«Να με σκοτώσουν, να με καταδικάσουν ή να με πουν πουτάνα;»

της Ελένης Μπέλλου

Μερικές φορές το να είσαι γυναίκα δεν είναι μόνο δύσκολο, αλλά κι αδιέξοδο.

* Ο τίτλος από το εξαιρετικά εύστοχο σχόλιο του σκιτσογράφου John Antóno, που συνοδεύει το άρθρο.

Ένα κορίτσι 14 χρονών ξεκινάει να πάει στο φροντιστήριο. Το μάθημα τελειώνει στις 18:00 και ξεκινάει να γυρίσει στο σπίτι του που βρίσκεται ακριβώς απέναντι σε μια φιλήσυχη γειτονιά των προαστίων της Αθήνας. Ένας άντρας που επιβαίνει σε μια μηχανή προλαβαίνει στο μεταξύ να του κλείσει τον δρόμο, να το αρπάξει από το μπράτσο και να του πει: «θα σου γ@μησω το μουν@ απόψε». Ευτυχώς ένα αυτοκίνητο στρίβει εκείνη την ώρα στον δρόμο κι εκείνος φεύγει. Είναι ένας άντρας 45 περίπου χρονών που μένει 2-3 στενά παραπάνω.

Ένα άλλο κορίτσι έχει κλείσει τα 22 και πιάνει την πρώτη της δουλειά. Ένα πρωί ο διευθυντής την καλεί να τον βοηθήσει να κάνουν μια δουλειά στην αποθήκη. Την στριμώχνει σε έναν τοίχο, ακινητοποιεί τα χέρια της και προσπαθεί να την φιλήσει και να πιάσει το στήθος της. Εκείνη προσπαθεί να ξεφύγει αλλά είναι πολύ μεγαλόσωμος για να τα καταφέρει. Ευτυχώς η πόρτα ανοίγει ξαφνικά και μπαίνει μέσα στον χώρο ένας άλλος εργαζόμενος. Για τις επόμενες μέρες προσπαθεί να βάλει εμπόδια στη δουλειά της. Μετά αρχίζει να τις στέλνει χυδαία μηνύματα... για χρόνια.

Η άλλη κοπέλα είναι 30 χρονών. Η ώρα είναι 23:00 και γυρίζει από το σπίτι της φίλης της που είναι μόλις δυο στενά μακριά από το δικό της. Αντιλαμβάνεται ότι κάποιος την ακολουθεί. Επιταχύνει το βήμα της αλλά ο άγνωστος άντρας πίσω της την πλησιάζει επικίνδυνα. Ευτυχώς έχει το κλειδί στο χέρι. Προλαβαίνει να μπει μέσα και κλείνει τον άγνωστο έξω. Βρίσκονται πρόσωπο με πρόσωπο με μια λεπτή τζαμαρία να τους χωρίζει. Της λέει προκλητικά «απόψε μου τη γλίτωσες, αλλά θα σε ξαναβρώ».

Υπάρχει μία ακόμη νεαρή κοπέλα που γνωρίζει κάποιο βράδυ έναν νεαρό. Μετά από την ωραία κουβέντα που έχουν, ανταλλάζουν τηλέφωνα για να βγουν για έναν καφέ κάποια άλλη φορά. Ο νεαρός της προτείνει να βγουν αλλά εκείνη δεν θέλει τελικά. Της ξανα-προτείνει κι εκείνη αρνείται και πάλι. Μετά από λίγο λαμβάνει ένα μήνυμα από τον νεαρό που την αποκαλεί «πουτάνα», αυτή και όλες τις γυναίκες. Αρχίζει να της στέλνει μηνύματα και να την παίρνει τηλέφωνα από διάφορα νούμερα και να την προσβάλλει και να την απειλεί. Το τελευταίο μήνυμα λέει ότι «θα της ξεριζώσει την καρδιά και θα την στείλει στη μάνα της».

