Χοιροστάσιο

 

του Νίκου Θωμόπουλου

Μια βαρβαρική επέλαση πλήττει τον πολιτισμό μας, τελευταία. 

Η οπισθοδρομική κομπανία που ηγείται της επίθεσης μπορεί βέβαια να  χρησιμοποιεί άλλους ευφάνταστους και εύηχους τίτλους για το ζοφερό έργο της, «Η αρπαγή της Περσεφόνης» ξέρω ‘γω (που ακούγεται πιο κουλτουρέ και ποιητικό) ή «Επιχείρησις: Απόλλων» (που αναδίδει και μια εσάνς αρχαιοπρεπούς, χουντοειδούς επιτελικότητας).

Φορώντας τη μάσκα του εκπολιτιστή και το μανδύα της πνευματικής ανωτερότητας, φτιασιδώνουν τα κακουργήματά τους για να φαίνονται ως αγαθοεργίες.

Έτσι, η απαξίωση και η εκποίηση της παιδείας βαφτίζονται αναβάθμιση και μεταρρύθμιση. Η καταστροφή και το πλιάτσικο της πολιτιστικής κληρονομιάς προβάλλονται ως σύγχρονο management και εξωστρέφεια. Το σκληρό τσιμέντωμα κρύβει ευαισθησίες. Η εγκατάλειψη και η φτωχοποίηση των καλλιτεχνών μεταφράζεται σε μέριμνα εκ μέρους των αρχόντων για να μη χάσουν τη σιλουέτα τους μέχρι να ξαναβγούν στη σκηνή. Ο βιασμός παρθένων ψυχών και σωμάτων από καρεκλοκένταυρους κακοτέχνες ονομάζεται μύηση στις υψηλές αξίες των τεχνών.

Μια ξαφνική ανατροπή στο σενάριο, όμως, μια ρωγμή στην εικόνα, και το λίγο φως που μπαίνει αρκεί για να αποκαλύψει τα πραγματικά πρόσωπα των βαρβάρων και όλη την αισχρότητα τους.

Ο βασιλιάς είναι γυμνός. Χωρίς το κοστούμι του Άμλετ και του Αρμάνι, φανερώνεται το τέρας που κρύβεται από πίσω. Ένα τέρας ικανό για τις πιο ειδεχθείς πράξεις. Ένα τέρας που όσο επίμονα κι αν κοιτάζεται στον καθρέφτη δεν βλέπει την ασχήμια του. Ένα τέρας με πολλά ποδάρια, απλωμένα σε βαρύτιμα σανίδια, υψηλά γραφεία και ευυπόληπτα σπίτια.

Κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας, δε λες τίποτα. Τα πατσουλιά των «ευγενών» του τόπου δεν μπορούν να καλύψουν τη μπόχα της σήψης.

Τα ψεύτικα, τα λόγια τα μεγάλα τους δεν πείθουν κανένα. Τα ίδια τα έργα και οι ημέρες τους προδίδουν τη σαπίλα.

Δίδαξαν αρχαία τραγωδία και το νόημά της δεν το διδάχτηκαν οι ίδιοι: «Η αλαζονεία όταν μεστώσει, καρποφορεί της συμφοράς το στάχυ, απ’ όπου θα θερίσει άφθονα δάκρυα.».

Ήρθε λοιπόν το πλήρωμα του χρόνου και οι πομπές που κρύβονταν επιμελώς πίσω από λαμπερά, αυτάρεσκα χαμόγελα και γιαλαντζί δάφνες, ξεμπροστιάστηκαν. Η «αριστοκρατία» αποδείχτηκε ότι δεν έχει αριστεία μέσα της, αντίθετα είναι «τελευταίοι» σε ήθος. Κακοί ηθοποιοί ποιούντες κακοήθειες. Δεν είναι η δροσερή πνοή του πολιτισμού, όπως καμώνονταν, αλλά το δύσοσμο χνώτο της βαρβαρότητας.

