του Βαγγέλη Σπυράκη
Είθισται οτιδήποτε συνδέεται με τα έργα και τις ημέρες ενός δικτάτορα να δαιμονοποιείται αυτόματα και να εντάσσεται στους παραλογισμούς που έχει στο μυαλό του κάθε άνθρωπος που χρησιμοποίησε τα τανκς για να ανέβει στην εξουσία και την βία και τα βασανιστήρια προκειμένου να παραμείνει σ’ αυτήν.
Τέτοιου είδους συνειρμοί ήρθαν στον νου πολλών όταν περίπου πριν ένα χρόνο το στέλεχος της Νέας Δημοκρατίας, Κώστας Καραγκούνης, προχώρησε σε μια τέτοια αναφορά, σχετικά με το ασφαλιστικό πρόβλημα.
Η ωμή αλήθεια πάντως είναι ότι το συγκεκριμένο μοντέλο και παραλλαγές του στριφογυρίζει εδώ και δεκαετίες στη σκέψη όσων κατά καιρούς δοκίμασαν να προσεγγίσουν την «καυτή πατάτα» του ασφαλιστικού, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες περιοχές του κόσμου.
«Παιδί» κι αυτό της περίφημης «Σχολής του Σικάγο» και των πνευματικών τέκνων του Μίλτον Φρίντμαν, εντάχθηκε στις νεοφιλελεύθερες πρακτικές οι οποίες μετέτρεψαν πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής σε «δοκιμαστικό σωλήνα» των ιδεών τους.
Το μοντέλο της Χιλής υλοποιήθηκε από τον Χοσέ Πινέιρα, απόφοιτο του Χάρβαρντ, την περίοδο που ήταν γενικός γραμματέας Εργασίας και Ασφάλισης στην χώρα. Η ιδέα του ήταν σχετικά απλή, εμπνευσμένη από το βιβλίο του πνευματικού του «πατέρα», Μίλτον Φρίντμαν, «Καπιταλισμός και Ελευθερία». Οι πυλώνες του ήταν 3. Κατώτατη σύνταξη και καθορίζεται από το κράτος, με πηγή χρηματοδότησης την φορολογία. Επομένως, δεν συνδέεται με το πόσα ένσημα έχει «κολλήσει» κάποιος ούτε με το ύψος των εισφορών του. Πρόσβαση και δικαίωμα σε αυτήν έχουν όλοι (Κάτι τέτοιο έχει διαρρεύσει από την ΝΔ για την μπουν χρήματα στο ταμείο και να καλυφθούν οι ασφαλιστικές εισφορές).
Ο δεύτερος πυλώνας, είναι η υποχρεωτική, δηλαδή, καταβολή εισφορών από εργοδότες και εργαζόμενους καθ’ όλη τη διάρκεια της εργασιακής ζωής τους. Η διαφορά που εισήγαγε ο Πινέιρα ήταν το ότι αυτή η διαδικασία θα είχε ένα συγκεκριμένο όριο. Ένα ταβάνι. Με λίγα λόγια, ο εργαζόμενος θα έδινε μόνο ένα μέρος του μισθού του, όπως αυτό θα καθορίζεται κάθε φορά. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να είναι μόνο ένα ποσοστό της τάξεως του 10-15%. Στο ερώτημα που προκύπτει «και τι γίνεται με το υπόλοιπο εισόδημα», η απάντηση είναι «από τον τρίτο πυλώνα».
Εκεί, σύμφωνα με το σύστημα που υλοποιήθηκε στην Χιλή και πολύ σύντομα αντιγράφηκε σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, εισέρχεται ο ιδιωτικός τομέας μέσω των ασφαλιστικών εταιρειών. Ο καθένας μπορούσε (και μπορεί, αφού το τριφασικό σύστημα βρίσκεται σε ισχύ σε πολλά κράτη) να επιλέξει εκείνη της αρεσκείας του και να προχωρήσει σε καταβολές, προκειμένου να αυξήσει το εισόδημά του όταν θα αποσυρθεί από την εργασία του. Τα ποσά (πάρα μα πάρα πολύ μεγάλα, όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό) τα διαχειρίζονται ξένα funds, τα οποία κινούνται πάνω στην γνωστή λογική της κεφαλαιοποίησης μέσω της τοποθέτησής τους σε επενδυτικά προϊόντα.