Κάποιο πρωί μια κυρία μέσης ηλικίας κατεβαίνει στη στάση για να πάει στη δουλειά της. Ένας νεαρός Έλληνας που τον έχει δει και τα προηγούμενα πρωινά να περιμένει το λεωφορείο την ρωτάει τι ώρα είναι. Μέχρι να κοιτάξει το ρολόι της την έχει αρπάξει και την σέρνει στην είσοδο μιας πολυκατοικίας, που βρίσκεται σε κεντρική αρτηρία της Αθήνας. Προσπαθεί να της βγάλει τα ρούχα ενώ με το άλλο χέρι του τις κλείνει στόμα και μύτη με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αναπνεύσει. Βρίσκεται ένα βήμα πριν στραγγαλιστεί. Λίγο πριν χάσει τις αισθήσεις της του γνέφει πως δε θα του φέρει αντίσταση. Παίρνει ανάσα και με όλες της τις δυνάμεις τον χτυπάει όπως και όπου μπορεί. Εκείνος τα χάνει και φεύγει. Γλιτώνει τον βιασμό και τη δολοφονία της. Η αστυνομία προσάγει όποιον μετανάστη βρίσκει στους γύρω δρόμους ενώ εκείνη επιμένει ότι ήταν Έλληνας ο δράστης της επίθεσης σε βάρος της.

Ιστορίες αληθινές που μπορεί να έχουν συμβεί σε εμένα, τις γυναίκες της οικογένειας μου, τις φίλες μου, τις συναδέλφισσες μου ή όποιες γυναίκες έχει τύχει να συναναστραφώ. Ιστορίες που άφησαν στην κάθε μία σημάδια αλλά τουλάχιστον αποφεύχθηκαν τα χειρότερα.

Υπάρχουν όμως και άλλες ιστορίες, που μάλιστα τις ξέρουμε όλοι...

Τον Ιούνιο του 2016 μια 22χρονη στην Κόρινθο δέχεται σεξουαλική επίθεση στο δρόμο από έναν 46χρονο. Όντας σε αυτοάμυνα και προσπαθώντας να προστατέψει τον εαυτό της αλλά και τη 17χρονη φίλη της που την συνοδεύει, τον τραυματίζει με ένα μαχαίρι στον θώρακα κι εκείνος πεθαίνει. Σε βάρος της 22χρονης σχηματίζεται δικογραφία κακουργηματικού χαρακτήρα για ανθρωποκτονία από πρόθεση σε ήρεμη ψυχική κατάσταση, για παράνομη οπλοκατοχή και οπλοχρησία. Τελικά το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο του Ναυπλίουτην καταδικάζει σε 15 χρόνια κάθειρξη και 4 μήνες.

Τον περασμένο Μάρτιο η Έλενα Φραντζή βρίσκεται νεκρή. Όλα ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1970, όταν η γιαγιά της Έλενας δολοφονήθηκε από τον παππού της μπροστά στα μάτια των παιδιών τους. Η κόρη της οικογένειας που αντιμετώπισε μετέπειτα ψυχολογικά προβλήματα και προβλήματα με εξαρτήσεις φέρνει στον κόσμο την Έλενα. Από μικρή ηλικία το κοριτσάκι δίνεται σε ανάδοχη οικογένεια. Ο θετός της πατέρας, ιερέας σε χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, την κακοποιεί σεξουαλικά, ενώ σωματική βία ασκεί σε βάρος της και η μητριά της, που γνωρίζει την κατάσταση. Όταν στα 10 της το καταγγέλλει κανείς δεν της δίνει σημασία. Όταν στα 20 της κινείται δικαστικά εναντίον του, ο ιερέας καταδικάζεται σε μόλις 2 χρόνια φυλάκιση και με τη λήξη της ποινής του επιστρέφει στα ιερατικά καθήκοντά του. Χάνει κάθε πίστη στη δικαιοσύνη και τη ζωή και αυτοκτονεί.

