Είναι τελικά μία η βία;

του Δημήτρη Σταράκη

Σε πρόσφατη συνέντευξη του, ο Σταύρος Θεοδωράκης, μία νέα μεταγραφή από το Ποτάμι προς το πολιτικό σχηματισμό που επιχειρεί να συγκροτήσει το μετα-ΠΑΣΟΚ που κονιορτοποίησαν τα μνημόνια και η απορρέουσα από αυτά λιτότητα προέβη στη δήλωση ότι η βία, απ’ όπου και αν προέρχεται, είναι μία, άρα είναι απολύτως και ανεξαιρέτως καταδικαστέα.

Η δήλωση του Σταύρου Θεοδωράκη, απόλυτα συνεπής με το νεοφιλελεύθερο πνεύμα της εποχής μας, έχει δύο στόχους: Από τη μία επιχειρεί να αποκλείσει την οποιαδήποτε εναλλακτική εξέταση των μορφών βίας που μπορεί είτε να εκφράσουν, αλλά και να δεχτούν οι άνθρωποι. Στα όρια της, η δήλωση αυτή καταδικάζει ουσιαστικά κάθε μορφή αντίδρασης, ακόμα και από αυτούς που αποτελούν θύματα της βίας.

Αυτή ακριβώς η οπτική χαρακτήριζε την κινητοποίηση των μελών του νεοφιλελεύθερου κόμματος, της «Δράσης» και του δημάρχου Αθηνών, Γιώργου Καμίνη, τον Σεπτέμβρη του 2013, όταν με λευκά μπλουζάκια κρατούσαν πλακάτ με το αόριστο σύνθημα “Όχι στη βία”, τονίζοντας έτσι την αντίθεση τους σε κάθε μορφή κοινωνικής διεκδίκησης μιας ζωής μακριά από τον ζόφο της βίαιης περικοπής μισθών και συντάξεων.

Αν όμως δεν μπορούμε να δεχτούμε ότι η βία μπορεί να έχει διαφορετικές μορφές, τότε πολύ απλά επιχειρούμε εσκεμμένα να αγνοήσουμε τη συνθετότητα της και καταλήγουμε έτσι να φτωχύνουμε την αντίληψη μας για τον κόσμο; Με αυτή τη λογική, κανείς καταπιεσμένος δε θα έπρεπε να επιχειρήσει να σπάσει τα δεσμά του, αφού έτσι θα ήταν κατακριτέος, ακόμα και αν τον βασάνιζαν. Με αυτή τη λογική στο άκρο της, κανένα θύμα βιασμού δε θα έπρεπε να αντιδράσει απέναντι στον βιαστή του. Γιατί; Γιατί “η βία είναι μία”, σύμφωνα με τον Σταύρο Θεοδωράκη και τους σύγχρονους συντηρητικούς με μοντέρνο πρόσωπο, η οποία ισοπεδώνουν αυτές τις σύνθετες έννοιες.

Έτσι, καταλήγουμε στον δεύτερο στόχο μιας τέτοιας δήλωσης: Ο άνθρωπος που δηλώνει ότι η βία είναι μία, τονίζει έμμεσα ότι κάθε μορφή αντίστασης σε ένας δυσβάσταχτο τρόπο ζωής είναι καταδικαστέα. Ακόμα και όταν έχεις απέναντι σου τους φονιάδες νοσταλγούς του Χίτλερ στην Αμερική, οι οποίοι σκότωσαν μια γυναίκα πατώντας της ζωντανή με αυτοκίνητο, οφείλεις να μην (αντι)δράσεις και να είσαι “κύριος”, αφού “η βία είναι μία”. Η απάντηση στην άνοδο των ακροδεξιών τσεκουριών είναι η μη βία, ακούμε συχνά από τους ανθρώπους που δεν βρέθηκαν ποτέ απέναντι από τα μαχαίρια και τα όπλα των ανθρώπων που επιθυμούν ένα κόσμο σκοταδιού και φόβου.

Η δήλωση του Σταύρου Θεοδωράκη περί μιας και μόνης βίας είναι άλλη μία απόδειξη ότι Τρίτος Δρόμος στην πολιτική δεν αναγνωρίζει εναλλακτικές οδούς. Το θατσερικό ΤΙΝΑ (There Is No Alternative – Δεν υπάρχει καμία εναλλακτική) εφαρμόζεται παντού: Στην εξίσωση ναζισμού-κομμουνισμού, στην εξίσωση της παροχής επιδομάτων με την τεμπελιά και την ασυδοσία, στην εξίσωση της βίας των νεοναζί με κάθε άλλη μορφή αυτής, και τελικά στην καλλιέργεια του μύθου των ισχυρών ότι δεν υπάρχουν κοινωνικές διαφορές και, κάπως έτσι, όλοι ανεξαιρέτωςθα πρέπει να σκύβουμε το κεφάλι και να αποδεχόμαστε μια ζωή με εξαθλιωτικές συνθήκες. Γιατί η βία είναι μία και ο μπακλαβάς γωνία.

altsantiri