Οι υποστηρικτές του συστήματος προτάσσουν ως απόδειξη της επιτυχίας του (αν και ποτέ δεν εφαρμόστηκε στις προηγμένες χώρες) το γεγονός ότι η Χιλή δεν χρειάστηκε να καταφύγει σε εξωτερικό δανεισμό και αύξησης του χρέους της για να δώσει συντάξεις στους πολίτες. Η πραγματικότητα όμως διαψεύδει το σύστημα αυτό. Σήμερα το συντριπτικό ποσοστό των συνταξιούχων στην Χιλή λαμβάνει χρήματα λιγότερα από αυτά του κατώτατου μισθού στην χώρα, ενώ το 44% είναι κάτω από το όριο της φτώχειας. Η ίδια η ζωή έδειξε πως ελάχιστοι Χιλιανοί είχαν την δυνατότητα να χρηματοδοτήσουν μια αξιοπρεπή σύνταξη για τους εαυτούς τους.
Στην χώρα μας η σκέψη από πλευράς της ΝΔ υπάρχει... για το σύστημα «Πινοσέτ» ή κάτι σαν κι αυτό.
Άλλωστε ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, ήδη σαν προπομπός των εξελίξεων μαζί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, έβαλε στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου για το ασφαλιστικό, την αύξηση των ορίων ηλικίας, ενώ μίλησε και για ιδιωτικές συντάξεις.
Οι δηλώσεις του δεν είναι απλώς στο ίδιο μήκος κύματος με το σχέδιο της ΝΔ, αλλά σημαίνουν οτι ο ίδιος αναλαμβάνει τον ρόλο να στρώσει το έδαφος πάνω στο οποίο θα χτίσει η ΝΔ το ασφαλιστικό Πινοσέτ! Είναι πρόδηλο πως στην περίπτωση που η ΝΔ έρθει στην εξουσία, όλα είναι δρομολογημένα για την επόμενη μέρα· και είναι κομμένα και ραμμένα στις επιταγές των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών.
Άναψε δηλαδή το πράσινο φως για να εφαρμόσει η ΝΔ το αντικοινωνικό της πρόγραμμα (και) στον τομέα αυτόν, αφήνοντας μάλιστα και περιθώριο για μείωση των συντάξεων που δίνει το κράτος αλλά και αύξηση των ορίων ηλικίας! Και όλα αυτά την ώρα που οι εργαζόμενοι θα οδηγούνται όλοι πλέον στην ιδιωτική ασφάλιση, αφού υπονομεύεται ευθέως το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα· ενώ όσοι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν οικονομικά, θα μένουν ανασφάλιστοι… Και όταν θα «σκάσει» όλη αυτή η φούσκα του ασφαλιστικού Πινοσέτ, με κόστος δισεκατομμυρίων για το κράτος, τότε και οι συνταξιούχοι θα βρεθούν προ δραματικών περικοπών, και το κράτος θα κληθεί να καλύψει τις δημοσιονομικές τρύπες που θα παράξουν οι ιδιωτικές εταιρίες. Όλοι οι διεθνείς αναλυτές το έχουν υπογραμμίσει καθαρά τις τελευταίες μέρες. Μια ενδεχόμενη κυβέρνηση ΝΔ υπό τον κ. Μητσοτάκη, στο όνομα της ανάπτυξης θα μειώσει το μισθολογικό κόστος (θα μειώσει δηλαδή του μισθούς), και θα αυξήσει την εργασιακή… ευελιξία (θα εγκαθιδρυθούν δηλαδή συνθήκες εργασιακής γαλέρας, επταήμερα, χωρίς συμβάσεις και δικαιώματα).
Mια σημαντική λεπτομέρεια που αξίζει πάντως να αναφερθεί γιατί έχει την σημασία της, είναι πως οι μόνοι άνθρωποι στην Χιλή που εξαιρέθηκαν από αυτό και παραμένουν ακόμη και σήμερα σε κρατικό πρόγραμμα συνταξιοδότησης είναι οι στρατιωτικοί. Εκείνοι που ανέβασαν στην εξουσία και στήριξαν μέχρι τέλους τον δικτάτορα…
κουτι πανδωρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου