Media στα χρόνια της χολέρας

Αρχίζει άλλη μια περίοδος μεγάλης αποχαύνωσης, με την Ελλάδα να παρακολουθεί πώς τη βγάζουν μερικοί φιλόδοξοι πεινασμένοι σε ερημικά νησιά. Και ένα και δύο και τρία survivor, στα χρόνια της μιντιακής χολέρας...

του Νίκου Τσαγκρή

Πριν τελειώσει το καλοκαίρι και φτάσει το φθινόπωρο, στο θερμό μεσοδιάστημα που ο αέρας γίνεται βαρύς και τα χρώματα γλυκαίνουν, με τη συγκατάθεση του Φερνάντο Πεσσόα, τα απογεύματα συνηθίζουν να φορούν το αισθαντικό ένδυμα ενός πομπώδους και απατηλού κομπασμού τηλεπερσόνας. Θυμίζουν τα τεχνάσματα της φαντασίας μας που η νοσταλγία τα αφήνει άθικτα να ξεμακραίνουνε αόριστα, σαν τα αυλάκια που αφήνουν πίσω τους τα πλοία, το ένα μετά το άλλο, σχεδιάζοντας πάντα το ίδιο φιδάκι.

Ωστόσο οι νύχτες, σαν τη θάλασσα την ώρα της παλίρροιας, γεμίζουν από ένα αίσθημα πιο φρικτό από την πλήξη, αλλά που μόνο πλήξη θα μπορούσα να το ονομάσω, ένα αίσθημα απόγνωσης απροσδιόριστο, ένα αίσθημα ναυαγίου της ψυχής ολόκληρης: και ένα και δύο και τρία survivor. Στα χρόνια της μιντιακής χολέρας...

*****

«Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση», έλεγε ο Ουμπέρτο Έκο. Και αυτή είναι μια ρήση - απάντηση σε αυτούς που απέμειναν να αναρωτιούνται ποια μύγα τσίμπησε τους γιαλαντζί ολιγάρχες των καιρών μας και σκορπούν τόσα εκατομμύρια για μια τηλεοπτική άδεια... Δύο εφημερίδες... Τρεις και χίλιους δεκατρείς ιστότοπους στο διαδίκτυο: Όταν διαβάζω την «Αυγή», γνωρίζω την πολιτική τοποθέτηση της εφημερίδας, θα έγραφα παραφράζοντας τον Ιταλό φιλόσοφο των media: Στο διαδίκτυο, δεν ξέρω ποτέ ποιος μιλάει. Είμαι δυνητικό θύμα κάθε πιθανής ή απίθανης παραποίησης ή πλεκτάνης. Ένας νέος άνθρωπος δύσκολα διακρίνει ανάμεσα σ' έναν ιστότοπο αντικομμουνιστικό και σ' έναν κανονικό δημοκρατικό ιστότοπο... Δεν νομίζω ότι το καταφέρνουν όλοι. Μόνον εκείνοι που έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν τον έναν ιστότοπο από τον άλλο, να προσεγγίζουν τα πράγματα με κριτική ματιά, το κατορθώνουν. Είναι αυτοί που πήγαν στα καλύτερα σχολεία. Η αριστοκρατία είναι πάντοτε η ίδια...

*****

Η αριστοκρατία είναι πάντοτε η ίδια, αλλά προς το παρόν καλείται να πληρώσει. Μα, μέχρι τότε, Οκτώβριο και βάλε λένε οι ειδήσεις, οι... αριστοκράτες καναλάρχες θα μας ταΐζουν fake news και reality απογνώσεις: και ένα και δύο και τρία survivor στα χρόνια της μιντιακής χολέρας. Ή για πάντα;

Λείπει ο πολιτισμός εν γένει, ο πολιτικός πολιτισμός, η εξέλιξη της κουλτούρας, της αριστερής κουλτούρας, της κουλτούρας που γέννησε η ΕΔΑ και οι Λαμπράκηδες, ο Ηλιού και ο Κύρκος κι ο Δρακόπουλος, ο Κουλουφάκος και ο Δεσποτίδης... Λείπει ο πατριωτισμός και η ελληνικότητα, με την αισθαντική πολιτική και πολιτιστική τους δύναμη, (όπως υπεβλήθησαν - 1930-1967 - από τον Καζαντζάκη, τον Πικιώνη, τον Κόντογλου, τον Τσαρούχη, τον Μόραλη, τον Χατζηκυριάκο - Γκίκα, τον Κουν, τον Σεφέρη, τον Ελύτη, τον Ρίτσο τον Τσιτσάνη, τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη) καθώς και η λαϊκότητα (ούτε ελιτισμός, ούτε λαϊκισμός), που αποτελούσαν βασικά συστατικά στοιχεία της ιστορικής Ελληνικής Αριστεράς, στοιχεία εν ελλείψει στο «σώμα» και το «πνεύμα» του ΣΥΡΙΖΑ: πώς θα συνεχίσει να ελκύει; Πώς θα τον αγαπήσουν οι πολλοί; Πώς θα σχετισθούν, θα ζήσουνε μαζί του; Αρκεί η πολιτική φρεσκάδα του Τσίπρα και το παρελκόμενο (και παρερχόμενο) «ηθικό πλεονέκτημα»;

*****

Λείπει η τηλεόραση ως η ογδόη των Τεχνών. Η πεμπτουσία της αρετής της, που συνίσταται στη δυνατότητα του πλέον ευκρινούς αντικατοπτρισμού της πραγματικότητας - να «βλέπει» όπως ο Αντονέν Αρτώ το θέατρο: το αληθινό θέατρο μοιάζει με την πανούκλα, όχι γιατί είναι μεταδοτικό, αλλά επειδή, όπως ακριβώς και η πανούκλα, είναι η αποκάλυψη, το ξεμπρόστιασμα, η εξωτερίκευση ενός βάθους λανθάνουσας σκληρότητας, με τη βοήθεια της οποίας εντοπίζονται όλες οι διεστραμμένες δυνατότητες του νου, ατόμων ή ομάδων...

Όμως όχι, ούτε ίχνος ευκρινούς αντικατοπτρισμού: αρχίζει άλλη μια περίοδος μεγάλης αποχαύνωσης, με την Ελλάδα να παρακολουθεί πώς τη βγάζουν μερικοί φιλόδοξοι πεινασμένοι σε ερημικά νησιά. Έτσι, σαν τη θάλασσα την ώρα της παλίρροιας, οι νύχτες θα γεμίζουν από ένα αίσθημα πιο φρικτό από την πλήξη, αλλά που μόνο πλήξη θα μπορούσα να το ονομάσω, ένα αίσθημα απόγνωσης απροσδιόριστο, ένα αίσθημα ναυαγίου της ψυχής ολόκληρης: και ένα και δύο και τρία survivor. Στα χρόνια της μιντιακής χολέρας...

avgi