Κρίση σκουπιδιών: Ιδανικοί αυτόχειρες

του Γιώργου Κατσαίτη
Όσοι ασχολούνται με το δημόσιο λόγο αισθάνονται βαριά την ευθύνη ώστε να βρεθεί η λύση του προβλήματος της διαχείρισης των σκουπιδιών. Υπάρχει και η οδός της αμέμπτου ουδετερότητος αλλά δεν είναι έντιμη στάση.
Οι αναφορές στην ελληνική παθολογία, πολλές. Οι εκατέρωθεν εκτοξευόμενες κατάρες, περισσότερες. Οι προτεινόμενες λύσεις; Ευχές και παραπομπή σ' ένα απώτερο αλλά ιδανικό μέλλον. Είναι αυτό πολιτική;
Το επείγον
Κατ' αρχάς, το πρόβλημα έχει τουλάχιστον δυο χρονικές διαστάσεις, την επείγουσα και την στρατηγική.
Όσον αφορά στην πρώτη, είτε θ' ανοίξουν οι δυο εγκαταστάσεις σε Τεμπλόνι και Λευκίμμη στελεχωμένες και όσο το δυνατόν εγγύτερα στις προδιαγραφές λειτουργίας είτε θα επιστρέψουμε σε άλλες λύσεις ανάγκης, δηλ. πολλές μικρότερες ανεξέλεγκτες χωματερές. Η αντιδημοφιλής αυτή εκτίμηση γίνεται με δεδομένη την κακοποίηση, που έχει υποστεί το Τεμπλόνι, αλλά και το γεγονός ότι το απομεινάρι του περιφερειακού σχεδιασμού στη Λευκίμμη δεν έχει αδειοδοτηθεί, που σημαίνει ότι μπορεί να μην πάρει εντέλει περιβαλλοντικούς όρους. Το αν υπάρχουν κάποια περιθώρια στο Τεμπλόνι και αν μπορεί να αδειοδοτηθεί η Λευκίμμη πρέπει να προκύψει με επιχειρήματα εν πρώτοις τεχνικά, και πάντως υπό το φως της δημοσιότητας. Το αν μπορεί να ξεπεραστεί η κοινωνική αντίδραση, χρειάζεται πολιτικά επιχειρήματα και εγγυήσεις. Το ποιους βαραίνει αυτή ευθύνη είναι επίσης πρόδηλο και σαφές. Το μπαλάκι της πρωτοβουλίας είναι στη μεριά της τοπικής Διοίκησης αλλά και ο ρόλος των πολιτικών, κοινωνικών συλλογικοτήτων και φορέων δεν εξαντλείται σ' εκείνον του Πόντιου Πιλάτου. Η επείγουσα ανάγκη πρέπει να ικανοποιηθεί τις αμέσως επόμενες ώρες.
Η χωροθέτηση
Η απόλυτη δυσφήμιση του ΧΥΤΑ Τεμπλονίου, προήλθε από την κολοσσιαία απόσταση της λειτουργίας του αναφορικά με τις προδιαγραφές της. Αυτή η συμπεριφορά ουδέποτε διορθώθηκε, κακοποιώντας βάναυσα την περιοχή και τούτο παρά το γεγονός ότι κατόρθωσε ο Δήμος να αποκαταστήσει εκεί τις πρώην χωματερές.
Σήμερα όμως, και με το διάβα του χρόνου, το πρόβλημα δεν είναι πλέον στις προδιαγραφές λειτουργίας αλλά στη χωροθέτηση της εγκατάστασης. Ακόμα κι αν πρόκειται να προκύψει αυτή, με μοναδικό κριτήριο την εκ του νόμου υπαγορευόμενη απόσταση από τους οικισμούς. Στις πιο πρόφατες χωροταξικές διερευνήσεις τόσο στο πλαίσιο της μελέτης οχλουσών όσο και για την εξεύρεση γηπέδου διαθέσιμου για την ανέγερση φυλακών, η έρευνα υπέδειξε Πουλάδες δηλ. τη βορείως συνορεύουσα με το Τεμπλόνι περιοχή, η καταλληλότητα της οποίας αμφισβητήθηκε σφόδρα...