Όλοι ξεσηκώνονται. Το σύνθημα είναι «καμία άλλη Έλενα». Λίγους μόλις μήνες μετά θα υπάρξει όμως ακόμη μία Ελένη.

Το βράδυ της προηγούμενης Τρίτης, η 21χρονη Ελένη Τοπαλούδη εμφανίζεται στο βίντεο που κατέγραψε κάμερα ασφαλείας από κατάστημα κάτω από το σπίτι της, με έναν νεαρό άντρα. Φεύγουν μαζί και μάλιστα του δίνει ένα φιλί στο μάγουλο. Μπορεί να ήταν ερωτευμένη μαζί του, μπορεί και όχι, μπορεί να είχαν σχέση, μπορεί και να γνωρίστηκαν εκείνη τη στιγμή, μπορεί να ήξερε που πήγαινε, μπορεί και να μην ήξερε, μπορεί να ήθελε να συναντήσει και τους δύο άντρες, μπορεί στην πορεία να το μετάνιωσε και άλλα αμέτρητα μπορεί. Δεν με νοιάζει. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι ένα 21χρονο κορίτσι πέφτει θύμα ξυλοδαρμού και πετιέται ζωντανό από έναν γκρεμό στη θάλασσα για να το ξεφορτωθούν κάποιοι.

Κάποιοι που δεν έχουν μάθει ότι «όχι» σημαίνει «όχι». Κάποιοι που δεν έχουν καταλάβει ότι η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζουν να θίγονται τα όρια της ελευθερίας των άλλων. Αντιθέτως έχουν μάθει όχι μόνο να ζουν αλλά και να αντιδρούν στα άκρα. Τόσο που έχουν ξεπεράσει το ανθρώπινο όριο του να μην κάνω κακό σε άλλον άνθρωπο. Σε τέτοιο βαθμό, που ακόμη κι αν κάνουν κακό, η ενστικτώδης αντίδραση τους είναι να ξεφορτωθούν τις αποδείξεις κι όχι να αναλάβουν την ευθύνη να το διορθώσουν. Κάποιοι που έχουν ενστερνιστεί την κουλτούρα της πατριαρχίας, της βίας και του βιασμού.

Συνένοχη με αυτούς η κοινωνία που τους μεγάλωσε με την πεποίθηση ότι ο άνδρας έχει το ηθικό πλεονέκτημα έναντι της γυναίκας και ότι φταίει το θύμα κι όχι ο θύτης. Αυτό φάνηκε άλλωστε από τη δεύτερη δολοφονία της Ελένης Τοπαλούδη που έγινε με τις χυδαίες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την αδικοχαμένη κοπέλα, που ξεκινάνε από το «καλά να πάθει αφού πήγε εκεί» μέχρι το ότι «εκδιδόταν με λαθρομετανάστες». Η κουλτούρα του βιασμού άλλωστε θα είναι συνυφασμένη πάντα με τη διαπόμπευση του θύματος ως πόρνης (slut shaming), τι κι αν οι απανταχού φεμινίστριες φωνάζουν και ξαναφωνάζουν πως «my dress is not a yes». Η κουλτούρα του βιασμού είναι μια πραγματικότητα και περιλαμβάνει όλες τις πολιτισμικές πρακτικές που αποδέχονται, αιτιολογούν, υποστηρίζουν άμεσα ή έμμεσα και ανέχονται οποιαδήποτε μορφή σεξουαλικής βίας. Είναι λάθος, λοιπόν  να επικεντρωνόμαστε μόνον στα άτομα που διαπράττουν βιασμό και να παραβλέπουμε την επίδραση της κοινωνίας που ενισχύει ή ανέχεται τέτοιες συμπεριφορές. Μια κοινωνία τέτοια που μόνο στη συντηρητικοποίηση μπορεί να βρει τις υποτιθέμενες σταθερές και τις αξίες της.

