Η φθορά των συνειδήσεων, ο Πινοσέτ και μια κατεδάφιση αυθαιρέτου

«Στόχος: Η φθορά των συνειδήσεων»

της Κατέ Καζάντη

«…Ο Ζεράρ ντε Βιλιέ σερβίρει συνέχεια τα ίδια πιάτα. Αλλά είναι το λιγότερο περίεργο το να διαπιστώνει κανείς ότι, την ίδια στιγμή που χρησιμοποιεί τον υπολοχαγό της φασιστικής χούντας σαν αντί-ήρωα, δίνει επιθετικό ρόλο και στους αντιπροσώπους της Αριστεράς. Ένα από τα κύρια πρόσωπα του μυθιστορήματος, υποδειγματικός αστυνομικός της κυβέρνησης Αλιέντε, γίνεται, μετά το πραξικόπημα, ο βασανιστής των παλιών του συντρόφων. Και λίγο λίγο, όσο προχωρεί η διήγηση, η Αριστερά γίνεται Δεξιά, και η ευθύνη της Χιλιανής τραγωδίας δεν αποδίδεται πια στη χούντα, αλλά γενικά στους Χιλιανούς, αυτόν τον «ωμό» και από τη φύση του «προδοτικό» λαό. Και για να τελειοποιηθεί ή εικόνα, ό ήρωας του μυθιστορήματος ανακαλύπτει τελικά την «πραγματική υπεύθυνη όλων των συμφορών, μια κάποια Tàvta, που είναι, όπως επιβάλλεται, μυστικός πράκτορας της Μόσχας, της οποίας «ή αποστολή ήταν να έκθεση το καθεστώς του Πινοσέτ. Μ' άλλα λόγια, όλες οι ιστορίες γύρω από τις φρικαλεότητες της χούντας είναι έργο των κόκκινων! Και ο αναγνώστης καταπίνει το χάπι χρυσωμένο με σαδισμό και ερωτισμό…»

«Στόχος: Η φθορά των συνειδήσεων»: το πασίγνωστο στους, παλαιότερους κυρίως, παροικούντες στην Αριστερά, πόνημα του, κοινωνιολόγου και δημοσιογράφου, ‘Εντουαρντ Ρόζενταλ, είναι ενδεικτικό. Όχι μοναχά για την –αιφνίδια- επικαιρότητα που ανέκτησε ο Αουγούστο Πινοσέτ και το ασφαλιστικό του σύστημα, αλλά και, ίσως κυρίως, για τον τρόπο που εξακολουθεί να διεξάγεται η ταξική πάλη. Περνώντας μέσα από τη διάβρωση της συνείδησης του ανθρώπου με τις διαρκείς ιμπεριαλιστικές επιθέσεις, σε πολιτισμικό επίπεδο –κινηματογράφος, λογοτεχνία κ.ο.κ.- τον καιρό της ειρήνης, οι κάθε είδους ειδικοί μάνατζερ καταργούν νοητικά τις διαχωριστικές γραμμές εργάτη – κεφαλαίου, καθορίζουν τη γενική αισθητική (γούστο) και διαμορφώνουν, εν τέλει, τις πολιτικές τοποθετήσεις του καθενός/μιας. Των νέων κυρίως αλλά και των μεγαλυτέρων.

Στη σύγχρονή μας πραγματικότητα –το δοκίμιο γράφτηκε μέσα της δεκαετίας του ’70-, η φθορά των συνειδήσεων, η επιχείρηση αλλοτρίωσης των από κάτω, συντελείται λιγότερο διά της βιομηχανίας των υποπροϊόντων του πολιτισμού και περισσότερο διά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Η τρόπος διάχυσης της πληροφορίας όπως και η επιλογή της πληροφορίας που θα διαχυθεί συνθέτουν τον μηχανισμό προπαγάνδας της κυρίαρχης ιδεολογίας και των οικονομικών εκπροσώπων της.

Πώς εφαρμόζεται, εν Ελλάδι; Όχι, προφανώς, με τρόπο ευθύ, όπου ο ρεπόρτερ – παρουσιαστής θα καταθέσει, λόγοις, την, ανοιχτή σε αντιρρήσεις, προσωπική του άποψη, τη λεγόμενη ματιά του στην είδηση, αλλά με τρόπο δήθεν τεχνοκρατικό, για τη «σφαιρική», υποτίθεται, θέαση του γεγονότος που παρουσιάζεται. Έτσι, επί παραδείγματι, στο ρεπορτάζ για την κατεδάφιση αυθαίρετου «μπιτς μπαρ» ξενοδοχείου στην Ανάβυσσο, διαδικασία η οποία, σημειωτέον, εκκρεμούσε από το 1997, η έμφαση της τηλοψίας δεν δόθηκε ούτε στη διαδικασία καθεαυτή -πρώτη από μία σειρά κατεδαφίσεων- ούτε στην καθυστέρηση με την οποία έγινε ούτε στην παράνομη, επί σειρά ετών, λειτουργία –και κερδοφορία, μάλλον- μιας επιχείρησης. Η έμφαση των δελτίων ειδήσεων, δύο μάλιστα τηλεοπτικών σταθμών, δόθηκε: α) στους εργαζόμενους, 15 τον αριθμό, που πια έμεναν άνεργοι και β) στους εκβιασμούς που δεχόταν ο ιδιοκτήτης από «επίορκους» δημοσίους υπαλλήλους για να λάβουν μίζα ώστε να μην γίνει η κατεδάφιση.

Ο κοινωνικός αυτοματισμός είναι εδώ: οι μιζαδόροι του δημοσίου από τη μια, ο άνθρωπος που έδινε δουλειά σε άλλους δεκαπέντε από την άλλη. Η φόρτιση του θυμικού κάνει τις παρανομίες 20 ολόκληρων χρόνων να περνούν, φυσικά, σε δεύτερη μοίρα. Να περνούν στην ανυπαρξία, να παραγράφονται. Η δε σύγχυση που προκαλείται στους θεατές – ακροατές, για το πού πραγματικά βρίσκεται η είδηση, ολοφάνερη. Η ιδεολογική μεροληψία, ανεξαρτήτως της αλήθειας των καταγγελιών, ολοφάνερη επίσης. Η στρέβλωση του πραγματικού ομοίως.

Στόχος δεν είναι παρά να υπονομευτεί, με κάθε αφορμή, το δημόσιο αγαθό, με τον παράλληλο εξωραϊσμό της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας». Στόχος επίσης είναι η διαφθορά της συνείδησης. Της ταξικής, διότι από αυτήν κινδυνεύει η ελίτ που διαφεντεύει τον κόσμο τούτο.

left