Το φάσκιωμα της εσωκομματικής δημοκρατίας

του Τάσου Παππά

Η εσωκομματική δημοκρατία είναι είδος εν ανεπαρκεία. Δυστυχώς το φαινόμενο είναι γενικευμένο. Τα συνέδρια, κυρίως των κομμάτων εξουσίας, είναι κάτι μεταξύ χαοτικού πανηγυριού και αποθεωτικών για τους αρχηγούς συναθροίσεων.

Οι σύνεδροι παρίστανται και χειροκροτούν όταν μιλούν οι επικεφαλής και κάποια κορυφαία στελέχη που έχουν προσωπικούς μηχανισμούς (στρατούς) και στη συνέχεια αποσύρονται στα πηγαδάκια έξω από την αίθουσα για το σχετικό κουτσομπολιό. Οι τοποθετήσεις των συνέδρων και των δευτεροκλασάτων στελεχών γίνονται παρουσία φίλων και συγγενών που μετριούνται στα δάχτυλα των δύο χεριών.

Οι παρεμβάσεις πολλών ομιλητών είναι έτσι διαμορφωμένες –γεμάτες ατάκες και πομπώδη συνθήματα– ώστε να παίξουν στις τηλεοράσεις και να ευχαριστήσουν τους ομαδάρχες. Οι αίθουσες όπου συνεδριάζουν (στη χάση και τη φέξη) οι Κεντρικές Επιτροπές, ή όπως αλλιώς λέγονται τα καθοδηγητικά όργανα, είναι γεμάτες στην εναρκτήρια ομιλία των προέδρων, μετά αδειάζουν για να ξαναγεμίσουν την ώρα της ψηφοφορίας (αν έχει προβλεφθεί ψηφοφορία).

Λίγα κομματικά συνέδρια συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Το ένα ήταν το 13ο συνέδριο του ΚΚΕ το 1991, που οδήγησε στη διάσπαση (το πρώτο και μάλλον το τελευταίο του συγκεκριμένου κόμματος που ήταν ανοιχτό στους δημοσιογράφους) και το άλλο ήταν το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1996 με αντικείμενο την εκλογή προέδρου και πρωθυπουργού – ο Κ. Σημίτης είχε απειλήσει ότι αν δεν εκλεγόταν και πρόεδρος θα έφευγε από πρωθυπουργός. Πήραν μέρος πάνω από 6.000 άτομα. Τόσο μαζικό συνέδριο δεν έχει κάνει ούτε το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας, που έχει στις τάξεις του πολλά εκατομμύρια μέλη.

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι ότι υπάρχει σχήμα (ΚΙΝ.ΑΛΛ.) που μόνον η επικεφαλής του είναι εκλεγμένη – όλα τα άλλα όργανα είναι διορισμένα.

Προχθές τελείωσε το 12ο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας. Τι έμαθαν οι πολίτες; Τις δύο ομιλίες του Κυριάκου Μητσοτάκη, γιατί μεταδόθηκαν από τις τηλεοράσεις, την παρέμβαση του Αντ. Σαμαρά, η οποία σχολιάστηκε εκτενώς από τα μέσα ενημέρωσης λόγω του εμπρηστικού περιεχομένου της, και τον χαιρετισμό του Μάνφρεντ Βέμπερ, του υπερδεξιού υποψηφίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν. Κατά τα άλλα; Μαγική εικόνα.

Ο πρόεδρος του συνεδρίου Βαγγέλης Μεϊμαράκης στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Δεν είναι ώρα για γκρίνιες. Δεν είναι ώρα για παράπονα. Δεν είναι ώρα για εσωστρέφεια. Είναι η ώρα για μάχη. Και την ώρα της μάχης δεν περισσεύει κανείς. Τους θέλουμε όλους. Δεν μπορεί να λείπει κανείς». Αφορισμοί πολύ βολικοί για τις ηγεσίες.

Δηλαδή, η κριτική είναι μίζερη γκρίνια και παραλυτικά παράπονα; Η τεκμηριωμένη διαφωνία παράγει εσωστρέφεια; Πότε και πού είναι επιτρεπτό ένα μέλος ή ένα στέλεχος του κόμματος να καταθέσει τις απόψεις του οι οποίες μπορεί να μην είναι στο ίδιο μήκος κύματος με τις θέσεις της ηγεσίας;

Σύμφωνα με αυτή τη λογική, ούτε χθες ήταν ο σωστός χρόνος, γιατί ο αντίπαλος βρισκόταν σε δύσκολη θέση και δεν έπρεπε να του δώσουμε σωσίβιο, ούτε σήμερα είναι, γιατί έχουμε μπει σε προεκλογική περίοδο και το κόμμα οφείλει να δώσει τη μάχη ενωμένο και συμπαγές, ούτε φυσικά αύριο θα είναι η κατάλληλη στιγμή (αν το κόμμα είναι στην εξουσία), γιατί θα δημιουργηθεί πρόβλημα στην κυβέρνηση και κατ’ επέκταση στη χώρα. Οπότε, τα κεφάλια μέσα.

Το φάσκιωμα της εσωκομματικής δημοκρατίας εξυπηρετεί τις ηγεσίες. Αν όμως τα πράγματα στραβώσουν, η γκρίνια θα κυριαρχήσει, τα παράπονα θα πάρουν κατακλυσμιαία μορφή και η εσωστρέφεια θα πλήξει την παράταξη. Τότε θα εκδηλωθούν φυγόκεντρες τάσεις, ενδεχομένως διασπαστικές κινήσεις και η κατάσταση δεν θα «μαζεύεται».

efsyn