O Δήμαρχος που γύρισε από το κρύο

 

Στη Φλώρινα, λοιπόν, είδαμε έναν τέτοιο «ταξιδιώτη του χρόνου»: έναν δήμαρχο που θεώρησε εθνικό καθήκον να διακόψει συναυλία επειδή ακούστηκε σλαβόφωνο τραγούδι.

Η εικόνα είναι σχεδόν σουρεαλιστική. Μουσικοί πάνω στη σκηνή, κόσμος να γλεντά, και ξαφνικά ο άρχοντας της πόλης παρεμβαίνει ως λογοκριτής, χωροφύλακας και επιθεωρητής γλωσσικής καθαρότητας. «Στην πόλη μου δεν θα τραγουδάτε τέτοια τραγούδια», φέρεται να είπε.

Μια φράση που θα μπορούσε άνετα να έχει ειπωθεί σε κάποιο καφενείο της δεκαετίας του ’50, τότε που το κράτος έβλεπε παντού εχθρούς, τραγούδια-κατασκόπους και νότες με αντεθνικό φρόνημα.

Η απόφαση θυμίζει τις πιο σκοτεινές περιόδους του μετεμφυλιακού κράτους: τότε που οι γλώσσες μετριούνταν, οι στίχοι ελέγχονταν και η τέχνη έπρεπε να περάσει από ιδεολογικό τελωνείο για να επιτραπεί η κυκλοφορία της. Θυμίζει επίσης Ψυχρό Πόλεμο, με τη μουσική να αντιμετωπίζεται ως απειλή για την εθνική ασφάλεια και τον δήμαρχο στον ρόλο του τοπικού Μακάρθι.

Το ειρωνικό –και βαθιά υποκριτικό– είναι ότι τα ίδια τραγούδια διδάσκονται, παίζονται και χορεύονται εδώ και δεκαετίες σε σχολές, πανηγύρια και γιορτές σε όλη την Ελλάδα.

Ακόμη πιο αποκαλυπτική είναι η επίκληση του «εγώ σας πληρώνω». Λες και η τέχνη είναι υπαλληλίκι του δήμου και οι μουσικοί οφείλουν να προσαρμόζουν το ρεπερτόριό τους στις φοβίες της εκάστοτε δημοτικής αρχής. ‘Η ότι τα λεφτά για τις εκδηλώσεις τα βάζει από την τσέπη του.

Η Φλώρινα, μια περιοχή όπου οι πολιτισμοί συνυπήρξαν για αιώνες, δεν έχει ανάγκη από δημάρχους-φύλακες της «καθαρότητας», παγωμένους οπαδούς του τραμπισμού. Έχει ανάγκη από ανθρώπους που τουλάχιστον να καταλαβαίνουν ότι η μουσική δεν απειλεί, δεν διχάζει, δεν υπονομεύει. Ενώνει.

TVXS

Ανθρωπότυπος ΟΠΕΚΕΠΕ

 

του Θωμά Τσαλαπάτη

Υπάρχει κάτι βαριά μολυσματικό με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή βλέποντας τα βίντεο από τις καταθέσεις των μαρτύρων στην εξεταστική επιτροπή του ΟΠΕΚΕΠΕ. Μια αίσθηση αποκαρδιωτική. Μια αίσθηση που λειτουργεί ταυτόχρονα ως συνειδητοποίηση και ως επεξήγηση. Είναι αυτός ο ανθρωπότυπος που περιγράφει μια χώρα. Την κατάσταση και τα αδιέξοδά της, τη λειτουργία της και την καταδίκη της. Οι άνθρωποι αυτοί όχι μόνο όπως εμφανίζονται αλλά κυρίως όπως προσδιορίζονται από τις σχέσεις τους με την εξουσία. Ο τρόπος με τον οποίο η εξουσία τούς επιβραβεύει και τους επιτρέπει να μολύνουν με το χάλι τους την κοινωνία. Γιατί οι μάρτυρες που εμφανίστηκαν είναι απλώς αντιπροσωπευτικοί ενός μεγάλου αριθμού που δεν εμφανίστηκε, μιας λεγεώνας από παρατρεχάμενους μέχρι υπουργούς, που ορίζουν το γκρεμίδι αυτό που ονομάζεται Ελλάδα.

Το πιο εμφανές χαρακτηριστικό όλων αυτών κάποιος θα έλεγε πως είναι η γελοιότητα. Αλλά η γελοιότητα δεν είναι εγγενής. Η γελοιότητά τους προκύπτει από την αδιαφορία τους. Την αδιαφορία να έχουν έστω αξιοπρεπείς δικαιολογίες για τα περιουσιακά τους στοιχεία, τις συλλήψεις τους στο παρελθόν, τη γενικότερή τους στάση. Η γελοιότητά τους προκύπτει από τη γνώση τους πως κανείς δεν θα τους ακουμπήσει, γιατί υπάρχει ένας κομματικός μηχανισμός και μια κυβέρνηση να τους στηρίζει. Το γέλιο που μας προκαλούν είναι η αντιστροφή της οργής απέναντι σε αυτούς και απέναντι σε αυτό που αντιπροσωπεύουν. Το γέλιο μας είναι δική τους νίκη. Η χαμογελαστή απόγνωσή μας που έρχεται να αντικαταστήσει τις καταδίκες που δεν θα έρθουν. Η συμμετοχική μας παθητικότητα απέναντι στα συμπτώματα ενός μηχανισμού που δεν έχουμε τη βούληση να ανατρέψουμε.

Οι ανθρωπότυποι αυτοί είναι που έχουν κυριαρχήσει εδώ και καιρό, αυτοί που έχουν κάνει τη χυδαιότητά τους σύνταγμα της χώρας. Διεφθαρμένοι και επιδεικτικοί, κουτοπόνηροι και εξυπνάκηδες, νταήδες και μαζί δειλοί, που μια θα πουλάνε σεξιστική μαγκιά και την άλλη θα επικαλούνται θανάτους γονέων και συγγενών για να τους λυπηθούμε. Προγλωσσικοί και μαζί περήφανοι για την αμόρφωτη σκευή τους την οποία θα υπερασπιστούν ως λαϊκότητα. Στερεοτυπικοί στη χρήση κάθε επιχειρήματος, διδαγμένοι από πασαλείμματα μιμήσεων του λόγου των κομματικά ανωτέρων τους, περήφανοι στην επίκληση του τόπου τους (ενός τόπου που έχουν βοηθήσει να καταστραφεί και να καταδικαστεί για χρόνια). Θέλοντας να αποκρύψουν τις κομπίνες τους αλλά χωρίς να στερηθούν την ηδονή της επίδειξης με κάθε ευκαιρία. Οπλισμένοι με αυτό το θλιβερό μίγμα όπου όλα τα αντίθετα μπορούν να συνυπάρχουν: δουλοπρέπεια και μαγκιά, σαχλά αστειάκια και φτηνή επίκληση στο συναίσθημα, ξέφτια δικανικής καθαρεύουσας και άγνοια βασικών λέξεων, σήκωμα της φωνής και υποτέλεια, κουτοπονηριά και επίκληση στην τιμιότητα της εργασίας. ΕμεΤόστ το Σαββατόβραδο.

Οι ανθρωπότυποι αυτοί περιγράφουν την κυρίαρχη τάξη στο παρόν της χώρας μας. Οι ανώτεροί τους, συνήθως πιο εξευγενισμένοι, κουβαλούν, ενσαρκώνουν και εφαρμόζουν ακριβώς την ίδια ηθική και αισθητική εργαλειοθήκη. Συνήθως γόνοι αποτελούν τη φυσική εξέλιξη, τη μετέπειτα γενιά που διαδέχεται τους (κάθε μορφής) ΟΠΕΚΕΠΕδες. Είναι αυτοί που σπούδασαν στα κολέγια και στις Αγγλίες με τα λεφτά που εξασφάλισαν οι κατσικοκλέφτες πρόγονοι. Και οι κατώτεροί τους, μια κρίσιμη μάζα εκπαιδευμένη από τη ζήλια και τον μιμητισμό που επιβάλλει η επιδεικτικότητα των «μεγάλων». Αυτοί που προσδοκούν ένα ξεροκόμματο από το ίδιο θήραμα. Οχι για να χορτάσουν, αλλά για να νιώσουν πως προσκλήθηκαν και αυτοί στο φαγοπότι. Και πως μια μέρα θα τους αντιστοιχεί ένα πιο ζουμερό κομμάτι.

Μια εικόνα που γίνεται ακόμη πιο γκροτέσκα και πιο τρομακτική από όλα αυτά που την πλαισιώνουν. Από όλα αυτά που προκύπτουν ως αποτελέσματα της πολιτικής των ακρίδων. Εναν αγροτικό και έναν κτηνοτροφικό τομέα της χώρας να καταρρέει, μια απόγνωση που παίρνει τη μορφή αγροτικών κινητοποιήσεων σε όλη τη χώρα, ενώ κάθε συμπέρασμά μας επιβεβαιώνει πως το αύριο θα είναι για όλους μας χειρότερο.

