Δαιμονοποίηση ή εξιδανίκευση

του Τάσου Παππά

Καθυστέρησε πολύ η Νέα Δημοκρατία να καταδικάσει τις καταλήψεις σχολείων στη Β. Ελλάδα με αφορμή το Μακεδονικό. Προσοχή όμως, δεν αποδοκίμασε το περιεχόμενο των κινητοποιήσεων ούτε την εμφανή παρέμβαση της άκρας Δεξιάς, αλλά τη μορφή. Δηλαδή, οι καταλήψεις είναι μια απαράδεκτη ενέργεια, δεν πρέπει να γίνονται, ωστόσο ο στόχος στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν σωστός.

Επανέρχεται έτσι στην επικαιρότητα το ερώτημα: Είναι οι καταλήψεις πάντα μια κακή επιλογή, όπως λένε τα συστημικά κόμματα, ή είναι πάντα μια καλή επιλογή, όπως υποστηρίζουν συλλογικότητες της ριζοσπαστικής Αριστεράς και του αναρχισμού; Λάθος η δαιμονοποίηση, λάθος και η εξιδανίκευση. Η στάση απέναντι σε μια διαμαρτυρία πρέπει να συνυπολογίζει ορισμένους παράγοντες:

● Είναι αποτέλεσμα δημοκρατικών διαδικασιών ή πρόκειται για μια απόφαση που λαμβάνεται από μειοψηφίες καθοδηγούμενες από κύκλους που βρίσκονται εκτός του χώρου όπου εκδηλώνεται η κινητοποίηση και επιβάλλεται στους υπόλοιπους; Είναι η έσχατη επιλογή που προέκυψε αναγκαστικά αφού είχαν προηγηθεί όλες οι άλλες μορφές πάλης ή έχουμε να κάνουμε με μία εν θερμώ αντίδραση; Η επεξεργασία εναλλακτικών λύσεων είναι κρίσιμη προϋπόθεση για την ευδοκίμηση μιας αγωνιστικής προσπάθειας. Μετά την κατάληψη πού πας;

● Εχουν μαζικό χαρακτήρα, συσπειρώνουν τον κόσμο, έχουν εξασφαλίσει τουλάχιστον την ανοχή άλλων κοινωνικών ομάδων ή έχουμε να κάνουμε με ακτιβισμό που ποντάρει στην αδιαφορία ώστε να κυριαρχήσει ακόμη και κόντρα στις επιθυμίες της πλειοψηφίας;

Το «δεν ασχολούμαι γιατί δεν με αφορά» είναι βούτυρο στο ψωμί των συλλογικοτήτων που έχουν κάνει σκοπό ζωής τη χειραγώγηση για να προωθήσουν τις επιδιώξεις τους - άλλοτε πρόδηλες, άλλοτε υποκρυπτόμενες πίσω από λυσιμέριμνες γενικότητες. Βεβαίως κανένα κίνημα όσο δίκιο κι αν έχει, όσο σοβαρό κι αν είναι στην επιλογή των μέσων αντίδρασης, δεν μπορεί να κινητοποιήσει το σύνολο του κόσμου στο όνομα του οποίου μιλάει. Ο φόβος για τις συνέπειες, η κόπωση, οι δουλείες της καθημερινότητας, η παραίτηση, η απαισιοδοξία λόγω της αποτυχίας ανάλογων δράσεων στο παρελθόν επηρεάζουν αρνητικά.

Ωστόσο, έχει σημασία ποιος πρωταγωνιστεί: Μικρές πλην όμως θορυβώδεις ομάδες χωρίς εκτόπισμα στην κοινωνία ή η «τεράστια μειοψηφία», όπως έλεγε ο Χόρχε Σεμπρούν;

● Σύμφωνα με τον πάπα του ρεφορμισμού Μπερνστάιν, «το κίνημα είναι το παν, όχι ο στόχος». Κινήματα όμως χωρίς στρατηγικό στόχο που αναπτύσσονται συγκυριακά με κάποια αφορμή, έτοιμα να συμβιβαστούν με τις πρώτες δυσκολίες ή να υποχωρήσουν ατάκτως όταν συναντήσουν αντίσταση ούτε μακροημερεύουν ούτε πετυχαίνουν κάτι σημαντικό ούτε αφήνουν το στίγμα τους στην κοινωνία. Παράγουν απογοήτευση. Από την άλλη πλευρά ο μαξιμαλισμός, η υποτίμηση των συσχετισμών, ο βολονταρισμός οδηγούν σε ήττες και προκαλούν αποστράτευση. Η ισορροπία ανάμεσα στις δύο αυτές ακραίες θέσεις δεν είναι εύκολη υπόθεση.

efsyn