Από την παιδεία των «αρίστων» στην «παιδεία» των αχρήστων

(Ένας εφιάλτης που οφείλουμε να ματαιώσουμε)

του Μιχάλη Ανεζίρη

Η υπερψήφιση του επίμαχου νομοσχεδίου Κεραμέως για τα πανεπιστήμια συνιστά κατήφορο και σημείο απόλυτου ναδίρ ακόμη και για μία κυβέρνηση που, καιρό τώρα, μας έχει δείξει ότι είναι αποφασισμένη να γκρεμίσει τα πάντα και στον χώρο της Παιδείας και του Πολιτισμού.

Κανονικά, δε θα έπρεπε να μας εκπλήσσει τίποτα από ανθρώπους που έχουν να επιδείξουν “επιτεύγματα” όπως το τσιμέντωμα της Ακρόπολης (το σύμβολο της Δημοκρατίας στον...γύψο, τυχαίο;), η μακροχρόνια φυγάδευση σπουδαίων αρχαιολογικών εκθεμάτων της χώρας στα μουσεία του εξωτερικού (από τη Δεξιά, που στα λόγια κόπτεται και φωνασκεί πάντοτε υπέρ της “παράδοσης”), η εμμονή με την απόσπαση των σπάνιων αρχαιοτήτων της Θεσσαλονίκης από τον φυσικό τους χώρο, η περαιτέρω απογύμνωση της δευτεροβάθμιας παιδείας από μαθήματα που ενίσχυαν τη σφαιρική καλλιέργεια και την κριτική σκέψη (καλλιτεχνικά μαθήματα, Κοινωνιολογία).

 Ωστόσο, ο συγκεκριμένος νόμος σηματοδοτεί μια έκπτωση άνευ προηγουμένου: ξεσκεπάζει όχι μόνο την ασχετοσύνη των ανθρώπων που «ηγούνται» της χώρας από οποιαδήποτε έννοια παιδείας, καλλιέργειας, αισθητικής και πολιτισμού, αλλά και ολέθριες, βαθιά αντιδραστικές στοχεύσεις.

 Ειδικότερα:

