Τα παιδιά μάς δείχνουν τον δρόμο

 της Θέκλας Μιχάλογλου*

Από την πρώτη στιγμή που η ελληνική πολιτεία αποφάσισε, πλέοντας κυριολεκτικά σε αχαρτογράφητα νερά, να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να ξανασυναντηθούν τα προσφυγόπουλα με τη χαμένη τους παιδικότητα, όπως αυτή διαμορφώνεται και μέσα από την εκπαιδευτική πραγματικότητα, δεκάδες ερωτήματα έπρεπε να απαντηθούν.

«Μήπως πρέπει να υπάρχει ένα προπαρασκευαστικό έτος, μήπως πρέπει να φοιτήσουν όλα τα παιδιά στο ίδιο σχολείο, μήπως θα υπάρξουν αντιδράσεις από την κοινωνία, μήπως τα υπόλοιπα παιδιά θα τα απομονώσουν, μήπως, μήπως….», πόσα τυραννικά κι επείγοντα «μήπως».

Κι όταν τα πρώτα «μήπως» άρχισαν να βρίσκουν τις απαντήσεις τους και τα προσφυγόπουλα άρχισαν να γίνονται κομμάτι της καθημερινότητας των σχολείων, νέα ερωτήματα κι αγωνίες ανέκυψαν με τη φοίτηση των παιδιών των Τούρκων πολιτικών προσφύγων.

Τι είδους αντιδράσεις θα προκύψουν από την εκπαιδευτική συνύπαρξη με τον «προαιώνιο εχθρό»; «Μήπως δεν θα πρέπει να πάρουν μέρος στη γιορτή της 25ης Μαρτίου και στην παρέλαση τα παιδιά από την Τουρκία; Μήπως αν συμμετάσχουν θα αντιδράσουν οι άλλοι γονείς;».

Ποιος και πώς θα απαντήσει στα τόσα «μήπως»; Τελικά η κοινωνία, τα σχολεία και τα παιδιά απάντησαν!

Φέτος ως ΣΕΠ αστικού ιστού Ανατολικής Θεσσαλονίκης παρακολούθησα δύο σχολικές γιορτές. Η πρώτη αφορούσε τη γιορτή της 25ης Μαρτίου σε Nηπιαγωγείο όπου φοιτούσαν γηγενή παιδιά, παιδιά προσφύγων πολέμου και παιδιά Τούρκων πολιτικών προσφύγων.

Τα παιδιά, όλα τα παιδιά, είπαν ποιήματα για την ειρήνη σε όλο τον κόσμο, χόρεψαν καλαματιανό και τραγούδησαν επετειακά τραγούδια με την απολαυστική αυθορμησία των παιδιών του Νηπιαγωγείου.

Οι γονείς χειροκρότησαν όλα τα παιδιά και η αίσθηση του συνανήκειν χαρακτήριζε την ατμόσφαιρα της γιορτής. Μόνο ένα Τουρκάκι έκλαιγε που δεν μπόρεσε να πάρει μέρος στη γιορτή γιατί είχε γραφτεί μόλις την προηγούμενη μέρα στο Νηπιαγωγείο. Η οικογένειά του όμως ήταν εκεί για να παρακολουθήσει τη γιορτή, στην οποία δεν θα έπαιρνε μέρος το παιδί τους!

Η δεύτερη, ήταν μια εκδήλωση Δημοτικού Σχολείου για τη λήξη της χρονιάς με χορούς και τραγούδια από τις χώρες καταγωγής των μαθητών/τριών. Στο σχολείο φοιτούσαν και παιδιά προσφύγων πολέμου και πολιτικών προσφύγων από την Τουρκία και παιδιά μεταναστών.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με την αίθουσα να πλημμυρίζει με ήχους τουρκικών τραγουδιών, τα Τουρκάκια να χορεύουν χορούς της πατρίδας τους και τα υπόλοιπα παιδιά του σχολείου και οι γονείς να χειροκροτούν. Τα τουρκικά τραγούδια ακούγονταν και χορεύονταν στο ελληνικό δημόσιο σχολείο!