Δεν είναι αυτοί οι άνθρωποι η γελοιογραφία της χώρας. Εμείς είμαστε.

efsyn

Ο Δεκέμβρης είναι η ερώτηση...

 

του Γιώργου Κατσαίτη

Τι είναι εκείνο που κάνει τους νέους ανθρώπους να εξεγείρονται;

Μόνον εκείνος που ξέχασε τα νιάτα του αρνείται να καταλάβει το ξέσπασμα που προκάλεσε η δολοφονία του Γρηγορόπουλου. Αμφισβητεί τον συμβολισμό της εξέγερσης που υπενθυμίζεται. Οι πιο «ψαγμένοι» θα μηρυκάσουν το απόφθεγμα, που αποδίδεται συχνότερα στον Κλεμανσό: «Όποιος δεν ήταν σοσιαλιστής στα 20 δεν έχει καρδιά· όποιος εξακολουθεί να είναι στα 40 δεν έχει μυαλό». Σε τι να οφείλεται άραγε η αναπόφευκτη μετάλλαξη που υπαινίσσεται ο Γάλλος —κατ’ άλλους το ρηθέν αποδίδεται στον Ουίνστον Τσόρτσιλ, στον Ντισραέλι, στον Λόιντ Τζορτζ, ακόμη και στον Ταλλεϋράνδο;

Όλες οι ερμηνείες κατατείνουν στην τάση αποφυγής της αναγκαστικής εργασίας, που απειλεί τον νέο άνθρωπο και το υπόδειγμα ζωής που την ακολουθεί. Το μάρκετιν της αναπόφευκτης συνθηκολόγησης τίθεται αντιμέτωπο με τις σειρήνες της αποτροπής. Συχνά γίνεται το πεδίο σύγκρουσης με τους δικούς, την εκπαίδευση, τους θεσμούς που αντανακλούν τις αξίες της προσαρμογής. Στα 40 «οφείλει» να έχει προσαρμοστεί…

Στον αντίποδα, η φράση του Μαρξ (ιδίως στη Γερμανική Ιδεολογία και στα Grundrisse): «Στην κομμουνιστική κοινωνία… μπορώ το πρωί να κυνηγώ, το απόγευμα να ψαρεύω, το βράδυ να κριτικάρω, χωρίς ποτέ να γίνομαι κυνηγός, ψαράς ή κριτικός». Κάπως έτσι περιγράφεται η υπέρβαση της αλλοτρίωσης.

Είναι μάλλον ευνόητο γιατί γεννιέται η νεανική ανυποταξία, ακόμη και πέρα από την όποια καταναλωτική δυνατότητα του «ταραξία». Δεν πρόκειται για ταξική αντίθεση, αλλά για αντίθεση στην ταξική κατάσταση. Ενόψει της υπαγωγής στον καταμερισμό εργασίας, οι πιέσεις προσλαμβάνονται από το εκπαιδευτικό σύστημα προσαρμογής με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: καταναγκαστικά, καταπιεστικά. Ακόμη και από το πιο οικείο περιβάλλον, σε μια επίδειξη ρεαλισμού και νουθεσίας, που αποδίδει την αντίσταση στην προσαρμογή σε αντικοινωνικές ή ράθυμες τάσεις και συνήθειες.

Και οι νέοι, ακολουθώντας το ένστικτό τους, εξεγείρονται. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν οι δυνάμεις καταστολής —ταγοί του υποδείγματος ζωής που προαλείφεται— εκδικούνται, ίσως κατά κάποιον τρόπο, για τον δικό τους συμβιβασμό. Κι αυτή η σύγκρουση γεννά νέους συμβολισμούς· κι εκείνοι νέους, κι άλλους ακόμη, όσο το επίδικο παραμένει εκεί σαν αιτία μαζί και σαν αμαρτία. 

* Δεν χρειάζομαι χέρια γύρω μου. Και δεν χρειάζομαι φάρμακα να με ηρεμήσουν. Δεν νομίζω ότι χρειάζομαι τίποτα απολύτως. Συνολικά, όλα ήταν απλώς τούβλα στον τοίχο. Pink Floyd/The wall (1979).

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-ΚΕΡΚΥΡΑ

Πόλεμος κατά του πολέμου

 

του Τάσου Παππά

Από πότε έχουμε να δούμε φέρετρα σκεπασμένα με την ελληνική σημαία; Μήπως πρέπει και εμείς και οι Ευρωπαίοι να εκπαιδευτούμε καταλλήλως ώστε να αρχίσουμε να συνηθίζουμε αυτή την εικόνα; 

Οι Αμερικανοί δεν έχουν κανένα πρόβλημα, όπως είπε ο Νίκος Δένδιας. Γιατί να έχουν; Τόσες επεμβάσεις έχουν κάνει, τόσα πραξικοπήματα έχουν οργανώσει, τόσους εμφυλίους έχουν προκαλέσει. Λογικό είναι να περιμένουν ότι θα έχουν θύματα. Δεν ρωτάνε όμως τις χώρες που ήταν θύματα της ιμπεριαλιστικής πολιτικής τους πόσους νεκρούς έχουν μετρήσει και πόσες καταστροφές έχουν υποστεί. Γιατί όμως ξαφνικά έχουν μπει κυβερνήσεις, δεξαμενές σκέψης, μέσα ενημέρωσης, ειδικοί στους εξοπλισμούς, απόστρατοι, διεθνολόγοι σ’ ένα πολεμικό κλίμα; Υπάρχει κίνδυνος; Βεβαίως υπάρχει αν πιστέψουμε τις οικονομικές, πολιτικές και μιντιακές ελίτ της Ευρώπης. Χτυπάνε όχι καμπανάκια, αλλά καμπάνες.

Ποιος είναι ο εχθρός; Θέλει και ρώτημα; Ο Πούτιν φυσικά. Τι θέλει αυτός ο Ρώσος; Μα να επιτεθεί στην Ευρώπη. Για να πετύχει τι; Να την αποδιοργανώσει και να καταλάβει τις χώρες που γειτνιάζουν με τη δική του και μέχρι το 1989 ανήκαν στην επικράτεια του υπαρκτού σοσιαλισμού. Φαντάζεται ότι είναι ο σύγχρονος Μέγας Πέτρος; Ακόμη χειρότερα. Οτι είναι ο Στάλιν. Μήπως υπερβάλλουμε; Καθόλου. Δεν βλέπετε τα αίσχη που κάνουν οι Ρώσοι; Δεν διαβάζετε τις δηλώσεις αξιωματούχων πολλών κυβερνήσεων της Ευρώπης; Μήπως μας έχει πλακώσει το ρεύμα της ρωσοφοβίας; Μα να φτιάξουμε καταφύγια; Γιατί όχι. Πρέπει να προετοιμαστούμε. Θα εξοπλιζόμαστε συνεχώς; Πρέπει. Τα λεφτά από πού θα τα βρούμε, θα τα κόψουμε από τις κοινωνικές δαπάνες; Αν είναι απαραίτητο θα το κάνουμε. Θα τα κονομήσει πάλι το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα; Αυτές είναι φιλελεύθερες ανοησίες που ξεστόμισε ο Αϊζενχάουερ στο τέλος της προεδρικής θητείας του. Δεν σας τρομάζει το γεγονός ότι η Γερμανία υπερεξοπλίζεται; Τι είναι αυτά που λέτε, η Γερμανία τού σήμερα δεν είναι η Γερμανία της δεκαετίας του ‘30. Ξέρετε, ουδείς πίστευε ότι οι Γερμανοί θα ερωτεύονταν με τόσο πάθος τον Χίτλερ, όμως το είδαμε κι αυτό. Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται. Είμαι επιφυλακτικός. Δεν πρέπει να ερωτηθούν οι λαοί αν συμφωνούν; Δεν έχουμε τον χρόνο για τέτοιες πολυτέλειες, θα μας αιφνιδιάσει ο Πούτιν. Γιατί να μπει σε μια τέτοια περιπέτεια, θα κινδυνεύσει και η χώρα του, άλλωστε δηλώνει σ’ όλους τους τόνους ότι δεν θέλει γενικευμένο πόλεμο. Είστε αφελής και άρα ευάλωτος στη ρωσική προπαγάνδα. Συνέλθετε.