Στην Ελλάδα μόνο κάθε χρόνο γίνονται 4.500 βιασμοί, πολλοί εντός σχέσης ακόμη και γάμου, με ελάχιστους από αυτούς να φτάνουν στη δικαιοσύνη. Σύμφωνα με στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών σχεδόν το 50% των γυναικών θυμάτων ανθρωποκτονίας διεθνώς το 2012, δολοφονήθηκαν από ερωτικούς συντρόφους η από μέλη της οικογένειάς τους. Το 99% των βιασμών και της σεξουαλικής βίας το διαπράττουν άντρες. Και αυτό δεν οφείλεται στην φύση τους. Οφείλεται στην πατριαρχία που βιάζει, κακοποιεί και δολοφονεί.

Ο Διονύσιος Σολωμός στο ποίημα του «Η Φαρμακωμένη» υπερασπίζεται τη φίλη του Μαρία Παπαγεωργοπούλου που ερωετεύτηκε έναν παντρεμένο και μην αντέχοντας την κατακραυγή αυτοκτόνησε. Σε μια εποχή που η υπόληψη και η τιμή της γυναίκας ήταν η μοναδική της περιουσία, ο εθνικός μας ποιητής υπερασπίζεται με σθένος την γυναίκα και απευθυνόμενος στους άντρες γράφει:

Τὸ κορμί σου ἐκεῖ μέσα στὸν τάφο
Τὸ στολίζει σεμνὴ παρθενιά,
Τοῦ κακοῦ σὲ ἀδικοῦσεν ὁ κόσμος,
Καὶ σοῦ φώναζε λόγια κακά.

Τέτοια λόγια ἂν ἠμπόρειες ν᾿ ἀκούσεις,
Ὂχ τὸ στόμα σου τ᾿ ἤθελε βγεῖ;
«Τὸ φαρμάκι ποὺ ἐπῆρα, καὶ οἱ πόνοι,
Δὲν ἐστάθηκαν τόσο σκληροί.

Κόσμε ψεύτη! ταὶς κόραις ταὶς μαύραις κατατρέχεις ὅσο εἶν᾿ ζωνταναίς,
Σκληρὲ κόσμε! καὶ δὲν τοὺς λυπᾶσαι Τ
ὴν τιμήν, ὅταν εἶναι νεκραίς.

Σώπα, σώπα! θυμήσου πὼς ἔχεις θυγατέρα, γυναίκα, ἀδελφή...

Επιβάλλεται να θυμίζεις στους γιους σου ότι έχουν μάνα, αδελφές και θα αποκτήσουν γυναίκα και θυγατέρες. Επιβάλλεται να λες όχι στον ρατσιστή, τον σεξιστή, τον ομοφοβικό και τον απλό μαλάκα. Επιβάλλεται να μην ζεις με τον φόβο της βίας. Δεν μπορεί στην Ελλάδα του 2018 η αδιέξοδη επιλογή μια γυναίκας να είναι «να με σκοτώσουν, να με καταδικάσουν ή να με πουν πουτάνα».

Δεν είμαστε οι μόνες και δεν είμαστε μόνες. Δεν υπάρχει καμία γυναίκα που «πήγαινε γυρεύοντας».

Καμία άλλη Ελένη, Βασιλική, Άννα, Βούλα, Αλεξάνδρα, Κατερίνα, Ξένια, Μαριάννα, Γεωργία, Νάνσυ, Γιάννα, Χριστίνα, λοιπόν…

Το «όχι» σημαίνει «όχι».

Τι κάνεις πως δεν καταλαβαίνεις; Αυτό είναι βιασμός!

Η λέξη «βιασμός» συνήθως φέρνει στον νου άγνωστους άντρες σε έρημους σκοτεινούς δρόμους που επιτίθενται και ασκούν βία. Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Η κομίστρια Άλλι Κέρκαμ έφτιαξε ένα κόμικ που εξηγεί μέσα από έξυπνες παραβολές τι σημαίνει συναίνεση στο σεξ, το οποίο πρωτοδημοσιεύτηκε στο 10percent.

Tvxs.gr