• Συνιστά παγκόσμια πρωτοτυπία η από κοινού παρουσίαση νομοσχεδίου για τα Πανεπιστήμια εκ μέρους των υπουργείων Παιδείας και Δημοσίας Τάξης. Αποκαλύπτει ολοκληρωτικά ποιας ποιότητας «ακαδημαϊκές ελευθερίες» ευαγγελίζονται για τα ΑΕΙ όσοι ονειρεύονται τη μόνιμη παρουσία Αστυνομίας που λογοδοτεί στο κράτος. Τα απολύτως αντίθετα (Ελεύθερη Σκέψη - Αστυνόμευση / Παραγωγή Ιδεών-Καταστολή / Έρευνα - Αυταρχισμός) παρουσιάζονται ως αρμονικά ζεύγη, στον απόλυτο βιασμό οιασδήποτε κοινής λογικής.
• Συνιστά επίσης μνημειώδες ψεύδος ότι η «μεταρρύθμιση» αποτελεί αντιγραφή πρακτικών από δυτικά πανεπιστήμια. Πουθενά στην Ευρώπη δεν υπάρχει στα πανεπιστήμια μόνιμη παρουσία κρατικής αστυνομίας: οποιοδήποτε σώμα περιφρούρησης της ασφάλειας υπάγεται στις πανεπιστημιακές αρχές, που αποφασίζουν οι ίδιες για την περαιτέρω επέμβαση αστυνομικών δυνάμεων σε εξαιρετικά σοβαρές περιπτώσεις.
• Συνιστά ασύλληπτη υποκρισία το δήθεν ενδιαφέρον της κυβέρνησης για το επίπεδο των φοιτητών ως δικαιολόγηση για τη μείωση του αριθμού εισακτέων, εν μέσω της σχολικής χρονιάς μάλιστα: πέρα από το γεγονός ότι αυτό σχετίζεται άμεσα με το εδώ και χρόνια υποβαθμιζόμενο επίπεδο σπουδών της δευτεροβάθμιας, ένα τέτοιο “ενδιαφέρον” θα σηματοδοτούσε αποκλεισμό των υποψηφίων ιδιαίτερα χαμηλών επιδόσεων κι από τα ιδιωτικά κολλέγιο. Το Υπουργείο απλά πετά κόσμο έξω από τα Πανεπιστήμια, για να τα προσφέρει ως πελατεία στα ιδιωτικά κολλέγια των ολιγαρχών φίλων του, όπως εύστοχα επισημάνθηκε και στη Βουλή. Να τονιστεί τέλος εδώ, προς υπεράσπιση των μονίμως λοιδορούμενων ελληνικών ΑΕΙ, ότι στην αξιολόγηση ανωτάτων ιδρυμάτων από τον ΟΟΣΑ (το υπογραμμίζουμε, από τον ΟΟΣΑ, όχι από κάποιον φορέα... ερωτευμένο με τον Μαρξισμό) το ΕΚΠΑ βρίσκεται κάποιες χιλιάδες θέσεις πάνω από το θεωρούμενο ως καλύτερο ιδιωτικό κολλέγιο της χώρας (Deree).
• Συνιστά πλήρη περιφρόνηση (και μίσος ταξικό) προς τον σκληρό αγώνα για καλύτερη ζωή που δίνουν χιλιάδες εργαζόμενοι μαθητές των εσπερινών γυμνασίων - άνθρωποι που δε γεννήθηκαν προνομιούχοι αλλά παλεύουν σκληρά να υπερβούν τους ταξικούς φραγμούς του περιβάλλοντος όπου μεγάλωσαν και να μορφωθούν -  η αφαίρεση της ευκαιρίας που τους προσφερόταν για είσοδο στα Πανεπιστήμια, με την κατάργηση της ποσόστωσης του 1% (η οποία μάλιστα δε γινόταν εις βάρος του αριθμού των άλλων εισακτέων).
• Συνιστά κυνική απαξίωση της επαγγελματικής εκπαίδευσης (η οποία, με βάση τις ιδεολογικές αναφορές της, θα έπρεπε να ενδιαφέρει ιδιαίτερα τους κυβερνώντες, μια και  εστιάζει σε πιο άμεση σύνδεση εκπαίδευσης-παραγωγής) ο επικείμενος αποκλεισμός χιλιάδων υποψηφίων των ΕΠΑΛ από τα Πανεπιστήμια, με τη θέσπιση κοινής Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ).
• Συνιστά συντριπτικό χτύπημα στην παιδεία της περιφέρειας η προαναφερθείσα ρύθμιση της ΕΒΕ: μελέτες που δημοσιεύτηκαν αποδεικνύουν ότι τα ΑΕΙ που θα δεχτούν τα πιο καίρια πλήγματα, με συνέπειες τη δραστική μείωση εισακτέων και το παρεπόμενο κλείσιμο τμημάτων ή και ολόκληρων σχολών, είναι τα περιφερειακά. Κεντρική Μακεδονία και Βόρειο Αιγαίο πρωτεύουν στον θλιβερό κατάλογο εκτιμώμενης μείωσης εισακτέων, με τα νούμερα (90% και 86%, αντίστοιχα) να προκαλούν ανατριχίλα...
• Συνιστά ξεδιάντροπη αποκάλυψη του «οράματος» των κυβερνώντων για την Παιδεία ο συνδυασμός των παραπάνω με τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως η κατά ΟΟΣΑ αξιολόγηση των σχολικών μονάδων αλλά και η δρομολογούμενη (επί θύραις) κανονικοποίηση της τηλεεκπαίδευσης: το μέλλον περιλαμβάνει σχολεία που θα εγκρίνονται και θα χρηματοδοτούνται μόνο με νούμερα και δείκτες «παραγωγικότητας», άλλα που θα υποχρηματοδοτούνται μέχρι να βάλουν λουκέτο, άλλα που θα κλείσουν απευθείας γιατί δεν είναι «αποδοτικά» με βάση τις επιταγές του πιο ωμού καπιταλισμού, εκπαιδευτικούς που «δε μας χρειάζονται, καθότι υπεράριθμοι» (κατά το πρότυπο των υγειονομικών), ανθρώπους που συντόμως θα επιχειρηθεί να υποκατασταθούν από έτοιμα τηλε-πακέτα γνώσης και τηλε-μαθήματα.
• Ό,τι συνιστά την βαθύτερη ουσία της εκπαίδευσης (φυσική παρουσία, αλληλεπίδραση, αποκλίνουσα σκέψη, η γοητεία που προκύπτει από τη συνάντηση προσώπων -  ο περιβόητος «παιδαγωγικός έρως») θα πεταχτεί εκτός συρμού, θα αποκληθεί «ντεμοντέ και αντιπαραγωγικό». Όλα αυτά στα πλαίσια ενός σχεδίου, που θέλει την Ελλάδα μια μονίμως φυτοζωούσα και υπανάπτυκτη περιφέρεια της καπιταλιστικής Ευρώπης, με αναγκαία 8-10 επαγγέλματα (προοπτική συνεπικουρούμενη κι από την μονίμως καλπάζουσα ανεργία), με τον τουρισμό και την παροχή κάποιων στοιχειωδών υπηρεσιών (χαμηλής, ως επί το πλείστον ποιότητας για τους «ιθαγενείς») να μονοπωλούν τις παραγωγικές δραστηριότητες. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι πολλοί «σπουδαγμένοι και μορφωμένοι», όσοι απηχούν τις αντιλήψεις μιας εποχής που αντιμετώπιζε την μόρφωση ως αυταξία, είναι φανερό ότι αποτελούν «εμπόδιο, τροχοπέδη, αχρείαστο βάρος».
• Είναι στο χέρι μας η καφκική αυτή δυστοπία που μας επιφυλάσσουν να τους μείνει στα χαρτιά. Και τη δύναμη θα την αντλήσουμε κοιτώντας στους δρόμους: μας την έδωσαν οι χιλιάδες νέες και νέοι που τόσες μέρες  διαδηλώνουν με τέτοιο πάθος, αψηφώντας την υγειονομική συγκυρία και τον κυβερνητικό αυταρχισμό. Δε θα το έκαναν με τόση επιμονή κι αγωνιστικότητα, αν δεν είχαν συνειδητοποιήσει τι διακυβεύεται για τη ζωή τους, το μέλλον τους, τα όνειρά τους, τη δυνατότητά τους να ανασαίνουν. Αν δεν ένιωθαν στο πετσί τους τα λόγια του σύγχρονου ποιητή:  «Όσες κι αν χτίζουν φυλακές / κι αν ο κλοιός στενεύει / ο νους μας είναι αληταριό / όλο θα δραπετεύει!»
• LEFT