Για να σας βοηθήσω, σας παραθέτω τα εξής: Ο Γερμανός υπουργός Αμυνας επικαλέστηκε ιστορικούς που λένε ότι η Ευρώπη πέρασε το τελευταίο ειρηνικό καλοκαίρι και πρόσθεσε ότι μια ρωσική επίθεση σε μια χώρα του ΝΑΤΟ στα ανατολικά είναι πιθανή το 2029. Ο Βρετανός υπουργός Αμυνας είπε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αντιμετωπίζει μια νέα εποχή απειλών από εχθρικές χώρες. Στη Ρωσία αναφερόταν. Ο αρχηγός γενικού επιτελείου της Πολωνίας, στρατηγός Βίσλαβ Κούκουλα, είπε ότι η χώρα του βρίσκεται σε προπολεμική κατάσταση. Ο Λιθουανός επίτροπος Αμυνας της Ε.Ε., Ανριους Κουμπίλιους, υποστήριξε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να δοκιμάσει την άμυνα του ΝΑΤΟ εντός των επόμενων δύο έως τεσσάρων ετών. Ο Εσθονός αντιστράτηγος Αντρους Μερίλο είπε ότι βρισκόμαστε με τη Ρωσία ήδη σε πόλεμο. Ο διοικητής της συμμαχικής διοίκησης της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, στρατηγός Ινγκο Γκέρχαρτς, προειδοποίησε ότι η Ρωσία αυξάνει συστηματικά τις προκλήσεις και επισήμανε ότι οι συχνές προκλήσεις στα σύνορα της συμμαχίας, οι δολιοφθορές χερσαίων και υποθαλάσσιων υποδομών, οι κυβερνοεπιθέσεις, οι παρεμβολές στα συστήματα πλοήγησης και οι εκστρατείες παραπληροφόρησης αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα του αυξανόμενου ρυθμού και της μειούμενης απόστασης μεταξύ των συμβάντων.

Ο υπουργός Αμυνας της Ελλάδας Νίκος Δένδιας μίλησε για το προαπαιτούμενο αλλαγής κουλτούρας των ευρωπαϊκών κοινωνιών και επιστροφή σ’ ένα πνεύμα αυτοθυσίας. Φτάνει. Ελεος. Με πείσατε. Μπράβο, χαίρομαι. Είμαι όμως σε δίλημμα. Πείτε μου, θα σας βοηθήσω να το απαντήσετε. Να, ξέρετε, ή πρέπει να στηρίξω χωρίς ενδοιασμούς τις φιλοπόλεμες εκστρατείες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ή να βγω στους δρόμους μαζί με άλλους πολίτες και να διαδηλώσουμε υπέρ της ειρήνης. Σοβαρά μιλάτε τώρα; Δεν σας καταλαβαίνω, πάνω απ’ όλα η πατρίδα και η δημοκρατία. Ναι, αλλά δεν εμπιστεύομαι πολλούς απ’ αυτούς που το παίζουν πατριώτες και δημοκράτες. Στο παρελθόν οι ομόδοξοί τους οδήγησαν τις χώρες τους σε συμφορές. Και τι θέλετε δηλαδή, να παρακολουθούμε αδιάφοροι την επεκτατική πολιτική του Ρώσου δικτάτορα; Στο μυαλό μου έρχεται ένα σύνθημα που το είπε πριν από περίπου 100 χρόνια ο Παντελής Πουλιόπουλος: «Πόλεμος κατά του πολέμου». Πουλιόπουλος; Δεν μου λέει κάτι. Ποιος ήταν; Ο πρώτος γραμματέας του ΚΚΕ. Μάλιστα, είστε αδιόρθωτος.

Εφημερίδα των Συντακτών

Από το “Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία” στο “Περπατάτε, Παρακαλώ, Μη Στέκεστε”

 

Η παράλογη απαγόρευση παρουσιάζεται ως “προστασία”, λες και η Δημοκρατία χρειάζεται συνοδεία ασφαλείας για να αντέξει μια πορεία 2.000 ανθρώπων που θυμούνται την ίδια της τη γέννηση. Επίσημα, όλα “γίνονται για την ασφάλεια”.

του Αντώνη Μπατζιά

Σε μια χώρα που γιορτάζει την εξέγερση του ’73, η Δημοκρατία αποφασίζει να τιμήσει την επέτειο απαγορεύοντας… τη συγκέντρωση. Μια νίκη τόσο μεγάλη, ώστε 60 χρόνια μετά κατέληξε να φοβάται ακόμη τη σκιά της.

Η Πολιτεία εξηγεί ότι όλα γίνονται «για την ασφάλεια», λες και η Ελευθερία είναι εύφλεκτο υλικό που χρειάζεται ειδικό χειρισμό, συνοδευτικό σημείωμα και πυροσβεστήρα. Κι ο Άγνωστος Στρατιώτης, σύμβολο αγώνα για τα ιδανικά, μετατρέπεται σε μουσειακό αντικείμενο όπου απαγορεύεται η διαμαρτυρία αλλά επιτρέπεται απλόχερα το πέρασμα. Η ειρωνεία; Ζούμε τη Δημοκρατία που τόσο πολύ φοβάται τη Δημοκρατία.

Η Ελλάδα ζει το μεγαλύτερο πολιτικό της ανέκδοτο, αφού σύντομα θα γιορτάζει την ελευθερία, απαγορεύοντάς την. Την εξέγερση με αστυνομικά μέτρα. Τιμά την Ιστορία εμποδίζοντας την επανάληψή της, όχι γιατί φοβάται την καταστολή, αλλά γιατί φοβάται τη φωνή.

 Ο χώρος που απελευθέρωσε και τώρα απαγορεύει

Η Ελλάδα έχει αυτή την παράξενη ικανότητα να θεραπεύει το παρελθόν της αφαιρώντας του την ουσία. Η χώρα που έριξε τη χούντα 60 χρόνια μετά φοβάται μια ουρά πορείας· όχι μια εξέγερση, όχι χιλιάδες ανθρώπους, απλώς μια ουρά. Ο χώρος του Άγνωστου Στρατιώτη, αυτό το μνημείο που κάποτε στάθηκε σύμβολο θυσίας και ελευθερίας, μετατρέπεται σε “αποστειρωμένη ζώνη”. Στην πράξη σημαίνει ότι επιτρέπεται να τον φωτογραφίζεις, αρκεί να μη σκέφτεσαι. Επιτρέπεται να στέκεσαι μπροστά του με τσάντες από το Μοναστηράκι, όχι όμως με ένα λουλούδι. Μια Νίκη που έφερε τη Νεκροφάνεια

Γιατί, στη σύγχρονη Ελλάδα, η μνήμη είναι επικίνδυνη μόνο όταν κινείται. Στατική, στα πλαίσια ενός Instagram feed, είναι τέλεια. Γραφική, αθώα, τουριστική. Αλλά μόλις αποκτήσει πόδια, φωνή ή στόμα, μετατρέπεται αυτομάτως σε απειλή για τη “δημόσια τάξη”. Στον χώρο που χτίστηκε για να θυμίζει τη θυσία για την Ελευθερία, σήμερα η πιο ελεύθερη κίνηση που επιτρέπεται είναι οι τουριστικές σέλφι. Το κράτος εμπιστεύεται τον τουρίστα να βγάλει φωτογραφία αλλά όχι τον πολίτη να μιλήσει. Κι όταν το κράτος σε εμπιστεύεται μόνο χωρίς φωνή, ξέρεις πολύ καλά τι φοβάται. Μήπως την αποκτήσεις.

Η παράλογη απαγόρευση παρουσιάζεται ως “προστασία”, λες και η Δημοκρατία χρειάζεται συνοδεία ασφαλείας για να αντέξει μια πορεία 2.000 ανθρώπων που θυμούνται την ίδια της τη γέννηση. Επίσημα, όλα “γίνονται για την ασφάλεια”. Ανεπίσημα, όλα γίνονται για την εικόνα. Για να μη φανεί πως υπάρχει ακόμη κόσμος που πιστεύει σε κάτι περισσότερο από την ηρεμία του Σαββατόβραδου στο Σύνταγμα. Η Δημοκρατία φυλάει τον εαυτό της από… τους δημοκρατικούς, με τον ίδιο τρόπο που οι εταιρείες φυλάνε την “εταιρική τους εικόνα” απ’ όσους δουλεύουν πραγματικά μέσα σε αυτές.

Φυσικά, τα μέσα ενημέρωσης παίζουν την παρτιτούρα τους με ακρίβεια. Το μήνυμα είναι σαφές και επαναλαμβανόμενο: «Μην ανησυχείτε, δεν υπάρχει πρόβλημα. Απλά οι πολίτες δεν πρέπει να πλησιάσουν πολύ τη Δημοκρατία γιατί μπορεί να εκνευριστεί». Τα δελτία ειδήσεων υπενθυμίζουν διαρκώς πόσο “επισφαλείς” είναι οι συγκεντρώσεις, πόσο “εύκολα ξεφεύγουν”, πόσο “υπονομεύουν την ομαλότητα”. Δεν είναι προπαγάνδα, είναι καθημερινή συνήθεια. Εκεί όπου κάποτε τα media ήταν παράγοντες ενημέρωσης, σήμερα λειτουργούν σαν ακριβοπληρωμένοι διερμηνείς των εντολών της εξουσίας: μεταφράζουν την καταστολή σε “ευθύνη”, την απαγόρευση σε “πρόληψη” και την υποχρεωτική υπακοή σε “κοινωνική ωριμότητα”.

