Οι τρεις εξουσίες που μάλλον είναι έξι

Μα ποια εξουσία ισχυρότερη από την οικονομική, παγκοσμίως και εν Ελλάδι;

του Παντελή Μπουκάλα

Είτε τον Μοντεσκιέ μνημονεύουμε ως εισηγητή της διάκρισης των εξουσιών είτε στον αρχαιοελληνικό φιλοσοφικό στοχασμό αναζητούμε την πηγή της, συμφωνούμε πως οι εξουσίες είναι τρεις: η νομοθετική, η εκτελεστική και η δικαστική. Η συμφωνία όμως για το ποια υπερέχει και πρέπει να επιβάλλεται ούτε γενική είναι ούτε αυτόματη. Εξ ου και οι συχνές αλληλοκατηγορίες μεταξύ εκπροσώπων των τριών εξουσιών, για κατάχρηση ισχύος, νόθευση του κράτους δικαίου και «εισπήδηση».

Η κατηγορία της «εισπηδήσεως» είναι δάνειο από την ορολογία μιας άλλης εξουσίας, της εκκλησιαστικής. Μπορεί να μην προβλέπεται συνταγματικά η εξουσία αυτή, καθώς και το δικαίωμά της να εισβάλει στα χωράφια των τριών θεσμικών, εντούτοις έχει τεράστια ισχύ. Την οφείλει στο κεφάλαιο του μεταφυσικού φόβου που διαχειρίζεται αλλά και στη συνήθεια πολλών ιερωμένων να πολιτεύονται, δίνοντας ακόμα και γραμμή ψήφου στο ποίμνιο. Αυτό δεν το προβλέπουν τα ευαγγέλια, αλλά τα πράγματα εξελίσσονται, δεν μένουν καθηλωμένα «στον καιρό του κατά Λουκάν». Το ευκρινέστερο ίσως αποτύπωμα της εκκλησιαστικής εξουσίας, με πανελλαδική εξάπλωση, είναι τα περιβόητα «πανηγυρόσπιτα». Με την πατέντα αυτή, ευλογημένη από τη Ναοδομία, χιλιάδες αυθαίρετα στόλισαν την επικράτεια, επιτρέποντας στο χριστεπώνυμο πλήρωμα να απολαμβάνει κάποια αγαθά του επίγειου βίου, περιγελώντας ταυτόχρονα την Πολεοδομία, που αδυνατούσε να παρέμβει.

Τέσσερις λοιπόν οι τρεις εξουσίες; Οχι βέβαια. Πέντε – τουλάχιστον. Γιατί υπάρχει κι εκείνη που αποκαλείται ήδη τέταρτη, και η οποία εντελώς λαθεμένα ταυτίζεται με το σύνολο των δημοσιογράφων. Δεν είναι όλοι οι δημοσιογράφοι ίσοι ούτε ίδιοι.

Φυσικά και υπάρχουν λιγοστοί (της τηλεόρασης, του ραδιοφώνου, του Διαδικτύου και –μάλλον έσχατοι οι κάποτε πρώτοι– των εφημερίδων) που έχουν δεσπόζουσα θέση στο καθημερινό πάουερ γκέιμ. Μολαταύτα, πλην εξαιρετικών περιπτώσεων, η εξουσία τους, ως δανεική και ετεροπροσδιορισμένη, είναι αναιρέσιμη ανά πάσα στιγμή.

Μα ποια εξουσία ισχυρότερη από την οικονομική, παγκοσμίως και εν Ελλάδι; Και ποιο σοβαρότερο πρόβλημα αντιμετωπίζει η κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπου γης, από την υπερφαλάγγιση ή και την υπονόμευσή της από τις θρυλικές «δυνάμεις της αγοράς», του χρήματος σε απλά ελληνικά; Το σκανδαλώδες επεισόδιο Energa - Φλώρος πιστοποίησε το ήδη γνωστό: σοφό το παροιμιώδες «ας είχα την υγειά μου κι ας ήμουνα φτωχός», αλλά σοφότερο το «αν έχω τον παρά μου, θα βρω και την υγειά μου». Την ψυχική. Εννοείται.

καθημερινή