Μια «κατάληψη» που δεν ενοχλεί: Οι εργολάβοι στην Υγεία και το «λιγότερο κράτος»

του Γιάννη Σιδηρόπουλου*

Tο περιστατικό με τον εργολάβο καθαριότητας του Νοσοκομείου στα Τρίκαλα, που έχει κάνει «κατάληψη» του χώρου και έκλεισε τη ΜΕΘ απαιτώντας να μην αποχωρήσει από τη σύμβασή του είναι μια «κατάληψη» από αυτές που δεν ενοχλούν τους συνήθεις ευέξαπτους με τις κάθε λογής καταλήψεις.

Πέρα από το χιούμορ, προφανώς και δεν είναι συγκρίσιμες οι καταστάσεις αλλά  έχει μείνει ασχολίαστο στο δημόσιο λόγο το γεγονός ότι η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας δρομολόγησε και ξεκίνησε ήδη να καταργεί τις συμβάσεις με εργολάβους καθαριότητας, φύλαξης, σίτισης στα Νοσοκομεία της χώρας και  τις αντικαθιστά με συμβάσεις έργου απευθείας με εργαζόμενους για την παροχή των αντίστοιχων υπηρεσιών. Και είναι ένα κρίσιμο τεστ η επιτυχία ή η αποτυχία του εγχειρήματος που θα αξιολογηθεί με  σχεδόν απόλυτα μετρήσιμους δείκτες.

Η λογική των εργολάβων επιβλήθηκε τις προηγούμενες δεκαετίες σύμφωνα με μια ιδεολογική εμμονή ίσως και πρόφαση ότι το «δυσκίνητο» και «κακό» κράτος (που δημιούργησαν και στελέχωσαν οι ίδιες πολιτικές δυνάμεις) ήταν δαπανηρό και αναποτελεσματικό και άρα ένας «ευέλικτος» ιδιώτης θα παρείχε καλύτερες υπηρεσίες με λιγότερα χρήματα. Συνεπές ιδεολογικά αλλά απόλυτα θεωρητικό το σχήμα  γιατί στην πράξη δεν υπήρξε καμία οικονομία κλίμακας ενώ οι εργαζόμενοι που στελέχωσαν αυτές τις ιδιωτικές δομές,  προήλθαν από τα ίδια πελατειακά δίκτυα και συνεχίζουν να εργάζονται με αποδοχές και συνθήκες γαλέρας.

Πρακτικά, ήταν μια γενικότερη αντίδραση του πολιτικού συστήματος, προκειμένου να παρακάμψει το ΑΣΕΠ, όταν αυτό είχε καταστεί τεχνικά ανυπέρβλητο. Οι μέχρι τότε εργαζόμενοι στους κλάδους αυτούς (του παλαιού καθεστώτος προσλήψεων για να μην ξεχνιόμαστε) μετατάχθηκαν σε διοικητικούς κλάδους, εργολάβοι ανέλαβαν το ρόλο του ενδιάμεσου και οι νέοι εργαζόμενοι του «ιδιωτικού τομέα» πέρασαν μέσα από τα πολιτικά γραφεία μαζί με άλλους που βρέθηκαν τετράωροι σε σούπερ μάρκετ ή εργοστάσια.

Αν το κόστος με αυτή την επιχειρούμενη αλλαγή, μειωθεί ή τουλάχιστον διατηρηθεί  και οι υπηρεσίες παραμείνουν στο ίδιο επίπεδο και δεν υποβαθμιστούν, τότε θα έχει επιτευχθεί ένα βήμα μπροστά καθώς η πελατειακή εκμετάλλευση των εργαζομένων θα έχει απαλειφθεί ενώ το κράτος θα χρησιμοποιεί ίδιους ή μικρότερους πόρους για να εξυπηρετεί τις δομές του και να εξασφαλίζει αξιοπρεπείς αποδοχές, εισφορές και συνθήκες εργασίες. Μοιάζει κάπως απλοϊκό αλλά ήταν τόσο στρεβλό και εκφυλισμένο το μοντέλο που επικράτησε, που η εξέλιξη αυτή μοιάζει αυτονόητη.

Βέβαια η σχέση εργασίας με τους νέους εργαζόμενους που θα καλύψουν αυτές τις θέσεις δεν είναι η λύση όπως και ο τρόπος επιλογής ώστε να απαντά στις ηθικές απαιτήσεις της Ελλάδας σήμερα, είναι ένας γρίφος που καλείται να λύσει η ηγεσία του Υπ. Υγείας.Όπως επίσης και η αποτελεσματική υποκατάσταση των υπηρεσιών που παρείχαν οι εργολάβοι, αξιοπρεπείς σε γενικό επίπεδο.

​​​ Οι οπαδοί του «λιγότερου κράτους» και η παράκαμψη της αξιοκρατίας

Οι οπαδοί του «λιγότερου κράτους» θα είχαν πολιτικά επιχειρήματα να αντικρούσουν αν κάτι από όσα συνέβησαν στην Υγεία αυτά τα χρόνια είχε κάποιο συνεπές ιδεολογικό πρόσημο ή κοινή λογική. Αλλά στην πράξη  οι συμβάσεις κάθε είδους ήταν ένα «πάρτυ» υπέρ των εργολάβων ενώ η Υγεία διαλυόταν από τις περικοπές των μνημονίων (και δεν έχει ανανήψει) ενώ οι δομές δεν μπορούσαν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.

Αυτή ήταν μια λογική που έτεμνε όλο το Δημόσιο Τομέα όταν θεσμοί όπως το ΑΣΕΠ και οι Πανελλαδικές Εξετάσεις, που είχαν κατακτήσει τον αδιάβλητο χαρακτήρα τους στη συνείδηση της κοινής γνώμης, περιόριζαν τη δράση των πελατειακών δικτύων. Τότε το πολιτικό σύστημα δημιουργούσε νέους θεσμούς  με χιλιάδες προσλήψεις από την πίσω πόρτα που απαξιούσε προκλητικά τους αποφοίτους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπως κατά κόρον συνέβη σε σώματα ασφαλείας και ένοπλες δυνάμεις αλλά και στις απίστευτες γενιές «μονιμοποιήσεων»,  με στόχο να διαιωνίσει το καθεστώς και τους μηχανισμούς που εδραίωσαν την κυριαρχία αυτών των αντιλήψεων, που κάποιοι αναζητούν όχημα να τις επαναφέρει.

Και είναι μάλιστα εντυπωσιακό ότι ο τομέας της δημόσιας διοίκησης, που στελεχώθηκε περισσότερο από το ΑΣΕΠ, είναι ο τομέας της Υγείας ! Κάτι σαν εκδίκηση για τους αποφοίτους της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των υψηλών προσόντων, αφού διαθέτει τις χειρότερες και πιο εξαντλητικές συνθήκες εργασίας στο δημόσιο τομέα. Και τις πιο μεγάλες ανισότητες, εξαιτίας ακριβώς αυτών των πελατειακών στρεβλώσεων.

Αυτό το έγκλημα  συνέχισαν μέχρι σήμερα οι κάθε λογής «συμβάσεις» συνεργείων στα Νοσοκομεία και τα δίκτυα που συνεχίζουν μέχρι σήμερα να ελέγχουν μεγάλο μέρος της λειτουργίας των δομών της Υγείας. 

* Ο Γιάννης Σιδηρόπουλος είναι διευθυντής τουxanthi2.gr

tvxs