Η Εκπαίδευση στην υπακοή

Κι έτσι, ο χώρος που κάποτε απελευθέρωσε, σήμερα απαγορεύει. Μια Δημοκρατία που μοιάζει πιο πολύ με νεκροφάνεια παρά με ζωντανό πολίτευμα. Όλα όμορφα, καθαρά, κλειδωμένα. Σαν μουσείο που ανοίγει μόνο για ξεναγήσεις και κλείνει μόλις πας να ρωτήσεις “γιατί”. Υπάρχει μια νέα τάξη πραγμάτων στην Ελλάδα όπου το κράτος δεν απαγορεύει. Εκπαιδεύει. Η απαγόρευση είναι παλιά, χοντροκομμένη λέξη. Η “εκπαίδευση” όμως; Δουλεύει καλύτερα. Είναι πιο κομψή, πιο πολιτισμένη. Θυμίζει λιγότερο χούντα και περισσότερο γονεϊκό manual. Μη φωνάζεις, μη τρέχεις, μη στέκεσαι. Έτσι εκπαιδεύεις ένα παιδί. Ή έναν πολίτη.

Στη νέα αυτή γλωσσική ανανέωση, η διαμαρτυρία γίνεται “πρόβλημα κυκλοφορίας”. Η πορεία “τροχοπέδη της πόλης”. Η μνήμη “πηγή έντασης” κι ο πολίτης γίνεται “εν δυνάμει απειλή”. Δεν είναι ότι δε μπορείς να εκφραστείς, απλώς δεν πρέπει να ενοχλείς. Όσο η Δημοκρατία παραμένει διακοσμητική, όλα πάνε καλά.

Το κράτος έχει μάθει να σε προστατεύει από την ίδια σου τη φωνή. Κάποτε σου έλεγαν «σκάσε». Τώρα σου λένε «περπάτα συνεχώς».

Από το ραδιόφωνο του Πολυτεχνείου, στα μεγάφωνα της ΕΛ.ΑΣ.:

«Περπατάτε συνεχώς, μην στέκεστε.»

Αν δεν υπήρχε το αστυνομικό κορδόνι, θα μπορούσε να είναι σλόγκαν από γραφείο marketing, κάτι ανάμεσα σε lifestyle συμβουλή και οδηγία πολιτικής προστασίας.

Έτσι, η ιστορία γίνεται “οπτικό ντεκόρ” που επιτρέπεται να τη φωτογραφίζεις και να την έχεις φόντο στο AirBnB, αρκεί να μη συμμετέχεις σε αυτήν. Είναι ασφαλές να μιλάς για το Πολυτεχνείο, όχι να μιμείσαι το Πολυτεχνείο. Είναι αποδεκτό να τιμάς τους νεκρούς, όχι να κάνεις το λάθος να ζητήσεις κάτι που να θυμίζει τα ιδανικά τους.

Στην Ελλάδα του σήμερα, η μνήμη επιτρέπεται μόνο όταν είναι ακίνδυνη. Εξ ου και τα media επαναλαμβάνουν καθημερινά πως “η κοινωνία ωρίμασε”, λες κι η ωριμότητα σημαίνει να μην απαιτείς ποτέ τίποτα. Ή, ακόμα χειρότερα, λες κι η ωριμότητα είναι να μην θυμάσαι.

Η γενιά που σώθηκε, μα δεν μπορεί να σταθεί

Το πιο σπαρακτικό στοιχείο αυτής της ιστορίας δεν βρίσκεται ούτε στις κορδέλες ούτε στα ΜΑΤ. Βρίσκεται στα πρόσωπα των ανθρώπων που έζησαν το Πολυτεχνείο, που κινδύνευσαν πραγματικά, που βγήκαν στον δρόμο όταν όντως είχε κόστος, και σήμερα βλέπουν μια κορδέλα να τους απαγορεύει να πλησιάσουν τον χώρο που κάποτε τους δικαίωσε. Τότε έριχναν καθεστώτα, τώρα τους σταματάει ένα μέτρο κορδέλα. Είναι σαν να σου λέει η ίδια σου η χώρα: “Σε ευχαριστώ για ό,τι έκανες, αλλά τώρα κάν’ το λίγο πιο ήσυχα”.

 Μνημεία που κάποτε φώναζαν, τώρα ψιθυρίζουν “απαγορεύεται”. Η γενιά που πάλεψε για δρόμους ελεύθερους βλέπει σήμερα τους δρόμους να ανοίγουν μόνο για τουριστικά γκρουπ και influencers. Η ίδια χώρα που κάποτε έβραζε από ζωή, σήμερα προτιμά την ησυχία. Την ησυχία των ΜΑΤ, την ησυχία των media, την ησυχία των “εορτασμών χωρίς επεισόδια”. Σαν να είναι το δικαίωμα στη φωνή ένα είδος κοινωνικής ρύπανσης.

Ποια Δημοκρατία κινδυνεύει από μια πορεία; Αυτή που έχει ξεχάσει τη σημασία της.

Η Ελλάδα έχει γίνει ειδική στη μετατροπή των συμβόλων της σε καρτ-ποστάλ. Το Πολυτεχνείο δεν είναι πια εξέγερση, είναι επέτειος. Ο Άγνωστος Στρατιώτης δεν είναι χώρος μνήμης, είναι φόντο για stories. Όσο άσχετα κι αν μοιάζουν μεταξύ τους, δείχνουν ξεκάθαρα πως η ιστορία δεν είναι πλέον οδηγός, είναι ντεκόρ.

Κι έτσι, 60 χρόνια μετά, η Νίκη επιβιώνει, αλλά η Ελευθερία όχι πάντα.

Κουτί Πανδώρας

Γιατί τόσο μίσος η ακροδεξιά με τους δασκάλους των παιδιών μας

 

Από τις κραυγές της Λατινοπούλου και του Τζήμερου μέχρι τις “καταγγελίες” του Βελόπουλου, οι ακροδεξιές ρητορικές επιτίθενται σε όσους μαθαίνουν στα παιδιά να σκέφτονται.

του Χρήστου Κάτσικα

Τα τελευταία χρόνια, το ελληνικό σχολείο βρίσκεται στο επίκεντρο μιας πρωτοφανούς ρητορικής στοχοποίησης. Πολιτικά πρόσωπα με ακροδεξιό λόγο — η Αφροδίτη Λατινοπούλου, ο Θάνος Τζήμερος, ο Κυριάκος Βελόπουλος — επιτίθενται δημόσια σε εκπαιδευτικούς, με ύβρεις που άλλοτε βαφτίζονται «πατριωτική αγανάκτηση» κι άλλοτε «λογική αντίδραση».

Η Λατινοπούλου μίλησε για «σκουπίδια» που πρέπει να «καθαριστούν από τα σχολεία» επειδή δήθεν δεν τιμούν τη σημαία («Όσοι και να ήταν, θα έπρεπε να απολυθούν. Σκούπα σε αυτά τα “σκουπίδια” που δεν σέβονται τη σημαία μας»)·

Ο Τζήμερος χαρακτήρισε τους συνδικαλιστές της εκπαίδευσης «αγράμματους σταλίνες» και «τεμπελχανάδες» («στα σχολεία υπάρχει η μεγαλύτερη συνδικαλιστική σαπίλα… αγράμματοι σταλίνες τεμπελχανάδες» ).

Ο Κυριάκος Βελόπουλος – έστω και χωρίς άμεση στοχοποίηση μόνο των εκπαιδευτικών – συμμετέχει σε μια ρητορική που απαξιώνει τα συνδικαλιστικά κινήματα (“Αν ήμαστε σοβαρή χώρα θα λέγαμε καταργούμε αυτά τα “ΕΛΜΕ” των δασκάλων. Θα είναι δάσκαλοι, θα πληρώνονται από το Δημόσιο και τέρμα αυτά που ξέρανε”)

Πίσω από τον κοινό παρονομαστή του μίσους, ωστόσο, δεν υπάρχει απλώς ρητορική υπερβολή — υπάρχει πολιτική στόχευση.

Τα χαρακτηριστικά της γλώσσας

Η γλώσσα που χρησιμοποιείται περιέχει:

• Μεταφορές απολυτήριου χαρακτη­ρισμού («σκουπίδια», «σαπίλα»)
• Μαζικοποίηση και αποκατάσταση «εχθρού» (εκπαιδευτικοί/συνδικαλιστές ως συλλογική ομάδα προς στοχοποίηση)
• Εθνικιστικά/πατριωτικά φορτία («η σημαία», «η εθνική εορτή», «το έθνος»)
• Ταύτιση με «καθαρότητα», «τάξη», και αντίθεσή της στην «αναρχία», στην «τεμπελιά», στην «αχρηστία».

