότερα και κατά κατηγορία είναι τα εξής:

• Οικογενειακά (επίδομα για παιδιά, λοιπές παροχές για γονείς, επίδομα στέγης για φοιτητές, γονικά οφέλη και παροχές που σχετίζονται με τον τοκετό)
• Υγείας (υγειονομική περίθαλψη, παροχές κατά τη διάρκεια της ασθένειας)
• Ανικανότητας (παροχές σε περίπτωση επαγγελματικού τραυματισμού, παιδιά με αναπηρίες, παροχές για άτομα με ειδικές ανάγκες, γήρατος)
• Κοινωνικής βοήθειας (παροχές ανεργίας).

Ενδεικτικά αξίζει να αναφερθεί ότι επιδοτείται με 1.800 κορόνες περίπου (σχεδόν 180 ευρώ) το ενοίκιο ατόμων ηλικίας 18-28 ετών, με εισόδημα μέχρι 8.600 ευρώ περίπου και εφόσον δεν υπερβαίνει η κατοικία τους τα 60 τ.μ.

Μεγάλη Βρετανία

Στο Ηνωμένο Βασίλειο καταβάλλονται τα εξής επιδόματα: οικογενειακά, παροχές μητρότητας, παροχές υγείας, γήρατος, κοινωνικής βοήθειας, ανεργίας, κύριας κατοικίας.

Στην Ελλάδα

Τα προαναφερθέντα ισχύουν εδώ και δεκαετίες στη δυτική Ευρώπη και τη Σκανδιναβία όπου η μακροχρόνια διακυβέρνηση από τη σοσιαλδημοκρατία έχει αφήσει βαθύ κοινωνικό αποτύπωμα. Στην Ελλάδα το 2015, ύστερα από έξι χρόνια βαθιάς κρίσης και ύφεσης, δεν υπήρχε προϋπολογισμός για την ακραία φτώχεια. Μέχρι το 2015, με τα μεγαλύτερα ποσοστά φτώχειας και παιδικής φτώχειας, δεν είχε δοθεί ούτε ένα ευρώ.

Ενδεικτικά αξίζει να αναφερθούν τα εξής:

• Το χαρτοφυλάκιο της κοινωνικής αλληλεγγύης μετρούσε 54 υπαλλήλους, ενώ 200 επιδόματα δίνονταν αδιαφανώς από 120 πηγές.
• Οι ανάπηροι ζούσαν σε ανασφάλεια και υπήρχαν καθυστερήσεις στην πληρωμή των επιδομάτων τους.
• Τα μέτρα για το παιδί κόστιζαν 820 εκατ. ευρώ.
• Δεν υπήρχε καμία επιδότηση για όσους δεν είχαν ιδιόκτητη πρώτη κατοικία.

Μετά το 2015

Με το πρόγραμμα καταπολέμησης της ανθρωπιστικής κρίσης, το ΚΕΑ και τα μέτρα για το παιδί η φτώχεια και η παιδική φτώχεια στην Ελλάδα υποχώρησαν στο προ κρίσης επίπεδο. Ήδη με την ένταξη στην εργασία οι δικαιούχοι του ΚΕΑ μειώθηκαν από 700.000 σε 470.000.

Επιπλέον υπήρξε μια έκρηξη υποστηρικτικών πολιτικών προς τους ανήμπορους και αποκλεισμένους, με αποτέλεσμα ο προϋπολογισμός της πρόνοιας να αυξηθεί από 780 εκατ. σε 3 δισ. 500 εκατ. ευρώ, δηλαδή έφτασε το 2% του ΑΕΠ.

Επιπλέον:

• Οι δαπάνες για το παιδί αυξήθηκαν από 822 εκατομμύρια σε 1,416 δισεκατομμύρια (επίδομα παιδιού, σχολικά γεύματα, βρεφονηπιακοί). * Διακόσιες εξήντα χιλιάδες νοικοκυριά (680.000 άτομα) παίρνουν επίδομα στέγης με συνολική δαπάνη 375.000.000.
• Θεσπίστηκε η δωρεάν πρόσβαση σε βρεφονηπιακούς σταθμούς σε 140.000 παιδιά όταν το 2015 ήταν 79.000.

Επίσης διανέμονται καθημερινά 200.000 δωρεάν σχολικά γεύματα.

Και, τέλος, αυξήθηκε το επίδομα παιδιού από 650 εκατ. σε 1 δισ. 100 εκατ. ευρώ.

Ψηφιακός εκσυγχρονισμός

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύγχρονες υπηρεσίες που απολαμβάνουν οι Ευρωπαίοι εδώ και δεκαετίες ήταν και είναι ακόμη σε μικρότερο βαθμό… άγνωστο φρούτο για τους Ελληνες. Εγινε, πάντως, σοβαρή προσπάθεια να ψηφιοποιηθεί όλο το σύστημα παροχής επιδομάτων και παροχών πρόνοιας ώστε να υπάρξει εξανθρωπισμένη εξυπηρέτηση σε ειδικά άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Επιπλέον, στο σύστημα κοινωνικής στήριξης εντάχθηκαν για πρώτη φορά με καθολικό τρόπο και ψηφιοποιημένα οι Ρομά.

Στο πλαίσιο αυτό μετατράπηκε όλο το προνοιακό κράτος σε ψηφιακό και βασίζεται σε δύο ψηφιακούς πυλώνες, τον ΟΠΕΚΑ (Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης) και τα 242 Κέντρα Κοινότητας που λειτουργούν σε ισάριθμους δήμους όλης της Ελλάδας. Ολα τα επιδόματα αποδίδονται από έναν φορέα, τον ΟΠΕΚΑ, και όχι από 120, χωρίς να μεσολαβεί κανένα χέρι, βάζοντας τέλος στις πελατειακές σχέσεις.

Επιπλέον, για την ενημέρωση των πολιτών για τα δικαιώματά τους, ώστε να μην τρέχουν πίσω από βουλευτές, υπουργούς κ.λπ., δημιουργήθηκαν 242 Κέντρα Κοινότητας. Στελεχώθηκαν με 700 καταρτισμένους νέους οι οποίοι προσλήφθηκαν μέσω ΑΣΕΠ και ο πολίτης πια μπορεί να μάθει τα πάντα για το τι δικαιούται και το κράτος να διασταυρώνει τα στοιχεία του από επτά βάσεις δεδομένων. Τα επιδόματα έγιναν βασικά τέσσερα (ΚΕΑ, παιδιού, στέγης και αναπήρων) και αφορούν τρία εκατομμύρια πολίτες.

Οι ανάπηροι

Ικανοποιήθηκε το χρόνιο αίτημα των αναπήρων να παίρνουν το επίδομά τους συγκεκριμένη ημερομηνία κάθε μήνα. Μέχρι πρόσφατα κάθε φορέας από τους 120 το έδινε όποτε ήθελε. Αποσυνδέθηκαν επίσης τα επιδόματά τους από την εργασία, γιατί αποτελεί στόχο όλοι οι ανάπηροι να βρουν εργασία. Στο πλαίσιο αυτό θεσμοθετήθηκε το 15% των θέσεων που προκηρύσσονται στο δημόσιο να αφορούν τους αναπήρους. Δημιουργήθηκαν ακόμη Στέγες Υποστηριζόμενης Διαβίωσης (ΣΥΔ) όπου θα μπορούν οι ανάπηροι να μένουν σε μικρά σπίτια όταν είναι μόνοι τους και εξασφαλίστηκε υψηλή χρηματοδότηση για προγράμματα αποϊδρυματοποίησης.

Παρά τον πενταπλασιασμό των δαπανών για την πρόνοια, η ελληνική κοινωνία έχει πολλά ακόμη να κάνει. Το τι θα ακολουθήσει μετά την 7η Ιουλίου προφανώς εξαρτάται απολύτως από το εκλογικό αποτέλεσμα.

Documento