του Διονύση Τεμπονέρα*
Μόλις πριν από μερικές μέρες, διέρρευσε στη δημοσιότητα το προσχέδιο του νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου που σχεδιάζει να φέρει στη Βουλή η κυβέρνηση στις αρχές Φεβρουαρίου. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στο άρθρο 19 του προσχεδίου, που αναφέρεται στους σκοπούς του νέου νόμου: «Σκοπός του νόμου είναι η εξασφάλιση της επάρκειας των συντάξεων και της βιωσιμότητας του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ)», λέει το άρθρο 19.
Αντίθετα ο ν.4387/2016, γνωστός και ως νόμος Κατρούγκαλου, στο άρθρο 1 ανέφερε χαρακτηριστικά, σε σχέση με την αποστολή της κοινωνικής προστασίας: «Οι κοινωνικές παροχές της πολιτείας χορηγούνται στο πλαίσιο Ενιαίου Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλειας, με σκοπό την εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης και κοινωνικής προστασίας, με όρους ισότητας, κοινωνικής δικαιοσύνης, αναδιανομής και αλληλεγγύης των γενεών».
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, φαίνεται να υπάρχει μια διαφορετική προσέγγιση ανάμεσα στα δύο νομοθετήματα, η οποία και έχει τη σημασία της. Από τη μία η αξιοπρεπής διαβίωση των πολιτών και από την άλλη η επάρκεια των συντάξεων και η βιωσιμότητα του φορέα (e-ΕΦΚΑ). Μοιάζει με το σύνθημα που ακουγόταν στη μακρινή Γένοβα... «Εσείς μιλάτε για κόστη και ζημιές, μα εμείς μιλάμε για ανθρώπινες ζωές».
Το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας που δεσμεύει τη χώρα μας, μεταξύ άλλων, προβλέπει την υποχρέωση νομικής κατοχύρωσης, σε συνταγματικό, κατά προτίμηση, ή ισότιμο αυτού επίπεδο, του λεγόμενου «χρυσού κανόνα» ή «κανόνα ισοσκελισμένων προϋπολογισμών» ή αλλιώς «χρεόφρενου».
Πρόκειται για τη νομική υποχρέωση της κυβέρνησης να διαμορφώνει και να εκτελεί ισοσκελισμένους, αν όχι πλεονασματικούς, προϋπολογισμούς, προκειμένου να αποφευχθεί η παραγωγή ελλειμμάτων και συνακόλουθα νέου χρέους. Δυστυχώς, παρά το τέλος των μνημονίων οι πολιτικές της λιτότητας φαίνεται να έχουν ριζώσει καλά τόσο στη χώρα μας αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Ας δούμε, για παράδειγμα, πώς επιτυγχάνεται η «επάρκεια συντάξεων», στην οποία προσδοκά η ελληνική κυβέρνηση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις συντάξεις στην Ε.Ε. (2018) αναφέρει σχετικά:
«Τα κράτη-μέλη θέσπισαν μέτρα για τη διασφάλιση της επάρκειας των συντάξεων, επικεντρώνοντας καλύτερα τις πολιτικές τους προσπάθειες στο ζήτημα αυτό, ιδίως για τις συντάξεις χαμηλού εισοδήματος, αλλά θα πρέπει να καταβληθούν ακόμη περισσότερες προσπάθειες.
Για να διασφαλιστούν η επάρκεια και η βιωσιμότητα των τρεχουσών και των μελλοντικών συντάξεων, τα συνταξιοδοτικά συστήματα θα πρέπει να προωθήσουν την παράταση του εργασιακού βίου, σύμφωνα με τη συνεχή αύξηση του προσδόκιμου ζωής. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ενθάρρυνσης της διά βίου μάθησης, με την παροχή ασφαλούς και υγιούς περιβάλλοντος εργασίας, την αναπροσαρμογή των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, την επιβράβευση της συνταξιοδότησης σε μεγαλύτερη ηλικία και την αποθάρρυνση της πρόωρης εξόδου.
Οι ευέλικτες εργασιακές επιλογές, όπως η δυνατότητα να συνδυάζεται η σύνταξη με εισόδημα από εργασία, και τα φορολογικά κίνητρα για την προώθηση της συνταξιοδότησης σε μεταγενέστερο στάδιο εξαπλώνονται όλο και περισσότερο και θα εξακολουθήσουν να είναι σημαντικά».
Αν η Ευρώπη και οι οπαδοί της λιτότητας συνεχίσουν να αντιλαμβάνονται το κοινωνικό κράτος ως περιττό δημοσιονομικό άχθος, δεν θα αργήσει η στιγμή που θα προκύψουν φαινόμενα διάλυσης της κοινωνικής συνοχής. Οι αυστηροί περιορισμοί των κοινωνικών δαπανών, σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης, αργά ή γρήγορα οδηγούν σε μεγαλύτερο κοινωνικό dumping και σε εκρήξεις.
Μόνη λύση είναι η αύξηση της κοινωνικής προστασίας και η κατανόηση ότι η φτώχεια δεν αντιμετωπίζεται με περισσότερη φτώχεια. Η κοινωνική ασφάλεια είναι αγαθό και το κράτος έχει υποχρέωση να μεριμνά για αξιοπρεπή διαβίωση των πολιτών, όπως ορίζει το Σύνταγμα.
*Δικηγόρος, εργατολόγος
efsyn
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου