του Σπύρου Ραπανάκη
Πριν από μερικές εβδομάδες, τα κεντρικά δελτία ειδήσεων του “Ε” και του ALPHA παρουσίασαν, μετά τρόμου και αποτροπιασμού, βίντεο “συγκλονιστικού μίσους” του καθεστώτος της Β. Κορέας, το οποίο δεν διστάζει να χρησιμοποιεί ακόμη και… μικρά κοριτσάκια. Δυστυχώς για τον Α. Σρόιτερ και τον Ν. Ευαγγελάτο, το βίντεο ήταν η εναρκτήρια σκηνή της κωμωδίας του Σεθ Ρόγκεν “The Interview”, που αφορά την υποτιθέμενη επιχείρηση των μυστικών υπηρεσιών να δολοφονήσουν τον Κιμ Γιονγκ Ουν.
Μερικές μέρες αργότερα, διακινήθηκε η “είδηση” πως Αφρικανοί μετανάστες έχουν προκαλέσει σοβαρά επεισόδια στην Λέσβο. Οι ιστοσελίδες που αναπαρήγαγαν αυτό το δημοσίευμα, το συνόδευαν με δυο φωτογραφίες συγκρούσεων, οι οποίες όμως διεξάγονταν σε κάποια χώρα της Αφρικής, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την Μυτιλήνη. Σίγουρα, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε δεκάδες παραδείγματα, αφού πλέον ζούμε στην εποχή που οι ψευδείς ειδήσεις και τα bots μπορούν να δώσουν το εισιτήριο για εκλογή προέδρων, πολεμικές επεμβάσεις, σοβαρές επιπτώσεις στην δημόσια υγεία.
Tα Fake News βγάζουν Πρόεδρο
Κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου στις ΗΠΑ, οι οθόνες των Αμερικανών κατακλύστηκαν από δημοσιεύματα, sites και μεγάλο όγκο πληροφορίας. Επρόκειτο για Fake News που εξαπλώνονταν με ρυθμό επιδημίας. Facebook, Twitter, Instagram, αποτέλεσαν τον βραχίονα μεταφοράς των fake news στα σπίτια των Αμερικανών ψηφοφόρων και κατόρθωσαν να διαμορφώσουν την “πραγματικότητα”. Όπως καταγράφει το Βuzfeed, κατά τους τελευταίους τρεις μήνες της προεκλογικής περιόδου, μεταξύ των 20 μεγαλύτερων σε διάδοση ειδήσεων που δημοσιεύτηκαν στο Facebook, οι ψευδείς ειδήσεις επικράτησαν συντριπτικά των πραγματικών.8.7 εκατομμύρια χρήστες είδαν και αντέδρασαν σε ψεύτικες ειδήσεις, ενώ μόνο 7.3 εκατομμύρια στις αληθινές. Το 85% των ψευδών ειδήσεων ήταν υπέρ του Τράμπ ή κατά της Χίλαρι. Μικρή λεπτομέρεια: ο ρυθμός διασποράς και ο όγκος των ψευδών ειδήσεων ανέβηκε κατακόρυφα τους τελευταίους δύο μήνες της προεκλογικής περιόδου. Την περίοδο, δηλαδή, που τα ποσοστά του Ντόναλντ Τράμπ άρχισαν ξανά να ανεβαίνουν. Στην κορυφή των fake news η υποτιθέμενη διαρροή των Wikileaks πως η Χίλαρι Κλίντον πούλησε όπλα στο ISIS, αλλά και η υποτιθέμενη δήλωση του Πάπα Φραγκίσκου υπερ του Τραμπ. Σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι είδαν, σχολίασαν ή κοινοποίησαν τις παραπάνω ψευδείς ειδήσεις. 1.700.000 χρήστες αντέδρασαν σε άλλη μια ψευδή είδηση, πως ο Ομπάμα κόβει τα επιδόματα των Βετεράνων του Αμερικανικού Στρατού και τα προσφέρει σε πρόσφυγες από την Συρία. Μπορεί όμως το Facebook να κρίνει τις εκλογές; Έρευνα του επιστημονικού περιοδικού Nature, που έγινε ανάμεσα σε 61 εκατ. Χρήστες του Facebook, έδειξε ότι ένα μόνο μήνυμα -που στάλθηκε στα inbox- οδήγησε 340.000 περισσότερους στην κάλπη, στις εκλογές για το Κογκρέσο το 2010.
Με την ευγενική χορηγία της Google
Σε μια μικρή πόλη της ΠΓΔΜ, δεκάδες έφηβοι κατάφεραν να βγάλουν το χαρτζιλίκι τους ακούραστα: Δημιουργούσαν σελίδες που έμοιαζαν Αμερικανικές και τις γέμιζαν με φήμες και ψευδείς ειδήσεις σε βάρος της Χίλαρι Κλίντον. Στην συνέχεια, τις ανέβαζαν στο Facebook και, μέσα σε λίγες ώρες, εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες χάριζαν γενναιόδωρα κλικς. Όσο πιο τραβηγμένο και χοντροκομμένο το δημοσίευμα, τόσο περισσότερες επισκέψεις. Όσες περισσότερες επισκέψεις, τόσο περισσότερα χρήματα από τις διαφημίσεις της Google. Κάπως έτσι, γεννήθηκαν οι πιο διαδεδομένες ψευδείς ειδήσεις. Η “δήλωση” της Χίλαρι Κλίντον, πως ο Τραμπ θα έκανε καλά την δουλειά στο Οβαλ Γραφεία, κοινοποιήθηκε σχεδόν 500.000 φορές στο Facebook. Από την άλλη, το ρεπορτάζ και η αποκάλυψη των New York Times, πως ο Τράμπ είχε προβεί σε φοροαπoφυγή της τάξης των 916 εκατομμυρίων, κοινοποιήθηκε από μόλις 175 χιλιάδες χρήστες του Facebook.
Πετάξτε τις σημαίες και τις ντουντούκες. Πάρτε Bots.
Με ένα μικρό ψάξιμο στην αχανή ζούγκλα του Twitter, μπορεί κανείς να διαπιστώσει εκατοντάδες παρόμοιους λογαριασμούς που από μακριά φωνάζουν πως είναι ψέυτικοι. Πρόκειται για τα λεγόμενα bots. Υποκοριστικό των robots. Θα μπορούσαμε να πούμε πως λειτουργούν σαν παπαγάλοι ή σαν ιντερνετικοί χειροκροτητές. Φέρτε στο μυαλό σας οπαδούς των κομμάτων στην μεταπολίτευση, που γυρνούσαν σε όλες τις συγκεντρώσεις με τα πούλμαν. Μόνο που, αντί για σημαίες και ντουντούκες, αρκεί να αναπαράγουν, ταυτόχρονα και σε άμεσο χρόνο, το δημοσίευμα που την κατάλληλη στιγμή θα δημιουργήσει το επιθυμητό κλίμα. Στις Αμερικάνικες εκλογές, τα Bots που στήριζαν τον Τράμπ ξεπέρασαν κατά πέντε φορές τα αντίστοιχα υπέρ της Χίλαρι. Παρόμοια εικόνα εντοπίζεται και στο δημοψήφισμα για το Brexit, καθώς και στις εκλογές της Αυστρίας, της Ολλανδίας και, προσφάτως, της Γαλλίας. Και, βέβαια, πώς να ξεχάσουμε τα Bots της Ομάδας Αλήθειας και του Άδωνι Γεωργιάδη. Ακόμη πιο πρόσφατα, οι δεκάδες “θαυμάστριες” του Β. Κικίλια στο Twitter που έκαναν retweet ό,τι έβγαινε από τον λογαριασμό του εκπροσώπου της ΝΔ. Το ένα κοινό στοιχείο των Bots είναι η πηγή. Η μεγαλύτερη πλειοψηφία τους προέρχονται από την ΠΓΔΜ. Αναφορικά με τις εκλογές σε ΗΠΑ και Ευρώπη, στελέχη του FBI έχουν κατηγορήσει ευθέως την Ρωσία για χρηματοδότηση αυτής της “επιχείρησης”. Δεύτερο κοινό στοιχείο; Tο 85% των bots και των σελίδων με ψευδείς ειδήσεις προωθούν ακροδεξιές θέσεις και θεωρίες συνωμοσίας. Ακριβώς τα ίδια Bots που προμόταραν τις θέσεις του Trump, έκαναν την ίδια δουλειά για την Λεπέν στην Γαλλία. Η ισλαμοφοβία και η καλλιέργεια του ρατσισμού στην Ευρώπη υποβοηθήθηκε σε κομβικό βαθμό από τα Bots, εν μέσω της μεγαλύτερης προσφυγικής κρίσης στην ιστορία.
Μπρος στο κέρδος τι είναι η αλήθεια…
Το επόμενο κομμάτι στην εξίσωση είναι ο περιβόητος αλγόριθμος της Google. Ο αλγόριθμος αυτός έχει κύριο στόχο να υπηρετήσει τον διαφημιζόμενο, αφού Google και Facebook, αν και προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους, στην πραγματικότητα κάθε μας αναζήτηση, κάθε πληροφορία, κάθε επαφή αξιοποιείται προκειμένου η διαφήμιση να γίνει πιο στοχευμένη και αποτελεσματική. Ποιoς είναι ο καλύτερος και πιο προσοδοφόρος διαφημιζόμενος; Αυτός που συγκεντρώνει τα περισσότερα κλικ. Όπως καταλαβαίνετε, όταν μιλάμε για ειδήσεις και όχι προϊόντα, προκύπτει ένα μικρό πρόβλημα. Όσα περισσότερα views και share παίρνει ένα άρθρο, τόσο πιο ψηλά ανεβαίνει στους αλγόριθμους της Google. Αν έχω ενδιαφέρον, ας πούμε, για τα φάρμακα , ένα δημοσίευμα που λέει πως τα εμβόλια είναι όπλο μαζικής καταστροφής των Νεφελίμ, το οποίο έχει συγκεντρώσει πολλά κλικ, σίγουρα θα εμφανιστεί πολύ ψηλά στην αναζήτηση μου. Η ψευδής είδηση θα παρουσιαστεί ως αληθινή και, φυσικά, όσο πιο ψηλά στη Google, τόσο πιο εύκολα θα διαδοθεί. Όσο πιο γρήγορα γίνει αυτό, τόσο πιο πιστευτή γίνεται. Αυτή η υποτιθέμενη είδηση θα αναπαραχθεί από άλλα bots ή σελίδες. Χωρίς διασταύρωση, χωρίς ρεπορτάζ. Συνήθως, ακολουθεί η διάψευση. Ωστόσο, αν το δημοσίευμα έχει διαβαστεί από δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους, έχει αποδειχθεί ότι η διάψευση περνάει στην καλύτερη περίπτωση στα ψιλά. Η δουλειά έχει γίνει. Για του λόγου το αληθές, το “κίνημα” του Facebook κατά των εμβολιασμών συνέβαλε κατά πολύ στην έξαρση της ιλαράς στην Ευρώπη, με κρούσματα σε 14 χώρες, σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων. Παρά τις διακηρύξεις, Facebook και Google δηλώνουν επί της ουσίας αδυναμία να ελέγξουν το φαινόμενο. Βέβαια, το Facebook αντικατέστησε την ομάδα που ήταν υπεύθυνη για την εγκυρότητα ή μη των δημοσιεύσεων με…αλγόριθμους. Άλλωστε, δεν αφορά πια μόνο το διαδίκτυο. Αφορά την ίδια την ποιότητα της Δημοκρατίας, η οποία χωρίς την πρόσβαση στην πληροφορία, χωρίς την γνώση, την κριτική σκέψη, χωρίς ελευθεροτυπία δεν μπορεί να υπάρξει.
πηγή: mag.spoutnik.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου