Δημοκρατία ή μιντιαρχία με Μ κεφαλαίο;

Όλο και πιο συχνά – και πιο πυκνά, τα ΜΜΕ επιτίθενται, εισχωρούν στις σκέψεις, αναδύονται απ’ τις γραφές, τα ερτζιανά, τις τηλεοπτικές οθόνες, το διαδίκτυο, τα social media, και κυριαρχούν ερήμην του αναγνώστη, του ακροατή,  του τηλεθεατή, του διαδικτυακού χρήστη. Και του ρεπόρτερ, του αρθρογράφου, του αναλυτή: σαν λαθρεπιβάτες συνειδήσεων και κειμένων…

του Νίκου Τσαγκρή

«Μιντιοκρατία θα ‘πρεπε να ονομάζεται το πολίτευμά μας κι όχι Δημοκρατία», σκεφτόμουν την περασμένη Τρίτη, την ώρα που διάβαζα ότι ο εθνικός μας μιντιάρχης έγινε, και με τη βούλα του ΕΡΣ, καναλάρχης πανελλαδικής, ακριβώς τη στιγμή που αγόραζε και τη συνδρομητική Forthnet – Nova, στάζοντας, λέει, 45… μύρια∙ ενώ στον ίδιο χώρο και χρόνο, (μέσα στο ίδιο εικοσιτετράωρο, μιλάμε) ένας καλλιτέχνης (Νίκος Μωραΐτης) απεπέμφθη απ’ τον ΑΝΤ1 επειδή αρθρογραφούσε υπέρ Τσίπρα και κατά διαπλοκής, μια τηλεπαρουσιάστρια (Φωτεινή Λαμπρίδη) παραιτήθηκε από την ΕΡΤ καταγγέλλοντας σεξιστικές επιθέσεις, καμιά δεκαπενταριά άρθρα, (ανάμεσά τους και ένα δικό μου) δηλώσεις πολιτικών και ειδήσεις  διαστρεβλώθηκαν κατά το δοκούν, προκειμένου να υπονομεύσουν τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα προσωπικώς, ή να προβάλλουν το… κυβερνητικό έργο και να καταστήσουν αξιόπιστο τον Μητσοτάκη προσωπικώς: χρεώνοντάς του την πρόωρη αποπληρωμή του ΔΝΤ, ας πούμε. Την οποία είχε δρομολογήσει ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του, ας πούμε… Να μην το πούμε κ. μιντιάρχα με Μ κεφαλαίο;

*******

Η μεγάλη αντίφαση είναι ότι βιώνουμε τη Μιντιοκρατία σε έναν τόπο με πεθαμένα μίντια. Ή ζόμπι, όπως όλα τα μίντια  του εθνικού μας μιντιάρχη, (ΒΗΜΑ, ΝΕΑ, in.gr, One Channel.  κλπ, κλπ.) και των… τριών μιντιαρχών εν γένει:Έθνος, Ημερησία, Open TV, ΣΚΑΙ, Καθημερινή, κλπ, κλπ.

Και άλλα, ημιθανή: με ημιθανείς δημοσιογράφους: κακοπληρωμένους, απλήρωτους μήνες και μήνες, αναγκαστικούς… εθελοντές («μην κλείσει το μαγαζί…»), ανασφάλιστους, χωρίς «ένσημα και περίθαλψη», στέγη, τροφή και προστασία…».

Και, ω του θαύματος,  βγαίνουν στον «αέρα», κρεμιούνται στα μανταλάκια, στα περίπτερα, μπουκάρουν τρομοκρατικά στο διαδίκτυο, χειραγωγούν και χειραγωγούνται απ’ το μιντιακό σύστημα για να ποδηγετήσουν την κοινή γνώμη. Και ζουν και βασιλεύουν και ηγεμονεύουν. Και σε κάνουν να σκέφτεσαι ότι η μιντιοκρατία, με Μ κεφαλαίο, είναι το πολιτικό σύστημα του μέλλοντος!…

«Σήμερα μόνο οι ηλίθιοι κάνουν δικτατορίες με τανκς, από τη στιγμή που υπάρχει η τηλεόραση», έλεγε ο Ουμπέρτο Έκο. Και αυτή είναι μια ρήση – απάντηση σε αυτούς που απέμειναν να αναρωτιούνται ποια μύγα τσίμπησε τους ολιγάρχες των καιρών μας και σκορπούν τόσα εκατομμύρια για μια ακόμα τηλεοπτική άδεια… Δύο εφημερίδες, τρεις και χίλιους δεκατρείς ιστότοπους στο διαδίκτυο…

«Όταν διαβάζω την «Αυγή», γνωρίζω την πολιτική τοποθέτηση της εφημερίδας», θα έγραφα παραφράζοντας τον Ιταλό φιλόσοφο των media: στην εποχή της Μιντιαρχικής ολιγαρχίας δεν ξέρω ποτέ ποιος μιλάει. Είμαι δυνητικό θύμα κάθε πιθανής ή απίθανης παραποίησης ή πλεκτάνης.

*******

Το «24ωρο μιντιοκρατικού… οργασμού», που λέγαμε, επισφραγίστηκε στο θέατρο σκιών της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής με το «επικύρωση του διορισμού του Κωνσταντίνου Ζούλα στην προεδρία της ΕΡΤ». Στην οποία, ο προ-διορισμένος (από τον ίδιο τον πρωθυπουργό) πρωταγωνιστής, κοροϊδεύοντας την κοινωνία και την επιτροπή (που κορόϊδευε τον εαυτό της και την κοινωνία επίσης), υποσχέθηκε την αποκατάσταση της… αντικειμενικότητας στη δημόσια τηλεόραση(!!!)

«Η έννοια του αντικειμενικού, δημοσιογραφικά τουλάχιστον, εμπεριέχει την έννοια της αυθεντίας ή αλλιώς της αδιαπραγμάτευτης αλήθειας, που μόνο ως καθηλωτικός μηχανισμός μπορεί να λειτουργήσει μετατρέποντας την ειδησεογραφική παρουσίαση σε τρόπο πειθούς, δηλαδή μεθοδευμένη χειραγώγηση», θα σάρκαζε επιτροπής ο Ουμπέρτο Έκο τον προ-διορισμένο (από τον ίδιο τον πρωθυπουργό)  εξεταζόμενο, αν ήταν μέλος της Επιτροπής.  

Ακολούθως θα τον έψεγε, φαντάζομαι, ο σπουδαίος Ιταλός, λέγοντάς του ότι «η επίκληση της αντικειμενικότητας, είναι η επίκληση της δεδομένης προσωπικής υπεροχής που εκμηδενίζει όλες τις αντιστάσεις. Ο έσχατος λαϊκισμός που εξασφαλίζει την παθητικότητα»: «Ενάντια σ’ αυτή την ιδεολογία πρέπει να αγωνιστεί η δημοσιογραφία, αν θέλει να είναι δημοκρατική δημοσιογραφία»…

Si, professore: Tο καθήκον του δημοσιογράφου δεν είναι να πείσει τον τηλεθεατή ότι αυτός λέει την αλήθεια, αλλά να τον προειδοποιήσει ότι αυτός λέει τη “δική του” αλήθεια. Ότι υπάρχουν όμως κι άλλες αλήθειες.

Και βέβαια, υπ’ αυτούς τους όρους (χωρίς να συνυπολογίσουμε τις περίεργες κοσμικές συναντήσεις απόλυτης εγκαρδιότητας μεταξύ πολιτικών, επιχειρηματιών των ΜΜΕ και δημοσιογράφων) είναι μάλλον αστείο να μιλάτε για αντικειμενικότητα κ. πρόεδρε. Δεν είναι;

αυγη