Ο πολιτικός επιστήμονας Κώστας Θ., που ερευνά τη ρητορική του λαϊκισμού στην εκπαίδευση, εξηγεί:

«Ο χαρακτηρισμός “σκουπίδια” ή “σαπίλα” αποανθρωποποιεί τον εκπαιδευτικό. Από τη στιγμή που ο άλλος παύει να είναι πολίτης με δικαιώματα και γίνεται “εχθρός του έθνους”, κάθε μορφή αυταρχισμού φαίνεται νομιμοποιημένη. Είναι το ίδιο γλωσσικό μοτίβο που προηγήθηκε πολιτικών διώξεων ή διχασμών σε άλλες εποχές».

Ο εκπαιδευτικός Γιώργος Καββαδίας σχολιάζει:
«Η στοχοποίηση του συνδικαλισμού των εκπαιδευτικών δεν είναι τυχαία. Οι ΕΛΜΕ, οι ΣΕΠΕ, οι συλλογικές οργανώσεις, είναι θεσμοί δημοκρατίας. Όποιος ζητά την κατάργησή τους, στην ουσία επιδιώκει να σιγήσει η φωνή των δασκάλων.»

Η εκπαιδευτικός Μαρία Πρίμη επισημαίνει : “Η λέξη «τεμπέλης» είναι επίσης συμβολική. Υπονοεί ότι ο εκπαιδευτικός «ζει εις βάρος των άλλων», άρα ο συνδικαλισμός του είναι παρασιτικός. Πρόκειται για μια παλιά συνταγή: πρώτα απαξιώνεις, μετά αποδυναμώνεις”.

Οι φωνές της τάξης

Η πιο εύγλωττη απάντηση όμως δεν δίνεται στα τηλεοπτικά πάνελ, αλλά μέσα στις αίθουσες.

«Όταν με λένε τεμπέλη, γελάω. Αν ήξεραν πόσες ώρες διαβάζουμε στο σπίτι για να στηρίξουμε ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες…» λέει ο Νίκος Γαλάνης, εκπαιδευτικός σε Γυμνάσιο της Αθήνας. Και συμπληρώνει:
«Το πρόβλημα δεν είναι οι λέξεις τους, είναι η πρόθεση να κάνουν τον εκπαιδευτικό αποδιοπομπαίο τράγο για όλα: από τη βία στα σχολεία ως την κρίση των αξιών. Κι αυτό είναι επικίνδυνο».

Η Αγγελική Φ., καθηγήτρια φυσικής, επισημαίνει: «Προσπαθώ να διδάξω στα παιδιά τον επιστημονικό τρόπο σκέψης. Όταν πολιτικοί μας λένε “εθνομηδενιστές” επειδή δεν αναπαράγουμε μύθους, το μήνυμα που περνά είναι ότι η γνώση πρέπει να υπακούει στην ιδεολογία. Αυτή είναι η αρχή του σκοταδισμού.»

Οι «ενοχλητικοί» του συστήματος

Η σχολική αίθουσα παραμένει ένας από τους ελάχιστους δημόσιους χώρους όπου η κριτική σκέψη έχει ακόμη δικαίωμα ύπαρξης. Ο δάσκαλος, η φιλόλογος, ο μαθηματικός που μιλούν για ισότητα, για συλλογική δράση, για δημοκρατία, για σεβασμό στη διαφορετικότητα, δεν λειτουργούν απλώς ως μεταδότες γνώσης — είναι οι μικροί φύλακες της δημοκρατίας.

«Μας θέλουν υπαλλήλους χωρίς άποψη. Αντιλαμβάνονται το σχολείο σαν στρατώνα και τους εκπαιδευτικούς σαν φρουρούς του “εθνικού ήθους”», λέει ο Χρίστος Σ., καθηγητής Πληροφορικής σε Λύκειο της Νότιας Αθήνας. «Όταν μιλάς στα παιδιά για κοινωνικά δικαιώματα ή για περιβαλλοντική δικαιοσύνη, ακούς μετά ότι κάνεις “ιδεολογία”. Μα αυτός είναι ο ρόλος της Παιδείας — να σε κάνει να σκέφτεσαι!»

Η στοχοποίηση των εκπαιδευτικών δεν είναι τυχαία. Στον λόγο των ακροδεξιών πολιτικών, το σχολείο γίνεται το νέο πεδίο μάχης ταυτότητας. Εκεί παίζεται το ποιος “διαμορφώνει” τον νέο Έλληνα: ο ανοιχτός και δημιουργικός δάσκαλος ή ο αυστηρός «πατριώτης» που δεν σηκώνει αμφισβήτηση.

Γιατί στρέφονται εναντίον των εκπαιδευτικών

Ας δούμε μερικούς βασικούς λόγους — διεισδυτικά και με ερευνητικό βλέμμα — για τους οποίους η εκπαιδευτική κοινότητα γίνεται υποδοχέας τέτοιας στοχοποίησης από ακροδεξιούς πολιτικούς:

Α. Το σχολείο ως χώρος διαμόρφωσης συνείδησης
Το σχολείο δεν είναι απλώς μηχανισμός μετάδοσης γνώσης· είναι πεδίο όπου διαμορφώνονται αξίες, πολιτισμός, κοινωνικές στάσεις. Οι εκπαιδευτικοί και οι συνδικαλιστές εκπροσωπούν ένα δυναμικό που μπορεί να προάγει κριτική σκέψη, δημοκρατικές πρακτικές, συλλογικότητα. Για πολιτικές δυνάμεις που επιδιώκουν εθνικιστική, απολυταρχική ή ιεραρχική αντίληψη, αυτός ο ρόλος είναι απειλητικός.

Β. Ο συνδικαλισμός ως αντίβαρο στην εξουσία
Οι εκπαιδευτικές οργανώσεις ζητούν δικαιώματα, καλύτερες συνθήκες, δημόσια επένδυση — αυτό συγκρούεται με λογικές λιτότητας, απορύθμισης της εργασίας ή ιδιωτικοποίησης. Έτσι, η ρητορική «τεμπέληδων», «γραβατοφόρων» συνδικαλιστών λειτουργεί ως εργαλείο απαξίωσης της συλλογικής δράσης.

Γ. Η εκπαίδευση ως πεδίο ιδεολογιών
Σε εποχές κρίσης, ο δημόσιος σχολικός χώρος γίνεται πεδίο σύγκρουσης για το ποια θα είναι η ταυτότητα του «έθνους», της «πατρίδας», της «κουλτούρας». Καμία έκπληξη ότι ακροδεξιοί πολιτικοί στρέφονται εναντίον όσων υποτίθεται «υποσκάπτουν» την εθνική ταυτότητα – όπως μέσω διδασκαλίας «διαφορετικότητας», «κατάργησης εθνικών γιορτών», κ.λπ. Η δηλωμένη αντίθεση της Λατινοπούλου σε εκπαιδευτικούς που λένε ότι «πρέπει να καταργηθούν οι εθνικές εορτές» το αποδεικνύει.

Δ. Η ανάγκη για «εχθρό» στην πολιτική ρητορική
Οι πολιτικές δυνάμεις χρειάζονται εχθρούς — πεδία όπου θα εμφανιστούν ως «προστάτες» της τάξης και της κανονικότητας. Το εκπαιδευτικό σώμα, οι συνδικαλιστές και ο δημόσιος εκπαιδευτικός θεσμός γίνονται εύκολα στόχος: όταν χαρακτηρίζονται ως «τεμπέληδες», «αγράμματοι», «αντεθνικοί», τότε η υπόλοιπη κοινωνία καλείται να ταχθεί υπέρ της «τάξης» – «εμείς εναντίον αυτών». Έτσι εξηγείται η ένταση του λόγου.

Αντιπαράθεση

Η στοχοποίηση των εκπαιδευτικών από ακροδεξιές πολιτικές ρητορικές δεν είναι απλώς «κακή φράση». Αντιπροσωπεύει μια συνδυασμένη επίθεση: στον δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης, στην συλλογική δράση, στην ίδια τη δημοκρατική παιδεία.

Είναι σαφές ότι η παιδαγωγική δεν λειτουργεί σε ερημική σφαίρα· είναι βαθιά πολιτική και κοινωνική. Η δομή του σχολείου, η αξιολόγηση, η συλλογική εκπαιδευτική δράση — όλα είναι μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου όπου διακυβεύονται αξίες. Η ρητορική που απαξιώνει το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς δεν πρέπει να αποτελεί παθητικό φόντο. Πρέπει να αντιμετωπιστεί με γνώση, συλλογικότητα και αισιοδοξία — για το μέλλον της εκπαίδευσης και της κοινωνίας.

