Μπλε… κοινωνίες

Συντάκτης: Ευάγγελος Αυδίκος *

Μπήκε ξαφνικά στη ζωή μας και μας έπιασε αδιάβαστους. Οπως συμβαίνει με πολλές πληροφορίες, που εισβάλλουν στην καθημερινότητά μας προσθέτοντας νέες ορολογίες. Καινούργιες σκοτούρες. Αλλά και εμπλουτίζουν το ρεπερτόριο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Είναι το νέο διαδικτυακό παιχνίδι που φέρει την ονομασία «Μπλε φάλαινα». Που προκαλεί αναστάτωση. Η είδηση στην τηλεόραση συνοδεύεται από το αδιάφορο κούνημα του κεφαλιού. Ομως, η απειλή γίνεται αισθητή όταν αποκτά το πρόσωπο γνωστών και οικείων.

Τούτη τη φορά ήταν η αναστάτωση που προκάλεσε σε εκπαιδευτικό του ευρύτερου περιβάλλοντος. Η έφηβη κόρη της «χαράχτηκε». Με άλλα λόγια, υπάκουσε σε εντολές αόρατων διαχειριστών ιστότοπων του παιχνιδιού «Μπλε φάλαινα» να χαράξει διάφορα σχήματα στο δέρμα της, με κυρίαρχο το σύμβολο της μπλε φάλαινας. Το τέλος αυτής της διαδρομής είναι η αυτοκτονία ως η ανώτατη επιβράβευση της συνέπειας και της δεξιότητας.

Πρόκειται για ένα παιχνίδι που εδράζεται στην ψυχολογική ρευστότητα των εφήβων. Στην ανάγκη υπέρβασης των δυνάμεών τους και αναμέτρησης με τον κίνδυνο. Και συνεπώς με τον θάνατο. Ενα παιχνίδι που χειραγωγεί τα άγχη των εφήβων και τις μεταφυσικές ανησυχίες. Τα μετασχηματίζει σε πρώτη ύλη για την οπτική και συναισθηματική ηδονή διαταραγμένων προσωπικοτήτων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Οι έφηβοι είναι συναισθηματικά ευάλωτοι. Εχουν ανάγκη τη συμμετοχή σε νεανικούς πολιτισμούς, που αναδεικνύουν τόσο τη δική τους προσωπικότητα όσο και την απόρριψη του γονεϊκού πολιτισμικού συστήματος.

Η «Μπλε φάλαινα» εκπέμπει σήμα κινδύνου. Είναι μια απειλή για την ψυχική υγεία των εφήβων. Για τις οικογένειες. Αναμφίβολα. Ωστόσο, η ανησυχία μπορεί να εκτραπεί σε άγονες ατραπούς. Αν στοχοποιήσουμε το σαμάρι. Ηγουν, αν θεωρήσουμε κίνδυνο την ίδια την τεχνολογία.

Αν τη χρησιμοποιήσουμε ως φαρμακό φορτώνοντάς της τις δικές μας αστοχίες. Τις ευθύνες της οικογένειας και της κοινωνίας. Της τηλεόρασης που ταΐζει με πολιτισμικά σκουπίδια, ακόμη και μέσα από τις παιδικές ταινίες. Που μέτρο της είναι το κέρδος.

Παιχνίδια αυτού του είδους βρίσκουν πολιτισμικές και συναισθηματικές ρωγμές. Και τρυπώνουν στις ψυχές των εφήβων. Είναι που τα παιδιά πορεύονται χωρίς κοινωνική και οικογενειακή πυξίδα. Υπάρχει, πάνω απ’ όλα, μια μεγάλη τρύπα στη συναισθηματική επικοινωνία μέσα στην οικογένεια.

Απουσιάζουν από τη σύγχρονη οικογένεια ο παππούς και η γιαγιά. Πρόσωπα με πολλαπλό ρόλο. Απουσιάζει η συζήτηση. Οικογένειες που συγκροτούνται από μονάδες. Γονείς που θέλουν να σώσουν τον κόσμο αλλά μπορεί να χάσουν τα παιδιά τους.

* καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

efsyn