«Unidos, Podemos Venceremos!» Τι δεν πήγε καλά;

του Γιώργου Παπασπυρόπουλου

Τη δημοσκοπική άνοδο η αριστερά την ζει σχετικά σπάνια, αλλά ακόμη πιο σπάνια την κάνει πραγματικότητα σε ψήφους. Παγκόσμια. Πάντα και παντού όμως υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι και για την επιτυχία και για την αποτυχία να κάνει τις δημοσκοπήσεις πραγματικότητα.

Στην Ελλάδα την δημοσκοπική άνοδο είχαμε ζήσει πρώτη φορά το 2008 αλλά ανακόπηκε μετά την μαθητική εξέγερση για την δολοφονία του Γρηγορόπουλου. Ξαναπαρουσιάστηκε την άνοιξη του 2012 μετά την δημόσια διακήρυξη του Αλέξη Τσίπρα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να διεκδικήσει την διακυβέρνηση. Είχε προηγηθεί μια πρόσκαιρη δημοσκοπική άνοδος της ΔΗΜΑΡ λίγο νωρίτερα... εκείνοι δεν ζήτησαν να κυβερνήσουν όμως.

Στις πρόσφατες εκλογές στην Ισπανία, οι Unidos Podemos είχαν σταθεροποιηθεί γύρω στο 26% σε όλες σχεδόν τις δημοσκοπήσεις. Οι εκλογές διέψευσαν τις δημοσκοπήσεις. Τι άλλαξε τελευταία στιγμή;
Μα το Brexit!

Η ισπανική κοινωνία έκανε ένα βήμα πίσω, όπως έκανε και η ελληνική το 2008. Σοκάρουν οι αλλαγές στο status quo φαίνεται. Και οι πολίτες επιστρέφουν στην "ασφάλεια" του χθες αναβάλλοντας το ρίσκο μιας αλλαγής σε ένα περιβάλλον που ξαφνικά έγινε πιο σύνθετο απ΄ότι αναμενόταν...

Με το Brexit, η ισπανική κυβέρνηση θυμήθηκε το Γιβραλτάρ και αποσυντόνισε το ενδιαφέρον στο δικαίωμα δημοψηφίσματος των Καταλανών που το Podemos θα σεβόταν και ο Ραχόι όχι. Αντιπαρέβαλε στην "διασπαστική λειτουργία" των δημοψηφισμάτων που μπορεί κανείς και να μετανιώσει για την απόφασή του την επόμενη κιόλας μέρα όπως οι Βρετανοί, το σιγουράκι της επανένωσης της "μητέρας πατρίδας".

Το ίδιο -κρατώντας τις διαφορές- συνέβη και στην Ελλάδα μετά την μαθητική εξέγερση στα τέλη του 2008: την χαρά της δημοκρατίας των κινημάτων δεν συμμερίστηκε η μεσαία τάξη και επέστρεψε δημοσκοπικά (και πραγματικά στις εκλογές του 2009) στο συντηρητικό στρατόπεδο μην μπορώντας να εμπιστευθεί τους οπαδούς της ρήξης με την "σταθερότητα".

Η αλλαγή σε μια κοινωνία όπως την επαγγέλλεται η αριστερά, γίνεται αποδεκτή μέσω εκλογών μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις: όταν η απελπισία από την προηγούμενη διαχείριση έχει χτυπήσει κόκκινο και έχει αγγίξει οπωσδήποτε την μεσαία τάξη - όπως στην Ελλάδα των μνημονίων που πρακτικά την κατέστρεψε.

Με λίγα λόγια η κοινωνία είναι από την φύση της συντηρητική και ακόμη και όταν δεχθεί προοδευτικές αλλαγές προτιμά συνήθως ως φορέα τους, τον ίδιο τον φορέα της γνώριμης διαχείριση του χθες (που θα τις υιοθετήσει λόγω της δράσης των κινημάτων), παρά μια γενική ανατροπή στις σταθερές της καθημερινότητας από τον άγνωστο διαχειριστικά προοδευτικό φορέα...

Προτιμά δλδ να μην έρθουν τα πάνω κάτω συνολικά - αλλά να υιοθετηθούν από τις ελίτ μερικά ουσιώδη λαϊκά αιτήματα.

Για να ψηφίσει άρα αριστερά πρέπει να έχει πειστεί πραγματιστικά ότι οι "άλλοι" δεν υπάρχει περίπτωση να αλλάξουν. Αυτό συνέβη με τον Σαμαρά και το mail Χαρδούβελη - ήταν σαφές, πέραν από κάθε αμφιβολία ότι η συγκυβέρνηση ΝΔ ΠΑΣΟΚ θα υλοποιούσε όλες τις απαιτήσεις των δανειστών απλά για να παραμείνει στην εξουσία το παλιό καθεστώς της διαπλοκής.