Όσο θα υπάρχουν δάσκαλοι που υψώνουν τη φωνή τους με αξιοπρέπεια, το σκοτάδι θα υποχωρεί — όχι επειδή το καταγγέλλουν μόνο, αλλά γιατί το διαψεύδουν κάθε μέρα μέσα στην τάξη.

Το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο των εκπαιδευτικών δεν υπόκειται σε εκβιασμούς, δεν επηρεάζεται από τη μισαλλοδοξία, τη βία του ρατσισμού και την ξενοφοβία που επιχειρούν να εγκαταστήσουν στον αξιακό κώδικα της ελληνικής κοινωνίας οι εντολοδόχοι του μίσους.

Πηγή: alfavita.gr

Τότε «Αέρααα», τώρα «Οξυγόνο»

 

της Ζωής Χαλιδιά

Οι άγνωστοι στρατιώτες, σε κάθε πόλεμο, ήταν δεκάδες χιλιάδες λαϊκοί άνθρωποι, της διπλανής πόρτας, της διπλανής αυλής και της αφανούς ζωής, που σκοτώθηκαν στα χαρακώματα ή εκτοπίστηκαν.

Πιθανόν κάποιοι να έπεσαν μαχόμενοι φωνάζοντας «Αέρααα!».

Όπως φωνάζουμε σήμερα εμείς «Οξυγόνο!» δίνοντας άλλη μάχη σε άλλο μέτωπο.

Η ανακοίνωση επιβολής στρατιωτικού νόμου από τον Μητσοτάκη, στην μικρή περιοχή του Αγνώστου Στρατιώτου, δεν εκπορεύεται από σέβας προς τους ηρωικά μαχόμενους πεσόντες.

Εξ άλλου το σόι του κι ο ίδιος πάντα τα ‘χαν καλά με τους κατακτητές, γιατί να τον κρύψωμεν άλλωστε…

Θέλει να τον επιβάλλει διότι νιώθει αποστροφή προς κάθε λαϊκό αγώνα. Εξ ου κι οι πολιτικές του ορντινάντσες μίλησαν για εκκαθάριση, σιωπή ή τσαντιροκατάσταση.

Θυμόμαστε πολύ καλά τη συγκεκριμένη περιοχή να είναι καγκελοαποκλεισμένη επί κυβέρνησης Σαμαροβενιζέλου, για μακρύ χρονικό διάστημα.

Κι ήταν έντονη η αποσυμπίεση που νιώσαμε όταν την πρώτη ημέρα διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ αφαιρέθηκαν.

Αυτή τη φορά επιχειρούν να την αποκλείσουν δια βίου, με στρατιωτικό τρόπο και χωρίς προσχήματα.

Και να μεταλλαχθεί σε τόπο κυριαρχίας όπου συμβολικά πάνω στην εξέδρα, σε περίοπτη θέση, θα παρίστανται στις εθνικές παρελάσεις ανώτατοι αξιωματούχοι της εξουσίας και πολιτικοί επιβήτορες.

Εμείς οι άλλοι να πάμε πέρα, κι ακόμα πάρα πέρα να εκφράσουμε ελεύθερα το φρόνημά μας.

Η περιοχή της πλατείας Συντάγματος είναι ταυτισμένη με ιστορικούς κοινωνικούς αγώνες. Το ομολογεί και το όνομά της.

Ασχέτως αν έχει αλλάξει άρδην ο χαρακτήρας της πλατείας συνειδητά υπέρ των τουριστών, παραμένει εμβληματικό τοπόσημο και βήμα λαϊκής διαμαρτυρίας, διεκδικήσεων και αλληλεγγύης.

Αυτή η λαϊκότητα όταν επανέρχεται αναγουλιάζει την κ. Λατινοπούλου και θίγει την πολιτική της αισθητική.

Όμως σήμερα το βραδάκι περνώντας από τον αυλόγυρο του Αγνώστου Στρατιώτη, βλέποντας τις ταπεινές κι ασύμμετρες γλάστρες με τα ανθάκια τους, φερμένες από αγνώστους ανθρώπους και τοποθετημένες γύρω από τα γραμμένα ονόματα των νεκρών της αμαξοστοιχίας, νιώθουμε να αναδύεται καλοσύνη, σεβασμός κι αγάπη από όσους ανθρώπους στέκονται στο πέρασμα τους.

Το σημείο γίνεται ένα ακόμα κοινωνικό ιερό μνημείο κι είναι καθήκον μας να το υπερασπιστούμε ως τέτοιο, ενθυμούμενοι τα λόγια του ποιητή: Τούτο το χώμα είναι δικό τους και δικό μας, δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει.

Κουτί πανδώρας

Πού γεννήθηκες και γιατί γεννήθηκες;

 

«Όταν οι νάνοι ρίχνουν μακριές σκιές, πάει να πει ότι ο ήλιος είναι χαμηλά».

του Νίκου Παπαδογιάννη

Mια φορά κι έναν καιρό, όχι πολύ παλιά, ταξιδεύαμε προς το Ισραήλ για περιγραφή αγώνα μπάσκετ και δεν μας επέτρεπαν να μπούμε στο αεροπλάνο, αν δεν απαγγέλλαμε απνευστί τη δωδεκάδα της Μακάμπι: νούμερο 4 Σιμς, νούμερο 5 Ντάνιελ και ούτω καθ’ εξής.

Όποιον δημοσιογράφο κόμπιαζε τον οδηγούσαν το δωματιάκι για ανάκριση. Πού γεννήθηκες και γιατί γεννήθηκες; Με ποιο θράσος επισκέφτεσαι τη γη των προγόνων μας και πότε με το καλό θα ξεκουμπιστείς;

Στην επιστροφή, τα πράγματα ήταν πολύ πιο απλά. Σε έμπαζαν στο αεροπλάνο μετά από ενδελεχή έλεγχο των αποσκευών και πανηγύριζαν που έβλεπαν την πλάτη σου, όπως Αμερική.

Άλλο τόσο πανηγύριζες εσύ, που έβλεπες τους ουρανοξύστες της παραλιακής του Τελ Αβίβ (και τα παλιά χαμόσπιτα στο άλλοτε παλαιστινιακό ψαροχώρι της Γιάφα) στο καθρεφτάκι σου.

Για ένα τρίποντο του Ντορόν Τζάμσι και του Μίκυ Μπέρκοβιτς σου έφευγε η ψυχή. Και γέμιζαν τα μάτια σου με θεόρατα κουμπούρια, σαν να βρισκόσουν στην Κρήτη.

Η πτήση με τους απελαθέντες του στολίσκου Sumud ξεκίνησε από το Ισραήλ γύρω στις 3 το μεσημέρι και κατέφτασε στην Αθήνα γύρω στις 5 το απόγευμα. Στο «Ελ. Βενιζέλος» υποδέχθηκαν τους 160-165 ακτιβιστές εκατοντάδες πολίτες, με συνθήματα και πανό υπέρ της Παλαιστίνης.

Και δεν ήταν δα όλοι οι συγκεντρωμένοι συγγενείς και προσωπικοί φίλοι. Δεκάδες άλλοι επιβάτες των πλοιαρίων που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια έμειναν πίσω, στα κελιά του ισραηλινού κράτους, αφού αρνήθηκαν να υπογράψουν δήλωση μετανοίας.

Οι όποιες κάμερες και τα όποια μικρόφωνα στράφηκαν στον διασώστηΙάσονα Αποστολόπουλου, το πλέον αναγνωρίσιμο πρόσωπο ανάμεσα στους 27 Έλληνες, και ιδίως στην Γκρέτα Τούνμπεργκ, που στα 22 της μετράει περισσότερα χιλιόμετρα δράσης και αντίστασης απ’ όλους εμάς μαζί.

Επαναπατρισμός για τους 27 Έλληνες και τους ξένους ακτιβιστές που συνελήφθησαν από το Ισραήλ στην προσπάθειά τους να φτάσουν στη Γάζα μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του στολίσκου Global Sumud Flotilla, στο αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος”, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025. Οι Έλληνες κρατούνταν από τις ισραηλινές αρχές σε φυλακές στην έρημο Νεγκέβ και η επιστροφή τους στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε από το αεροδρόμιο του Εϊλάτ. Είχε προηγηθεί επικοινωνία μεταξύ του υπουργείο Εξωτερικών και της πρεσβείας της Ελλάδας στο Τελ Αβίβ για να διεκπεραιωθούν οι διαδικασίες επαναπατρισμού, ενώ η Αθήνα είχε προχωρήσει την Παρασκευή σε έντονο διάβημα προς το Ισραήλ, ζητώντας την επιτάχυνση των ενεργειών για την αποφυλάκιση και τον επαναπατρισμό των Ελλήνων. (ΤΑΤΙAΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI)

Όποιος βέβαια θέλησε να πληροφορηθεί από τα χείλη των παθόντων τι ακριβώς συνέβη στο τριήμερο της κράτησης έμεινε με την όρεξη. Στα δελτία και στις εκπομπές της κρατικής τηλεόρασης τις ώρες αμέσως μετά την άφιξη, η Γκρέτα αγνοήθηκε επιδεικτικά. Δεν μεταδόθηκε ούτε ένα τοσοδούλι δευτερόλεπτο από τον φλογερό μονόλογό της.