Όπως και νάχει το πράγμα, η έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού στο νησί και οι καθιερωμένες και χρόνιες αυθαιρεσίες έκαναν τη διαθέσιμη γη, είδος εν ανεπαρκεία ενώ διαπαιδαγώγησαν και τον κόσμο σε αντικοινωνικές συμπεριφορές εφόσον όλοι μας θέλουμε καμπίνα πρώτης θέσης και κανείς δεν προτίθεται να φτυαρίσει κάρβουνο στο καζάνι ώστε να κινηθεί το σκάφος.
Έτσι όποια τύχη και νάχει μια ακόμα διερεύνηση, είναι βέβαιο ότι τα πορίσματά της θα συναντήσουν συγκρουσιακές αμφισβητήσεις με αναφορές στο ιστορικό του Τεμπλονιού και της Λευκίμμης!
Το πολιτικό πρόβλημα
Όλες οι ανακοινώσεις όλων των πολιτικών κομμάτων, τις τελευταίες μέρες, αναπαράγουν τη φιλολογία του αδιεξόδου, αναμασώντας με άλλα λόγια τις ίδιες δοξασίες. Κυρίως προσπαθώντας να αποφύγουν τον... μουτζούρη. Πιο εκνευριστικά ειλικρινής ο ΣΥΡΙΖΑ, που ενώ κυβερνάει την Περιφέρεια και την Κέρκυρα παντιοτρόπως, επιθυμεί να μην τον αγγίξει η ευθύνη των αναγκαστικών επιλογών των στελεχών του στη Διοίκηση. Έτσι όμως δεν γίνεται δουλειά...
Χωρίς την εξασφάλιση γης για την εγκατάσταση εκεί οχλουσών χρήσεων (σ.σ. μαζί και σκουπιδιών) δεν μπορεί να υπάρξει κάποια μέθοδος. Η ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων "θέλει" τουλάχιστον 200 στρ. Αν η Κέρκυρα, "λαός και Κολωνάκι", ομονοεί ότι εδώ η γη έχει μεγάλη αξία και πάντως δεν διατίθεται επ'ουδενί για να πετάει κανείς παλιοκουζίνες, τότε το εκτός Κερκύρας είναι μονόδρομος. Η διερεύνηση της δυνατότητας και του κόστους μιας τέτοιας επιλογής πρέπει κι αυτή να δει το φως της δημοσιότητας ώστε ν' αναμετρηθεί ο καθένας μας με την απόφαση αυτή.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι πρέπει να περιορισθεί η παθολογία της γενικόλογης αναφοράς και του άδηλου χρόνου εφαρμογής των δήθεν προτάσεων. Δεν χρειάζεται νάχει τελειώσει το Χάρβαρντ κάποιος για να καταλαβαίνει ότι η χωροταξική διερεύνηση και η κατασκευή της πιο σύγχρονης μονάδας δεν θα αδειάσουν τα σκουπίδια, που αυτή την στιγμή ξεχειλίζουν από κάθε γωνιά της κερκυραϊκής γης!
Σημείωση: 1- Αναλόγως πρέπει να σταματήσουν και οι λαθροχειρίες που αναφέρονται στη γη που καλώς ή κακώς δεσμεύτηκε για το έργο των φραγμάτων και θρυλείται ως ελεύθερη και διαθέσιμη για την διαχείριση των σκουπιδιών. 2- Αλλά και η φημολογία περί της επικείμενης καταστολής τύπου Κερατέας ενώ θρέφει την συγκρουσιακή επιδίωξη, ευκαιρίας δοθείσης, δεν πρόκειται να προσφέρει τίποτα στο επίδικο και τη λύση του.
