Η "μνήμη χρυσόψαρου" ως κυρίαρχο αντιπολιτευτικό εργαλείο

Οι σημερινοί νέοι και νέες δεν γνώρισαν ποτέ τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, αλλά είναι γεγονός ότι η κατάργησή τους το 2012 οδήγησε σε μειώσεις μισθών μέχρι και 40%. Στόχος αυτής της κυβέρνησης είναι η επιστροφή σ' ένα μοντέλο δίκαιης ανάπτυξης, στον πυρήνα της οποίας θα τοποθετηθεί η αξιοπρεπής εργασία

του Κώστα Παυλίδη*

Πριν από μερικές ημέρες ψηφίστηκε ο νόμος του υπουργείου Εργασίας ο οποίος σηματοδοτεί μια σειρά θετικών παρεμβάσεων που αφορούν τόσο το πεδίο της εργασίας όσο και το πεδίο της κοινωνικής ασφάλισης μέσα από τη νομοθέτηση στοχευμένων ρυθμίσεων.

Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο νόμος αυτός έρχεται να προστεθεί σε μια περίοδο όπου για πρώτη φορά έπειτα από πολλά χρόνια μπορούμε να κάνουμε λόγο για θετικές ενδείξεις στον τομέα της εργασίας. Ειδικότερα: Η σταθερά συνεχιζόμενη μείωση της ανεργίας σε επίπεδα της τάξης του 21% , η ταυτόχρονη αύξηση των αυτοαπασχολούμενων κατά 263.000 το τελευταίο επτάμηνο του 2017 και κατά 320.000 από το 2015 αποτελούν αναμφίβολα θετικές ειδήσεις για ένα πεδίο όπου, τόσο κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, όσο και πολύ πριν από το ξέσπασμά της, ήταν στο στόχαστρο της εκάστοτε κυβέρνησης με πληθώρα απολύσεων και περικοπών μισθών, μα κυρίως με συνεχή καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων.

Κατά τη γνώμη μου, και για να αποτιμηθεί δικαιότερα η αξία του συγκεκριμένου νόμου, θεωρώ πως έχει μεγαλύτερη χρησιμότητα να θυμηθούμε ορισμένα πράγματα από το πρόσφατο παρελθόν όπως ίσχυαν για το εργασιακό πεδίο. Ευελπιστώ πως είναι δυνατό να υπάρξει κοινή παραδοχή σε ορισμένα πράγματα τα οποία αποτελούν αμείλικτη πραγματικότητα. Παραδοχή πρώτη: Αποτελεί πραγματικότητα ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης η γενιά των μέχρι τότε 700 ευρώ μετατράπηκε σε γενιά των 400 ευρώ και της ανεργίας; Παραδοχή δεύτερη: Αποτελεί πραγματικότητα ότι η οικονομική κρίση αποτέλεσε το μεγαλύτερο άλλοθι για μια γενικευμένη επίθεση στα δικαιώματα των εργαζομένων, με στόχο τη βίαιη και συνεχή υποτίμηση της εργασίας; Παραδοχή τρίτη: Συμφωνούμε ότι τα φαινόμενα εργοδοτικής ασυδοσίας αυξάνονταν ολοένα και περισσότερο και η ενοικίαση εργαζομένων, η εκ περιτροπής εργασία, η καταβολή κουπονιών αντί μισθού αλλά και φαινόμενα όπως η μαύρη, ανασφάλιστη και υποδηλωμένη εργασία έγιναν, από κακές εξαιρέσεις, κανόνας ή, πιο απλά, “καθεστώς”;

Αν συμφωνήσουμε στα παραπάνω και αποδώσουμε συγκεκριμένες ευθύνες, τότε οφείλουμε να αποδεχτούμε ότι το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση καταβάλλει μια μεγάλη προσπάθεια στον τομέα της εργασίας, τα αποτελέσματα της οποίας αναδεικνύονται καθημερινά. Τόσο τα στοιχεία που σας ανέφερα παραπάνω όσο και η ουσιαστική και αναβαθμισμένη πλέον λειτουργία του ΣΕΠΕ (παρά την υποστελέχωση την οποία έχει υποστεί) δείχνουν ότι κάτι καλό συμβαίνει. Κι αυτό το καλό έχει διττό χαρακτήρα, τόσο οικονομικής όσο και πολιτικής χροιάς. Αφενός, αυξάνονται τα έσοδα από τις εισπράξεις ποσών μέσω των προβλεπόμενων ενεργειών για τις διάφορες παραβατικές ενέργειες των εργοδοτών (1.633 έλεγχοι από την έναρξη της τουριστικής περιόδου ώς τη 15η Ιουλίου) Σε 275 περιπτώσεις επιβλήθηκαν πρόστιμα για παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας συνολικού ύψους 1.870.965,43 ευρώ, ενώ υποβλήθηκαν 38 μηνυτήριες αναφορές). Αφετέρου, επιδιώκεται να μπει και ένα τέρμα στον “κανόνα” δυστυχώς της εκμετάλλευσης του εργαζόμενου, με απώτερο στόχο να επιστρέψουν στο πεδίο της εργασίας η ασφάλεια και η αξιοπρέπεια.

