Ένα επιλεκτικό κράτος δικαίου;

Όταν ένας άνθρωπος, ο οποίος εκτίει τη δίκαιη ποινή του, διεκδικεί ισόνομη μεταχείριση, δεν θα πρέπει να καταφεύγει στην απεργία πείνας

του Στέφανου Δημητρίου

Δεν μπορούμε να μιλάμε για κράτος δικαίου παραβλέποντας τις αρχές που το συγκροτούν. Η υπεροχή του συντάγματος, η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας, ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων, η ασφάλεια του δικαίου, η ισχύς του νόμου και η υπαγωγή της κρατικής εξουσίας σε αυτόν, καθώς και ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων χαρακτηρίζουν το κράτος δικαίου. Χωρίς αυτά δεν υφίσταται ο στέρεος σύνδεσμος δημοκρατίας και κράτους δικαίου, δηλαδή η ισορροπημένη σχέση δημοκρατικής και φιλελεύθερης αρχής.

Τα παραπάνω υφίστανται χωρίς εξαιρέσεις. Η αξία της ανθρώπινης ζωής δεν μπορεί να αποτελεί αντικείμενο διακρίσεων. Ο απεργός πείνας -δικαίως καταδικασθείς για ανθρωποκτονίες κατά συρροή- Δημήτρης Κουφοντίνας δεν σεβάστηκε την αξία της ζωής άλλων ανθρώπων. Και είναι απολύτως σεβαστός ο πόνος των συγγενών των θυμάτων. Είναι, λοιπόν, άξια σεβασμού η δική του ζωή; Ο ίδιος ζητεί να ισχύσει και για εκείνον η αρχή της ίσης μεταχείρισης ως προς τον νόμο. Ζητεί, όπως προβλέπει ο ισχύων νόμος, να επιστρέψει στη φυλακή από την οποία μετήχθη.

Η επίσημη αντιμετώπισή του συνιστά δοκιμασία για τον δικαιικό μας πολιτισμό, για την ισχύ των δικαιοκρατικών αρχών, χωρίς τις οποίες είναι μισερή η δημοκρατία, καθώς και για τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων προκειμένου να ζούμε σε ευνομούμενη Πολιτεία και όχι στο έλεος μιας κρατικής εξουσίας, που, περιφρονώντας το κράτος δικαίου, υποκαθιστά την ίση μεταχείριση όλων ως προς την εφαρμογή του νόμου με την κατ’ εξαίρεση εξοντωτική αντιμετώπιση ενός κρατουμένου.

Η αξίωση να εφαρμοστεί ο νόμος δεν συνιστά συμπάθεια προς το πρόσωπο και τις απεχθείς εγκληματικές πράξεις για τις οποίες καταδικάστηκε. Ποτέ άλλοτε δεν είχαμε νεκρό από απεργία πείνας. Εάν συμβεί, τότε θα αλλοιωθεί η σύμφυση δημοκρατίας και κράτους δικαίου: όταν ένας άνθρωπος, ο οποίος εκτίει τη δίκαιη ποινή του, διεκδικεί ισόνομη μεταχείριση, δεν θα πρέπει να καταφεύγει στην απεργία πείνας ούτε να υφίσταται τη βάσανο της αναγκαστικής σίτισης. Δεν αρμόζουν αυτά σε κράτος δικαίου.

Αυτά απαξιώνουν τον διαφωτιστικό και δημοκρατικό ανθρωπισμό, ο οποίος ενέπνευσε τον ευρωπαϊκό, συνταγματικό πολιτισμό, αλλά και την αξιακή μας αντίληψη για τη δημοκρατία. Απαξιώνουν την ίδια την αρχή της ισονομίας, χωρίς την οποία δεν μπορούμε να είμαστε πολίτες σε ευνομούμενη Πολιτεία.

Μας απαξιώνει ως ανθρώπους σεβόμενους την αξία της ανθρώπινης ζωής χωρίς εξαιρέσεις. Το άρθρο 2, παρ. 1 του συντάγματος, το οποίο ορίζει ότι «ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας», δεν χωράει εξαιρέσεις. Αλλιώς η βαρβαρότητα θα είναι ο κανόνας.

avgi