«Casa nostra, casa vostra»

του Παντελή Μπουκάλα
Η Βαρκελώνη, όπου προχθές διαδήλωσαν μυριάδες άνθρωποι με το σύνθημα «Casa nostra, casa vostra» (το σπίτι μας, η πατρίδα μας, είναι και δικό σας), είχε ετοιμάσει σχέδιο υποδοχής Σύρων και Ιρακινών προσφύγων ήδη από τον Σεπτέμβριο του 2015.

Και το είχε γνωστοποιήσει επίσημα στην κεντρική κυβέρνηση. Σε ετοιμότητα οι τεχνικές υπηρεσίες του δήμου, σε ετοιμότητα και το πλήθος των εθελοντών, η φιλοτιμία των οποίων βρήκε μιμητές και στη Μαδρίτη και τη Βαλένθια, που δήλωσαν επίσης πρόθυμες να δεχτούν πρόσφυγες. Κι αυτό όταν η άνω Ευρώπη τειχιζόταν, περιφρασσόταν, απέπεμπε, σκλήραινε τους νόμους της, αδιαφορώντας τόσο για τους ξεριζωμένους όσο και για την Ελλάδα και την Ιταλία, για τη Λέσβο και τη Λαμπεντούζα. Η καταλανική αλληλεγγύη, όχι ρητορική αλλά πρακτικά εκδηλωμένη, οργανωτικά και υλικά, έπεισε την κυβέρνηση της Ισπανίας να δεσμευτεί ότι θα δεχτεί τελικά 17.680 πρόσφυγες, εγκλωβισμένους στην Ιταλία και στην Ελλάδα, πολύ περισσότερους από τους 2.749 για τους οποίους είχε αρχικά συμφωνήσει.

Και λοιπόν; Και οι αριθμοί έχουν τη μοίρα των λέξεων: Λέγονται για να σβήσουν δίχως ν’ αφήσουν πολιτικά ή ηθικά ίχνη. Εως τον Φεβρουάριο του 2016 μόνο 18 πρόσφυγες είχαν μετεγκατασταθεί στην Ισπανία. Λογικό, όταν από τις 160.000 μετεγκαταστάσεις που είχαν συμφωνηθεί από τις χώρες της Ε.Ε., είχαν πραγματοποιηθεί μόλις 600. Εξ ου και οι δηλώσεις της δημάρχου της Βαρκελώνης Αντα Κολάου, ακριβώς τέτοιον καιρό πέρυσι, με τις οποίες κατήγγελλε δριμύτατα την ισπανική κυβέρνηση, που κωλυσιεργεί συστηματικά, και τα στρατηγεία των Βρυξελλών, που δείχνουν να βολεύονται με τη συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, την οποία επικρίνουν όλες οι διεθνούς κύρους μη κυβερνητικές οργανώσεις. Οι διαμαρτυρίες της, όμως, δεν έφεραν αποτέλεσμα. Κι έτσι την 1η Αυγούστου του 2016 στη δημοφιλέστερη παραλία της Βαρκελώνης τοποθετήθηκε ένας ψηφιακός «μετρητής της ντροπής», όπως ονομάστηκε, για να καταγράφει καθημερινά πόσοι χάνονται στη θάλασσα προσπαθώντας να σωθούν από τον πόλεμο ή τη δεινή ανέχεια (στα χρόνια του πολέμου στο Βιετνάμ, σημειωτέον, οι αμερικανικές εφημερίδες είχαν έναν πίνακα απωλειών, όπου πρόσθεταν καθημερινά τους νεκρούς της προηγουμένης).

Αγνωστο αν ο μετρητής λειτούργησε σαν γεννήτρια τύψεων. Σαν εμβρυουλκός ευθύνης, πάντως, δεν αποδείχτηκε αποτελεσματικός. Οταν εγκαινιάστηκε, οι θαλασσοπνιγμένοι ήταν 3.034. Στο τέλος του χρόνου, και με την επίσημη Ευρώπη πάντοτε στον ρόλο του θεατή, είχαν ξεπεράσει τους 5.000. Οσο για τις μετεγκαταστάσεις στην Ισπανία, μετά βίας ξεπερνούν τις χίλιες.

Αυτή είναι σε γενικές γραμμές η προϊστορία της προχθεσινής παρήγορα μαζικής διαδήλωσης στη Βαρκελώνη. Αν οι άνθρωποι που συμπορεύτηκαν σ’ αυτήν παρακινήθηκαν από τα αισθήματά τους ή από τις ιδέες τους είναι ένα ερώτημα που έχει νόημα μόνο στο ιδιόλεκτο όσων κομπαστών μεταφράζουν τις ιδέες σε «ιδεοληψίες» και εννοούν τα αισθήματα σαν τεκμήρια ανωριμότητας.

kathimerini