Αν λοιπόν η αντιπολίτευση έχει προαποφασίσει να παίζει το παιχνίδι της στείρας αντιπολίτευσης, είναι δικαίωμά της και θα κριθεί, δεν έχει όμως κανένα δικαίωμα να χρησιμοποιεί ως αντιπολιτευτικό εργαλείο “τη μνήμη χρυσόψαρου” για τα πεπραγμένα της. Δεν είναι δυνατό, για παράδειγμα, ο κ. Βρούτσης να μη θυμάται ότι καταργήθηκαν 209 κενές οργανικές θέσεις από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας επί δικής του υπουργίας. Δεν είναι δυνατό να μην αναγνωρίζουν ότι η μεγάλη πλειονότητα των εργοδοτών επί ημερών τους, και με τις δικές τους ευλογίες, δρούσε ανεξέλεγκτη, προωθώντας τη μαύρη, απλήρωτη και υποδηλωμένη εργασία με το επιχείρημα της δήθεν ανταγωνιστικότητας και της κατάρτισης, με αποτέλεσμα όποιος εργαζόμενος τολμούσε να διαφωνήσει με αυτό να βλέπει την πόρτα της εξόδου καθώς είχαν καταργηθεί και οι ΣΣΕ. Ξέρετε όμως τι πετύχαιναν μ’ αυτό; Να οδηγήσουν τους εργαζόμενους στην εσωστρέφεια, την αποκοινωνικοποίηση και τη μετανάστευση. Κατάφερναν να διαμορφώσουν ανθρώπους με αυτοκαταστροφικές τάσεις, κατάθλιψη και φόβο. Κυρίως όμως ήλπιζαν να θεσπίσουν την ήττα και τον συμβιβασμό ως καθεστώς. Κι αυτό δεν θα έμενε σαν κατάσταση μόνο στους τότε εργαζόμενους, αλλά θα εξαπλωνόταν και στην επόμενη γενιά, η οποία ήδη έχει σχεδόν κανονικοποιήσει αυτή την ιδιότυπη πραγματικότητα. Οι σημερινοί νέοι και νέες δεν γνώρισαν ποτέ τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, αλλά είναι γεγονός ότι η κατάργησή τους το 2012 οδήγησε σε μειώσεις μισθών μέχρι και 40%.

Ας είμαστε ειλικρινείς και ξεκάθαροι· δεν είναι δυνατό να επιλυθούν όλες αυτές οι παθογένειες που έχουν αποσαθρώσει πλήρως την κατάσταση στον εργασιακό τομέα εν μία νυκτί. Η δουλειά που πρέπει να γίνει τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε συνδικαλιστικό επίπεδο για την επανακατάκτηση κεκτημένων δικαιωμάτων είναι τεράστια. Ο νέος νόμος όμως δίνει ορισμένες πολύ συγκεκριμένες λύσεις, που σίγουρα βελτιώνουν τη ζωή χιλιάδων εργαζόμενων και συνταξιούχων και προσθέτουν ακόμα ένα λιθαράκι στη δική μας προσπάθεια για την επαναφορά της αξιοπρέπειας και την εξάλειψη της εκμετάλλευσης.

Συνοπτικά αναφέρω, στον εργασιακό τομέα η θωράκιση του πλαισίου για την πληρωμή της εργασίας, η ηλεκτρονική καταγραφή των υπερωριών στο σύστημα Εργάνη, η επιτάχυνση της δίκης για το κύρος της απόλυσης, η επιβολή ποινών αναστολής λειτουργίας σε επιχειρήσεις που συστηματικά παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία και ο αποκλεισμός των ασυνεπών εργοδοτών από το δημόσιο χρήμα, η αποσύνδεση των ασφαλιστικών εισφορών δικηγόρων και μηχανικών από την ιδιότητα καθώς και ο συμψηφισμός των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών αποτελούν θετικά σημεία, που απαντούν σε πραγματικά προβλήματα της καθημερινότητας. Παράλληλα, για το ασφαλιστικό πεδίο, η χορήγηση αναπηρικής σύνταξης ακόμη κι αν εκκρεμεί επανεξέταση από τα ΚΕΠΑ και η διατήρηση της αναπηρικής σύνταξης για τους ψυχικά νοσούντες όταν αυτοί για λόγους επανένταξης αναλαμβάνουν κάποια εργασία είναι εξίσου θετικές διατάξεις, που θα αποτελέσουν μια πολύ καλή βάση πάνω στην οποία θα πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε εντατικά.

Πάνω απ’ όλα, είναι σημαντικό ο νόμος αυτός να χρησιμοποιηθεί σαν πρότυπο εργαλείο για το μέλλον, όταν θα καταφέρουμε να βγούμε από το καθεστώς των Μνημονίων και της επιτροπείας. Οφείλουμε να δούμε αυτή τη νομοθέτηση ως ακόμη ένα βήμα που στοχεύει σε μια συνολική στρατηγική ανασυγκρότησης. Να μην ξεχνάμε ότι στρατηγικός στόχος αυτής της κυβέρνησης δεν είναι η επίτευξη μιας ανάπτυξης με γνώμονα μονάχα τους αριθμούς, τα μεγέθη και τη διόγκωση της κοινωνικής ανισότητας, αλλά η επιστροφή σε ένα μοντέλο δίκαιης ανάπτυξης που θα σέβεται προπάντων τις εργασιακές σχέσεις και στον πυρήνα της οποίας θα τοποθετηθεί η αξιοπρεπής εργασία.

* Ο Κώστας Παυλίδης είναι βουλευτής Κέρκυρας του ΣΥΡΙΖΑ

αυγη