Επαναπατρισμός για τους 27 Έλληνες και τους ξένους ακτιβιστές που συνελήφθησαν από το Ισραήλ στην προσπάθειά τους να φτάσουν στη Γάζα μαζί με τα υπόλοιπα μέλη του στολίσκου Global Sumud Flotilla, στο αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος”, Δευτέρα 6 Οκτωβρίου 2025. Οι Έλληνες κρατούνταν από τις ισραηλινές αρχές σε φυλακές στην έρημο Νεγκέβ και η επιστροφή τους στην Αθήνα, πραγματοποιήθηκε από το αεροδρόμιο του Εϊλάτ. Είχε προηγηθεί επικοινωνία μεταξύ του υπουργείο Εξωτερικών και της πρεσβείας της Ελλάδας στο Τελ Αβίβ για να διεκπεραιωθούν οι διαδικασίες επαναπατρισμού, ενώ η Αθήνα είχε προχωρήσει την Παρασκευή σε έντονο διάβημα προς το Ισραήλ, ζητώντας την επιτάχυνση των ενεργειών για την αποφυλάκιση και τον επαναπατρισμό των Ελλήνων. (ΤΑΤΙAΝΑ ΜΠΟΛΑΡΗ/EUROKINISSI)

Αντιθέτως, προβλήθηκε ξανά και ξανά η …αποκλειστική συνέντευξη της εκπροσώπου της κυβέρνησης Νετανιάχου στην απεσταλμένη της ΕΡΤ, λες και ήταν αυτή η είδηση της ημέρας.

Στα ακόμη πιο ψιλά πέρασαν οι λαοθάλασσες που ξεχύθηκαν στους δρόμους της Δύσης για να διαδηλώσουν ενάντια στη γενοκτονία, ακόμα και σε χώρες που (όπως οι ΗΠΑ και η Ολλανδία) έχουν αλλεργία στην κουλτούρα της διαδήλωσης. Όλα κι όλα, για τα τους νοικοκυραίους της Ελλάδας προηγείται η φυτευτή ντουντούκα του Νετανιάχου.

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ; Ας πάει στη Σουηδία να τα πει αυτά τα κομμουνιστικά. Πρώτα, όμως, να πληρώσει τον λογαριασμό για την κηροζίνη που κάψαμε για το χατίρι της και για την τυρόπιτα που καταβρόχθισε μόλις πάτησε το πόδι της στο αεροδρόμιο της Αθήνας.

Swedish activist Greta Thunberg arrives at the Eleftherios Venizelos International Airport in Athens, Monday, Oct. 6, 2025 after being deported from Israel for taking part in a Gaza-bound aid flotilla. (AP Photo/Petros Giannakouris)

«Εύλογο», χαρακτήρισε ο Έλλην κυβερνητικός εκπρόσωπος το ερώτημα (διατυπωμένο από δημοσιογράφο της ΕΡΤ) «μήπως πρέπει να πληρώσουν τα έξοδα του επαναπατρισμού οι ίδιοι οι συλληφθέντες». Ε, δεν είναι δα και Γλυκερίες, για να ταξιδεύουν τζάμπα με C-130 της Πολεμικής Αεροπορίας.

Ανάμεσα στους εκατοντάδες ακτιβιστές που συνελήφθησαν σε διεθνή ύδατα και κρατούνται πίσω στο Ισραήλ συγκαταλέγονται ο εγγονός του Νέλσον Μαντέλα και η Αγγλίδα δημοσιογράφος Υβόν Ρίντλεϊ, της οποίας το εκπληκτικό βιβλίο «Στα Χέρια των Ταλιμπάν» (2001) κοσμεί τη βιβλιοθήκη μου.

Η παρακάτω αφήγηση ανήκει στον Ιταλό δημοσιογράφο Λορέντσο Ντ’ Αγκοστίνο, ο οποίος πρέπει να επέβαινε στο αεροπλάνο που προσγειώθηκε χθες στην Αθήνα. Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Il Manifesto και είναι μεταφρασμένο από την Κατερίνα Τσαποπούλου στο Facebook:

«Μας εντόπισαν στις 1:58 τα ξημερώματα της Πέμπτης. Στη βάρκα μου, τη Hio, που συμμετείχε στην αποστολή της Global Sumud Flotilla, επιβιβάστηκαν πέντε Ισραηλινοί στρατιώτες με τα αυτόματα όπλα στραμμένα επάνω μας και τους δείκτες λέιζερ να μας σημαδεύουν. Έναν ακριβώς μήνα μετά την αναχώρηση από τη Βαρκελώνη.

Επάνω στο πλοίο οι στρατιώτες μας επέτρεψαν να πάμε στην τουαλέτα, να φάμε, να πιούμε και να καπνίσουμε. Οδήγησαν τη βάρκα προς το λιμάνι του Άσντοντ. Μείναμε δεμένοι στην προβλήτα για δυο ώρες περίπου.

Πριν μας αφήσουν να κατέβουμε, ένας στρατιώτης θέλησε να μιλήσει με τον καπετάνιο μας “My friend, my friend, listen to me, questa ti piacerà: quando i nani proiettano ombre lunghe vuol dire che il sole è basso” («Φίλε μου, φίλε μου, άκουσέ με, αυτό θα σου αρέσει: όταν οι νάνοι ρίχνουν μακριές σκιές σημαίνει ότι ο ήλιος είναι χαμηλά»). Αυτή ήταν η τελευταία του φράση.

Κατεβαίνοντας, άκουσα κάποιον από τις άλλες βάρκες της αποστολής να φωνάζει ότι η αστυνομία θα είναι χειρότερη. Πάτησα το πόδι μου στη στεριά και πριν καν το καταλάβω, ένας αστυνομικός μου έπιασε το χέρι και το γύρισε πίσω από την πλάτη μου, όσο πιο δυνατά μπορούσε. Έπειτα μας έβαλαν να καθίσουμε στο πάτωμα, πάνω σε μια τσιμεντένια επιφάνεια.

Εκεί συγκέντρωσαν όλους. Λίγο πριν από εμένα είχε κατέβει η Γκρέτα Τούνμπεργκ. Ένα κορίτσι είκοσι δύο ετών, μια θαρραλέα γυναίκα. Την τύλιξαν με την ισραηλινή σημαία, σαν να ήταν λάφυρο πολέμου. Την έβαλαν να καθίσει σε μια γωνία, ένας αστυνομικός της έλεγε ότι εκεί ήταν ένα “special place for a special girl”. Άλλοι την περικύκλωσαν και έβγαζαν σέλφι με τη Γκρέτα παγιδευμένη μέσα στη σημαία.

Έπειτα ξέσπασαν πάνω σε ένα άλλο κορίτσι, τη Χανάν. Την ανάγκασαν να καθίσει μπροστά στην ισραηλινή σημαία για να την κοιτάζει. Κλοτσούσαν ανθρώπους, μας διέταζαν να σκύβουμε τα κεφάλια και να κοιτάμε κάτω, όποιος σήκωνε το βλέμμα τον έβαζαν στα γόνατα. Ένας ηλικιωμένος ακτιβιστής ούρησε πάνω της.

Κάθε αντικείμενο που θύμιζε την Παλαιστίνη το έπαιρναν, το πέταγαν στο έδαφος και το πατούσαν. Έσκισαν σε όλους τα βραχιολάκια από τους καρπούς. Μια κοπέλα την έσυραν στο πάτωμα επειδή το βραχιολάκι δεν έσπαγε. Και δεν ήταν καν η παλαιστινιακή σημαία, ήταν της Σομαλίας.

Έμεινα πάνω στο τσιμέντο δυο ώρες, άλλοι για πέντε ή έξι. Ζήτησαν τα διαβατήρια των Ιταλών και μας έβαλαν να περάσουμε από τον έλεγχο μετανάστευσης. Εκεί μου άνοιξαν το σακίδιο, και ό,τι θύμιζε την Παλαιστίνη το έπαιρναν και το πέταγαν στα σκουπίδια.

Στην τσάντα μου βρήκαν και ένα αντίγραφο του Κορανίου και τρελάθηκαν, σαν να είχαν πάθει βραχυκύκλωμα. Πίστεψαν ότι είμαι μουσουλμάνος και για δύο ώρες κάθε αστυνομικός που περνούσε από μπροστά μου με χλεύαζε.

