του Γιάννη Σιδηρόπουλου*
Η κυρίαρχη πολιτική ατζέντα αναλώνεται στα δημοσιονομικά ζητήματα, την οικονομία και την ανάπτυξη με το ΣΥΡΙΖΑ να επιχειρεί να επικρατήσει σε ένα πεδίο προνομιακό για τις παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις, αφότου η κυβέρνηση έχει υποχωρήσει, αναγκαστικά, στις μνημονιακές πολιτικές. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθήσει για δικαιότερο κοινωνικό πρόσημο στις ιδιαίτερα δυσμενείς, ούτως ή άλλως, πολιτικές αλλά δεν διαθέτει την εμπειρία και τα θεωρητικά μέσα για να αντιπαρατεθεί με ευκολία εφαρμόζοντας ξένες, ιδεολογικά, πολιτικές.
Τα χρήσιμα συμπεράσματα όμως για την κυβέρνηση βρίσκονται στους χώρους όπου μπορεί να ανοίξει κάποιες «αριστερές» ατζέντες και όπου άλλοτε το κάνει φοβισμένα όπως στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, άλλοτε αποφασιστικά, όπως στο μέτωπο που έχει ανοίξει στον τομέα της δικαιοσύνης και των ΜΜΕ, αλλά και στην κοινωνική αλληλεγγύη, κατεξοχήν προνομιακό της χώρο, όπου φαίνεται ότι προχωρά στις αναγκαίες αλλαγές.
Προχωρά γιατί ο χώρος αυτός δεν υπόκειται σε μνημονιακές δεσμεύσεις και φαίνεται να είναι ίσως ο μοναδικός τομέας των προγραμματικών δεσμεύσεων του ΣΥΡΙΖΑ που υλοποιείται αυτούσιος (αυτό προφανώς έχει διττή και δυσάρεστη ανάγνωση καθώς το μεγαλύτερο μέρος παραμένει ανεκπλήρωτο). Στην ουσία το νομοσχέδιο της Θ. Φωτίου για το Ενιαίο Πλαίσιο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, είναι ένα μεγάλο βήμα, αντίστοιχο με το ΕΣΥ της δεκαετίας του 80, που ενοποιεί, συντονίζει και ελέγχει όλο το πλέγμα της κοινωνικής αλληλεγγύης, η οποία λειτουργεί ανεξέλεγκτα εδώ και δεκαετίες με πλαίσιο (ιδρυματικό και επιδοματικό) και λογικές που ανάγονται στα χρόνια της Φρειδερίκης.
Tα πελατειακά δίκτυα του παρελθόντος
Μοιάζει περίπου αυτονόητο ότι όλες οι δομές και οι πολιτικές για τις ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσμού πρέπει να χαρτογραφηθούν σε μια ενιαία βάση δεδομένων που θα ελέγχεται ώστε να στηρίζονται αποτελεσματικά και με οικονομίες κλίμακας. Ένα στοιχειώδες «δίχτυ» προστασίας είναι περίπου κάτι αυτονόητο και όχι μια εντυπωσιακή σύλληψη, αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, αλλά τα αυτονόητα πράγματι δεν ήταν κατάκτηση των κυβερνήσεων που είχαμε στις εύκολες εποχές.
Εδώ ακριβώς ανάγεται όμως και η παραδοξότητα της κατάστασης που επικράτησε μέχρι πρόσφατα καθώς η πολιτική κοινωνικής αλληλεγγύης στο μεγάλο της μέρος της, αποτέλεσε πεδίο ενός παλαιοκομματικού πελατειακού δικτύου. Ακόμη και στις περιπτώσεις που η κοινωνική αλληλεγγύη ασκήθηκε από φορείς ιδιωτικού δικαίου, την κοινωνία των πολιτών ή την αυτοδιοίκηση, το κράτος ήταν αυτό που εξασφάλιζε τους αναγκαίους πόρους -μέχρι να φτάσουμε στα μνημονιακά χρόνια- που όμως χρησιμοποιήθηκαν με αμφίβολα αποτελέσματα και, σε μεγάλο βαθμό, εξυπηρέτησαν την εδραίωση αυτών των δικτύων.