Πώς να βγάλετε λεφτά από τα σκουπίδια
Το στερεότυπο "οι ιδιώτες βγάζουν λεφτά απ' τα σκουπίδια" οδήγησε τον κατά τα λοιπά εχέφρονα δημότη να αναρωτηθεί "γιατί δεν ζητάμε από τους Σουηδούς ν' αγοράσουν το Τεμπλόνι κι έτσι αυτοί να χεστούνε στο τάληρο και 'μεις ν' απαλλαγούμε από το πρόβλημα"; Η ερώτηση δεν είναι ρητορική, διότι δεδομένων των καιρών, εδραιώνεται ολοένα και περισσότερο η πεποίθηση ότι η λύση κρύβεται πίσω από την παραχώρηση κάθε οικονομικής δραστηριότητας στην ιδιωτική πρωτοβουλία.
Δεν είναι δύσκολο να εξιστορήσει κάποιος την κατάσταση του Δημοσίου αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η προσδοκία της ιδιωτικής οικειοποίησης της απόδοσης όποιας επένδυσης λύνει όλους τους γρίφους. Στην περίπτωση της διαχείρισης των σκουπιδιών, όσο και να ψάξει κάποιος δεν θα βρει μια ευθεία σχέση του τύπου μαζεύω σκουπίδια, τα ανακυκλώνω και βγάζω λεφτά. Δηλ. προσπορίζομαι το διάφορο της απόδοσης από την απαραίτηση επένδυση. Εκτός ίσως από κάποιες διακριτές περιπτώσεις και πάντως υπό το κράτος της βιομηχανικής επεξεργασίας/τυποποίησης και παραγωγής ενέργειας
Η πραγματικότητα, όπως συνήθως συμβαίνει, είναι πιο σύνθετη.
Πρώτα πρώτα και σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, ο ρυπαίνων πληρώνει. Που σημαίνει ότι οι αρχικοί πόροι του συστήματος διαχείρισης προέρχονται από τον δημότη και τις επιχειρήσεις του τόπου, που (πρέπει να) πληρώνουν αναλόγως της ...ζημιάς που κάνουν. Ύστερα είναι το εδραιωμένο έτσι δικαίωμα χρηματοδότησης του Φορέα από Προγράμματα εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων, η διαχείριση των οποίων δίνει δυνατότητες ...προσόδου. Τελευταίος είναι ο προσπορισμός από την εκμετάλλευση των ανακυκλώσιμων και τούτο υπό την προϋπόθεση ότι η όποια βιομηχανική ανάκτηση, επεξεργασία, τυποποίηση γίνεται ιδίαις χερσί. Δηλ. ο φορέας επενδυτής να κατέχει τη Μονάδα κι έτσι να προσποριστεί την υπεραξία μιας τέτοιας επεξεργασίας. Άλλως πως, το να συγκεντρώνει απλώς την "πρώτη ύλη" δεν είναι αποδοτικό. Συχνά υπολείπεται το αποτέλεσμα του κόστους. Στο πεδίο αυτό, η σχέση αποκομιδής, συγκέντρωσης, διαλογής και ανάκτησης είναι κομβική.
Στο εύλογο ερώτημα, τότε γιατί ενδιαφέρονται να επενδύσουν ιδιώτες στην υπόθεση των σκουπιδιών κι έφτασε ακόμα και η Μαφία της ιταλικής Νάπολη να σκοτώνεται για χάρη τους; Η απάντηση δίνεται αναλόγως της ποσότητας, που θα συγκεντρωθεί (σ.σ. γι' αυτό και στην Ελλάδα η τάση είναι εξ' αρχής μονοπωλιακή) και πάντως ο λόγος γίνεται για πολυσχιδές κεφάλαιο, που μέσω των πολυπλόκαμων εμπλοκών του ισχυροποιεί τη θέση του στον οικονομικό σχηματισμό, κερδίζοντας κυρίως από τις πλέον προσοδοφόρες των σκουπιδιών δραστηριότητες

enimerosi