Στο νεσεσέρ βρήκαν ροζ μωρομάντηλα και μου είπαν “είσαι γυναίκα“. Γελούσαν και χτυπούσαν ο ένας τον άλλο στην πλάτη. Μετά τον έλεγχο των συνόρων μας έβαλαν να γδυθούμε, αφήνοντάς μας μόνο με τα εσώρουχα. Περάσαμε δύο ανακρίσεις, μόνο στη μία υπήρχε παρούσα μια δικηγόρος. Μας ρώτησαν αν θέλαμε να απελαθούμε, και στο τέλος η ανακοίνωση ήταν ότι πάμε φυλακή. Εκεί έφτασε ο Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, υπουργός εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ.

Μας περίμενε στο Ασντόντ για να βεβαιωθεί ότι θα μας μεταχειριστούν σαν τρομοκράτες, επειδή πίστευε πως είμαστε. Μας το ούρλιαξε, ότι είμαστε τρομοκράτες. Τον είχα ακριβώς μπροστά μου. Μπροστά του οι Ισραηλινοί αστυνομικοί θέλησαν να δείξουν τη σκληρότητά τους. Μας έδεσαν τα μάτια και μας έβαλαν tie wraps στους καρπούς, πολύ σφιχτά.

Μας έβαλαν σε ένα θωρακισμένο όχημα, φορώντας μόνο ένα λεπτό μπλουζάκι, με τον κλιματισμό στο μέγιστο, έκανε πολύ κρύο. Μαζί μας υπήρχε ένας Σκωτσέζος, που κατάφερε να λυθεί και με τη βοήθεια ενός Ιταλού, του Μάρκο, χαλάρωσαν τα δεσμά όλων.

Όταν είδαμε τους συντρόφους να κατεβαίνουν από τα άλλα οχήματα, είχαν τα χέρια τους μελανιασμένα. Κάποιοι φορούσαν τις πλαστικές χειροπέδες από την ώρα της σύλληψης και ταξίδεψαν έτσι ως τη φυλακή, από τις δύο το πρωί ως τις τέσσερις το απόγευμα…

Την πρώτη νύχτα δεν μας άφησαν να κοιμηθούμε, ερχόντουσαν και μας ξυπνούσαν ή έβαζαν τα μεγάφωνα στη διαπασών. Τη δεύτερη νύχτα μας μετέφεραν σε άλλα κελιά. Δεν μας έδωσαν ποτέ εμφιαλωμένο νερό, υπήρχε μόνο το νερό της βρύσης, που έβγαινε καυτό. Διαμαρτυρηθήκαμε, χτυπήσαμε τις σιδερένιες πόρτες, φωνάξαμε «Ελεύθερη Παλαιστίνη» και τραγουδήσαμε «Bella Ciao».

Στο δεύτερο κελί μαζί μου ήταν ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας από την εποχή του Αχμέτ Νταβούτογλου. Είχε σπασμένο χέρι, πρησμένο. Το έδεσε μόνος του γιατί δεν του έδωσαν ούτε επίδεσμο ούτε παυσίπονο.

Φάρμακα δεν έδωσαν σε κανέναν, ούτε σε έναν άντρα με επιληψία. Διαμαρτυρηθήκαμε, ζητήσαμε γιατρό. Τη δεύτερη μέρα ήρθε η προξενική αντιπροσωπεία, η Ιταλίδα πρόξενος μας ρώτησε αν είχαμε υποστεί κακοποιήσεις και μας είπε ότι αν υπογράφαμε την απέλαση, θα μας επέστρεφαν στην Ιταλία την επόμενη μέρα.

Πολλοί πείστηκαν να υπογράψουν αλλά δεν ξέρω τι συνέβη σε όσους δεν το έκαναν, υπάρχουν ακόμη δεκαπέντε Ιταλοί κρατούμενοι. Εγώ υπέγραψα, ήταν ένα έγγραφο στο οποίο αποδεχόμουν να παραιτηθώ από τη δίκη και να απελαθώ εντός εβδομήντα δύο ωρών. Καμία ομολογία ενοχής.

Έγιναν νέες ανακρίσεις. Μας ανέκρινε ένας δικαστής, χωρίς δικηγόρο. Ζητήσαμε νομική εκπροσώπηση, απάντησαν ότι δεν ήταν απαραίτητη, ήταν απλώς μια «συζήτηση». Παρ’ όλα αυτά μείναμε σιωπηλοί.

Εγώ απλώς δήλωσα ότι είμαι δημοσιογράφος που εκτελεί το επάγγελμά του και ότι δεν θα μιλούσα για τίποτε άλλο χωρίς δικηγόρο ή προξενική παρουσία. Με ρώτησαν γιατί ήθελα να πάω στη Γάζα, αν δεν ήξερα ότι υπάρχει αποκλεισμός. Σε άλλους έκαναν πιο «πολιτικές» ερωτήσεις, για τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.

Το επόμενο βράδυ οι φύλακες έγιναν πιο βίαιοι. Η Ιταλίδα πρόξενος είχε μόλις φύγει, είχε έρθει να συγκεντρώσει άλλες “υπογραφές” για την απέλαση, όταν έφτασαν οι ειδικές δυνάμεις.

Άνοιξαν διάπλατα τα κελιά, μας σημάδεψαν με τα όπλα και έκαναν προσκλητήριο. Σε ορισμένα κελιά έβαλαν σκυλιά να επιτεθούν. Σε ένα κελί βρήκαν μια επιγραφή «Palestine», την είχαν γράψει οι κρατούμενοι με κομματάκια από πιπεριά και νερό της βρύσης. Για να τη σβήσουν, οι αστυνομικοί έριξαν κουβάδες χλωρίνη, και τη νύχτα οι κρατούμενοι κοιμήθηκαν με τα στρώματα ποτισμένα.

Εκείνη τη νύχτα, ως αντίποινα, ανακατέψανε ξανά τους κρατούμενους στα κελιά. Ήμασταν δέκα, γίναμε δεκαπέντε, ώστε να μην υπάρχει χώρος για όλους. Γυρίσαμε τα στρώματα για να μπορέσουμε όλοι να ακουμπήσουμε τα κεφάλια μας κάπου. Στο κελί μου ήταν ο Μάζο Νοταριάνι και ένας σύμβουλος του Partito Democratico της Λομβαρδίας, ο Πάολο Ρομάνο. Είχα την αίσθηση ότι βρισκόμουν σε έναν πραγματικά βάρβαρο τόπο και ήλπιζα βαθιά να τελειώσει σύντομα αυτή η βαρβαρότητα.

Χθες το πρωί, πολύ νωρίς, μας ξύπνησαν και μας φόρτωσαν στο ίδιο θωρακισμένο όχημα με το οποίο μας είχαν μεταφέρει εκεί. Νομίζαμε ότι μας πήγαιναν στο αεροδρόμιο, αλλά κοιτούσαμε τις πινακίδες από τις χαραμάδες του οχήματος. Φοβόμασταν μήπως μας μετέφεραν σε άλλο κέντρο κράτησης.

Το ταξίδι κράτησε τρεις ώρες, έκανε αφόρητη ζέστη, δεν μπορούσαμε να αναπνεύσουμε. Ζητήσαμε νερό, μας είπαν ότι είχαμε σχεδόν φτάσει στον προορισμό μας. Στο αεροδρόμιο της Εϊλάτ μας έβαλαν σε αεροπλάνο με προορισμό την Κωνσταντινούπολη.

Εκεί μας υποδέχτηκαν πανηγυρικά, με προπαγάνδα τύπου Ερντογάν. Μια βουλευτής του κόμματός του μας υποδέχτηκε με καινούρια ρούχα, παπούτσια για όλους και μαντίλες κεφφίγιε. Αργά το βράδυ επιβιβαστήκαμε στο τελευταίο αεροπλάνο, με προορισμό τη Ρώμη.»

Η ελληνική Πολιτεία έλαμψε διά της αδιαφορίας της, όπως αυτή καθρεφτίστηκε και στο νερόβραστο κυριακάτικο μήνυμα του ηλιοκαμμένου Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο πρωθυπουργός μνημόνευσε από την Αμοργό τους ένθεν κακείθεν ομήρους, αλλά ουχί τους Έλληνες κρατουμένους του στολίσκου.

Κάποιοι από αυτούς προχώρησαν και σε απεργία πείνας επί ισραηλινού

εδάφους προτού απελευθερωθούν, αλλά αυτή η φράση κάνει τζιζ στις μέρες

μας στην Ελλάδα, μαζί με το ονοματεπώνυμο «Πάνος Ρούτσι» και οτιδήποτε σχετίζεται με τα Τέμπη. Πείτε κι εσείς, κυρία Κοβέσι.

κουτί Πανδώρας