Με μια έννοια, δεν ήταν τα σκάνδαλα, δεν ήταν η χρεοκοπία, δεν ήταν τα μνημόνια που έφεραν την αριστερά στην Ελλάδα: ήταν το γεγονός ότι η πελατειακή ελληνική ελίτ έφτασε στα όριά της που καθορίζει η φύση της ως μεταπράτη που ζει από την προμήθεια - δεν μπορούσε ούτε τις μεταρρυθμίσεις που η κοινή λογική απαιτούσε να πραγματοποιήσει ακόμη και αν είχε την εντολή της τρόικας! Δεν πρόκειται για μια δυτικού τύπου εθνική αστική τάξη αλλά για ένα μόρφωμα παρακαπιταλιστικό, στις παρυφές του δυτικού νεοφιλελευθερισμού όπου η εντοπιότητα των αστικών συμφερόντων είναι ασθενική, αντίθετα η πλειοψηφία τους έχει έδρα στο City και χώρο νοσταλγικών διακοπών και παρασιτισμού την Ελλάδα.

Αυτό δεν συμβαίνει στην Ισπανία. Παρ΄όλα τα σκάνδαλα, τις δεκάδες χιλιάδες βίαιες εξώσεις και την εφαρμογή αιματηρής λιτότητας χωρίς μνημόνιο, η ισπανική ελίτ έχει εθνικά χαρακτηριστικά, εθνικά κεφάλαια και βιομηχανική παραγωγή και προβλήματα "εθνικής ολοκλήρωσης". Επίσης λόγω μεγέθους - τρίτη οικονομία της ευρωζώνης - έχει άλλη βαρύτητα στην ενότητα της ΕΕ: 

Μπορεί η ισπανική αριστερά να απειλούσε ότι δεν θα ήταν δυνατόν να φερθούν στην Ισπανία όπως στην Ελλάδα σε περίπτωση επικράτησής της αλλά αυτό λειτουργούσε και ανάποδα - μεγάλα μεγέθη μεγάλοι μπελάδες  = μεγάλη ανασφάλεια.

Το Brexit απελευθέρωσε σε δυο μέρες το αίσθημα του φόβου με έναν τρόπο που δεν μπόρεσε ο Ραχόι σε δυο μήνες.

Τι δεν πήγε καλά λοιπόν; Το timing... Ο Ραχόι έλαβε "θείο δώρο" στο παρά πέντε.

Την ισπανική μεσαία τάξη έτσι, δεν την τρόμαξε ούτε η κοτσίδα του Ιγκλέσιας ούτε οι αναρχικοί παππούδες των Podemos: την τρόμαξε το Brexit και η πιθανότητα νέων περιπλοκών από την πρωτοκαθεδρία των Podemos σε μια ήδη περίπλοκη λόγω Brexit κατάσταση - και ανέβαλλαν την αλλαγή. Ακόμη και η αποχή αυτό υποδηλώνει: αδυναμία αντίδρασης σε μια αιφνίδια αλλαγή.

Αυτό σημαίνει απλά ότι οι Podemos δεν έχασαν. Γιατί τίποτα δεν άλλαξε - αποτελούν την μόνη εναλλακτική για την ισπανική κοινωνία υπό κανονικές συνθήκες. Και οι συνθήκες γρήγορα θα γίνουν πάλι "κανονικές" αφού αυτό που θα επιστρέψει δεν θα είναι ...η Βρετανία στην ΕΕ αλλά η καθημερινότητα της λιτότητας και του νεοφιλελευθερισμού. Κι εκεί δεν έχουν αντίπαλο.

υγ Η χαμένη ευκαιρία της δεξιάς προπαγάνδας: Σοφά ο Αλέξης Τσίπρας δεν πήγε στην Ισπανία προεκλογικά. Αν η ανάσχεση των Unidos Podemos συνδεόταν με την παρουσία του εκεί, η μαύρη προπαγάνδα θα το γλεντούσε κυριολεκτικά. Αντίθετα, ακόμη και η παραπληροφόρηση ότι οι Podemos διαχώριζαν εαυτούς από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους χειρισμούς του, επιβεβαιώνει εν τοις πράγμασι τον ΣΥΡΙΖΑ, έστω και από καραμπόλα...

tvxs