Ατζέντα 2029

του Γιώργου Καπόπουλου

Η επιστροφή του Ερντογάν από χθες στην ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ διαμηνύει την πρόθεση του πρόεδρου της Τουρκίας να παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον μέχρι το 2029, οπότε και λήγει η δεύτερη από τις δύο πενταετείς θητείες που του επιτρέπει το Σύνταγμα μετά το 2019. Χωρίς πρωθυπουργό μετά τη λήξη της θητείας του Γιλντιρίμ το 2019, και ταυτόχρονα πρόεδρος και κομματικός ηγέτης, ο Ερντογάν διαμηνύει στους Γκιουλ, Νταβούτογλου και Αρίντς, την παλαιά φρουρά του ΑΚΡ, ότι μόνη επιλογή τους είναι το καθεστώς του συνταξιούχου.

Στα υπόλοιπα κόμματα και πολιτικά μορφώματα το μήνυμα είναι ότι τα περιθώρια δραστηριοποίησής τους δεν μπορούν να υπερβαίνουν το αναγκαίο στον πρόεδρο-σουλτάνο άλλοθι ή πρόσχημα πολιτικού πλουραλισμού. Τιμητική αποστρατεία για τους εσωκομματικούς αντιπάλους και ρόλος κομπάρσου στο νέο καθεστωτικό πλαίσιο για τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, που θα παραπέμπει στα κόμματα σφραγίδες που διατηρήθηκαν στη συνθλιπτική σκιά των ΚΚ στην Ανατολική Ευρώπη στην περίοδο 1945-1989.

Τόσο εντός του ΑΚΡ όσο και στην πολιτική σκηνή της Τουρκίας δεν υπάρχει με τα σημερινά δεδομένα προοπτική διεκδίκησης της εξουσίας, στο πλαίσιο της νέας συνταγματικής νομιμότητας, για καμία προσωπικότητα και για κανένα πολιτικό μόρφωμα, κίνημα ή σχηματισμό. Η υπερσυγκέντρωση εξουσιών τύπου σουλτάνου από τον Ερντογάν είναι μια υποθήκη αστάθειας, κραδασμών, μιας δυναμικής ανατροπών, με μόνο ζητούμενο τον χρόνο που θα εκδηλωθεί.

Ο Ερντογάν ξεκίνησε τη θητεία του ως πρωθυπουργός την άνοιξη του 2003, ευαγγελιζόμενος διεύρυνση της δημοκρατίας, με κατάργηση της συγκυβέρνησης της χώρας από τις Ενοπλες Δυνάμεις και το βαθύ κράτος, με το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας να είναι το πραγματικό κέντρο εξουσίας.

Σήμερα, δεκατέσσερα χρόνια μετά, έχει διαμορφώσει ένα άκαμπτο, αυταρχικό καθεστώς, όμοιο του οποίου δεν έχει γνωρίσει η Τουρκία μετά την υιοθέτηση του πολυκομματισμού το 1946. Ενα καθεστώς που ακυρώνει ό,τι είχε απομείνει από την αξιοπιστία μιας έστω μακρόχρονης σύγκλισης με την ΕΕ, ένα καθεστώς τύπου πρώην Σοβιετικής Κεντρικής Ασίας.

έθνος