Ακολούθησαν χοροί από την Αλβανία και ελληνικοί που χόρεψαν όλα τα παιδιά μαζί. Πόση συγκίνηση, πόση χαρά, πόση ανακούφιση να βλέπεις μπροστά στα μάτια σου να δικαιώνεται η αξιακή αφετηρία «όσο μεγαλύτερος ο βαθμός αποδοχής των προσφύγων τόσο μεγαλύτερο το κέρδος για όλη την κοινωνία».

Η καταγραφή της φοίτησης των παιδιών των προσφύγων σε 120 σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης της Ανατολικής Θεσσαλονίκης δείχνει ως κυρίαρχη εικόνα ότι υπάρχει αποδοχή και στήριξη των παιδιών των προσφύγων.

Τα προσφυγόπουλα με τους συμμαθητές και συμμαθήτριές τους στα διαλείμματα παίζουν, τσακώνονται, μονοιάζουν, κλαίνε και γελάνε… σαν παιδιά.

Στις τάξεις τους συλλαβίζουν, γράφουν, διαβάζουν, μιλάνε, συνεννοούνται, σε κάποιες περιπτώσεις γίνονται άριστοι μαθητές και μαθήτριες.

Ζωγραφίζουν, τραγουδάνε, παίρνουν μέρος σε όλες τις γιορτές, στις εκδρομές, πηγαίνουν στα θέατρα και στα μουσεία, μιλάνε για την πατρίδα τους, τα φαγητά τους, τις μουσικές τους, τις συνήθειές τους, γίνονται πρόεδροι της τάξης. Σύλλογοι Γονέων, παιδιά που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες αλληλεγγύης και εκπαιδευτικοί καλύπτουν τις ανάγκες σε σχολικά είδη και διευκολύνουν τη συμμετοχή των προσφυγόπουλων και των οικογενειών τους σε εκδηλώσεις του σχολείου.

Στα σχολεία στήνονται άτυπα δίκτυα, επιστρατεύονται ως διερμηνείς γείτονες, συγγενείς, φίλοι. Οι εκπαιδευτικοί, παρότι όχι όσο πρέπει πλαισιωμένοι, επινοούν απίστευτα ευφάνταστους κι αποτελεσματικούς τρόπους για την εκπαίδευση και ένταξη των προσφυγόπουλων στο εκπαιδευτικό σύστημα.

Μετά από δύο σχολικά έτη, μπορούμε να πούμε ότι έγιναν αρκετά βήματα, όχι χωρίς προβλήματα και ελλείψεις. Αναμφισβήτητα υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη να διανυθεί αλλά έχουμε πια μεγαλύτερη ετοιμότητα και εμπειρία, την οποία μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως οδηγό.

Μία από τους εκατοντάδες εκπαιδευτικούς με τους οποίους μιλήσαμε λέει χαρακτηριστικά:

«Θυμάμαι στην αρχή της χρονιάς, ήρθε ένας πατέρας με την κόρη του που θα πήγαινε στην Α’ τάξη. Το παιδί έκλαιγε και κρατούσε σφιχτά τον πατέρα του, εκείνος κάτι της έλεγε, αλλά τίποτε, δεν έλεγε να αφήσει τον πατέρα της. Τότε πλησιάζει ένα κοριτσάκι και της δίνει το χέρι, το προσφυγόπουλο το παίρνει και προχωράνε μαζί στην αυλή. Ετσι απλά. Συγκινηθήκαμε όλοι, ούτε σκηνοθετημένο να ήτανε. Τελικά τα παιδιά μάς δείχνουν τον δρόμο».

Ας αφήσουμε τα παιδιά να μας δείξουν τον δρόμο και τη νέα σχολική χρονιά…

*συντονίστρια Εκπαίδευσης Προσφύγων

efsyn