Στην αλληγορική ταινία «Χοιροστάσιο» του Πιερ-Πάολο Παζολίνι, ο πρωταγωνιστής είναι ένας γόνος πλούσιας, μεγαλοαστικής οικογένειας. Διαβρωμένος από τη ματαιοδοξία, την ανηθικότητα και την υποκρισία του περιβάλλοντός του, τρέφει μια αποστροφή για τον εαυτό του και τους άλλους ανθρώπους.

Προκαλεί με απάθεια τον πόνο,  σαν ένα κακομαθημένο καπρίτσιο ή ένα σαδιστικό παιχνίδι.

Το μεγάλο του μυστικό, η κρυφή, ένοχη απόλαυσή του, είναι να πηγαίνει σε ένα χοιροστάσιο κοντά στην έπαυλη, όπου επιδίδεται σε κτηνώδεις πράξεις, σαν γουρούνι. Η εξαχρείωσή του έχει τραγική κατάληξη· τον κατασπαράζουν και τον τρώνε. Όταν ο πατέρας του πληροφορείται το θάνατο του γιού του, αφού βεβαιωθεί ότι δεν έχει μείνει κανένα ίχνος από το σώμα του, ζητάει από όσους γνωρίζουν να σιωπήσουν και να κρατήσουν κρυφό το γεγονός, σαν να μην έγινε, για να διαφυλάξει την υπόληψή του και την επιχειρηματική του δραστηριότητα. «Σσσσσσς, μην πείτε τίποτα σε κανένα», είναι τα τελευταία του λόγια.

Σιωπή λοιπόν και καθίστε πίσω μέχρι να ξεχαστεί το θέμα. Ξεκρεμάστε τις αναμνηστικές φωτογραφίες. Απαρνηθείτε τις επικίνδυνες σχέσεις πριν λαλήσει ο αλέκτωρ της δικαιοσύνης. «Δεν τον ξέρω τον κύριο». Θολώστε τα νερά με λίγη λάσπη από το χοιροστάσιο. Μετά βάλτε και ένα πλυντήριο. Πείτε άλλα λόγια να αγαπιόμαστε. Ανεβάστε κάποιο άλλο έργο. Στη Σκηνή 2 θα παίξουμε «Μήδεια». Βλέποντας και κάνοντας θα την περάσουμε την καταιγίδα. With a little help from our friends.

Ε, εσύ ο νέος, μην τραυλίζεις σαν τρακαρισμένος αρχάριος, δεν πείθεις κανένα έτσι. Τζάμπα τα μαθήματα ορθοφωνίας! Προς Θεού, μην ζητάς ποτέ συγγνώμη, δείχνεις αδυναμία και ενοχή, τίποτα δε σου’μαθα; Παιδιά, να συντονιστούμε, παίζετε σαν ξεκούρδιστη μπάντα… Ποιος βλαξ πήγε και τοιχοκόλλησε τις σκηνοθετικές οδηγίες;;; Τι ν’αυτά τα απελπισμένα SOS; Τι έχουμε, καθεστώς τρόμου στη Μεγάλη του Θεάτρου Σχολή μας; Εδώ παραδίδουμε Πνεύμα και Ηθική.

Με νύχια και με δόντια και λίγο «απόψε αυτοσχεδιάζουμε», η παράσταση συνεχίζεται. Ο Μέγας Σκηνοθέτης, με ακράδαντη εμπιστοσύνη στη μαεστρία του, ανέβηκε στο θεωρείο να δρέψει τους καρπούς της προσπάθειάς του. Και τότε, ω θεοί της υποκριτικής και μασκαράτας, απ’άκρη σ’άκρη μέσα στο θέατρο, από στόμα σε στόμα, ακούστηκε ένα εκκωφαντικό γιουχάισμα. Ένα πηγαίο ΟΥΥΥΥΥΥΥΥΥΥΥΥΥ δονούσε όλη την αίθουσα. Μια οργή τόσο συσσωρευμένη που έβγαινε προς τα έξω σαν κραυγή. Ο θυμός μιας κοινωνίας εξαπατημένης και ταπεινωμένης, που βλέπει τους βαρβάρους να βιάζουν μέχρι και τα παιδιά της και αυτή πρέπει να σιωπά. 

ΤVXS