Για παράδειγμα, ένα Ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου λειτουργούσε διαχειριζόμενο κυρίως κρατικούς πόρους, χωρίς κανένα έλεγχο από το κράτος και διαφάνεια, συνήθως στελεχωμένο ως φέουδο κομματικών ή άλλων εξυπηρετήσεων ενώ σε κάποιες περιπτώσεις διαμαρτυρόταν στην πολιτική εξουσία, αν τυχόν και δεν εξασφάλιζε την οικονομική του αυτοδυναμία ή επιχειρούσε να παρέμβει στη διοικητική του αυτοτέλεια !
Ετσι και στο νέο πλαίσιο φαίνεται να αποκόπτεται οποιαδήποτε εμπλοκή του ανθρώπινου παράγοντα στην υποκειμενική του υπόσταση ενώ η στελέχωση των νέων δομών για φορείς και ωφελούμενους θα γίνει από το ΑΣΕΠ σε μηδενική βάση, ώστε να εξασφαλιστεί η καλώς εννοούμενη αυτονομία των διαδικασιών. Αυτό μοιάζει να απαντά ακριβώς στο γεγονός ότι η πολιτική τάξη και η αυτοδιοίκηση, όλα αυτά τα χρόνια αντιλαμβάνονται στρεβλά την έννοια της αλληλεγγύης και τους αφαιρεί, πρακτικά, εξουσίες. Η αλήθεια είναι ότι σε μια σύγχρονη πολιτεία, πόροι και αρμοδιότητες θα έπρεπε να μεταφέρονται από τα κράτος στην τοπική αυτοδιοίκηση αλλά η εμπειρία απέδειξε σε αυτή τη χώρα ότι οποιαδήποτε αυτονόητη διαδικασία υπό τις ανάλογες συνθήκες, υποχωρεί μπροστά στη μικροπολιτική.
Tablets σε ανθρώπους δεν έχουν να φάνε!
Οι δρομολογούμενες αλλαγές βρίσκουν αρκετό χώρο για να εφαρμοστούν και κανένα αντίλογο ή έργο που κάποιος θα ήθελε να υπερασπιστεί από το παρελθόν καθώς η κοινωνική αλληλεγγύη συνοψίστηκε συμβολικά (και ουσιαστικά σε κάποιο βαθμό) κατά την προηγούμενη περίοδο στην παροχή tablets σε ανθρώπους που δεν είχαν –κυριολεκτικά- να φάνε, με τα γνωστά κωμικοτραγικά επακόλουθα εκείνης της περιόδου. Για το λόγο το ότι 200 ευρώ δίνονται σε μια οικογένεια για να έχει φαγητό στο τραπέζι μοιάζουν συγκλονιστική ανακάλυψη για όσους θεωρούσαν ότι χρειαζόταν Tablet...
Το πολιτικό διακύβευμα της επιτυχίας ή της αποτυχίας αυτής της μεταρρύθμισης θα κριθεί στην πράξη, αυτό όμως που φανερώνει η απόπειρα από μόνη της είναι η κατάντια μιας χώρας όπου μεταρρύθμιση, ακόμη και στην κοινωνική αλληλεγγύη, είναι η εφαρμογή του αυτονόητου και η διάλυση των πελατειακών δικτύων ή και της διαφθοράς, που επιβίωνε ακόμη και στα μνημονιακά χρόνια . Είναι δηλαδή η απεμπλοκή του ανθρώπινου παράγοντα από την επαφή με τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού καθώς για πάνω από μισό αιώνα αποτέλεσε πεδίο μικροκομματικής εκμετάλλευσης. Και πλέον την ανάγκη αυτών των πολιτικών έχει ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας και όχι απλώς υποβαθμισμένες κοινωνικές μειοψηφίες.
* Ο Γιάννης Σιδηρόπουλος είναι αρχισυντάκτης στο xanthi2.gr
tvxs
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου