Το δόγμα «μόνο εδώ»

Δεν είναι άλλοθι το τι συμβαίνει και εις Παρισίους. Τουλάχιστον όμως ας το βλέπουμε

του Παντελή Μπουκάλα

Την όρεξη για τα πρωτεία την έχουμε από παλιά. Ανήκει κι αυτή στα πατροπαράδοτα. Αντί να την περιορίζουμε όμως σε ό,τι καλό, την επεκτείνουμε και σε ό,τι ανάξιο. Για να μην πούμε πως ηδονιζόμαστε κυρίως όταν αυτοαναγορευόμαστε πρώτοι και χειρότεροι παρά όταν αυτοανακηρυσσόμαστε –ή όταν όντως είμαστε– πρώτοι και καλύτεροι. Γι’ αυτό και αναζητούμε εμμονικά το στενάχωρο και το απογοητευτικό ακόμα και στο τιμητικό. Το δείχνει και η τιτλοδοτική μας ροπή: Πιθανότερο είναι να γράψουμε, λ.χ., «Μόνο έξι ελληνικά πανεπιστήμια στα διακόσια καλύτερα παγκοσμίως», να προτάξουμε δηλαδή το υποτιμητικό ή απαξιωτικό «μόνο», παρά να αναδείξουμε, έστω ουδέτερα, τη σημασία μιας τέτοιας παρουσίας: «Εξι ελληνικά πανεπιστήμια...» Το «αυτονόητό» μας είναι να ανήκουν όλα τα πανεπιστήμιά μας (κι όλα τα νησιά μας, όλες οι μπίρες, όλα τα γιαούρτια, όλα τα φιλμ ή τα λογοτεχνήματά μας) στα κορυφαία της οικουμένης – η οποία, ως γνωστόν, δεν είναι παρά ταπεινός δορυφόρος μας.

Με τα χρόνια, και με την εκπαίδευσή μας από μιας κοπής δημοσιογραφία παθιασμένη με τη διακίνηση σχεδόν αποκλειστικά θλιβερών πληροφοριών ή καταθλιπτικών φημών, έχουμε εθιστεί στην κατανάλωση αρνητικών ειδήσεων. Αυτές κρίνουμε λογικές και φυσικές. Οι θετικές, οι ενδιάμεσες έστω, μας ξενίζουν, τις θεωρούμε αφύσικες και στημένες, ό,τι κι αν αφορούν. Και καταλήγουμε να εννοούμε και να αποδεχόμαστε τον κόσμο, τον διπλανό και τον μακρινό, μόνο σαν εχθρικό, κακό, τρισάθλιο. Ημών και των οικείων μας εξαιρουμένων.

Μες στην εμμονή μας να μειώνουμε τον τόπο μας και τους ανθρώπους του, συλλήβδην, χρησιμοποιούμε επί δεκαετίες και με απίστευτη συχνότητα και ευκολία το μοτίβο «μόνο στην Ελλάδα συμβαίνουν τέτοια πράγματα», απαράδεκτα πράγματα εννοείται. Πρόκειται για επωδό-δόγμα. Δεν επικαλείται στοιχεία. Δεν κομίζει αποδείξεις.

Προβάλλεται σαν αυτονόητο και, διά της επαναλήψεως, επιβάλλεται σαν αυτοδίκαιο. Αδιαφορεί για το γεγονός ότι σε διαδικτυακούς καιρούς δεν είναι δύσκολο για όποιον έχει κάποια υπομονή να αποδείξει ότι, λ.χ., η διαφθορά, που «μόνο στην Ελλάδα» κτλ., κάνει απερίσπαστη τη δουλειά της και σε κράτη που τα θεωρούμε απλησίαστα πρότυπα, στη Γερμανία ας πούμε. Ή ότι μετριότατοι πολιτικοί και εαυτούληδες πολίτες, που «μόνο στην Ελλάδα» κτλ., διαπρέπουν παντού.

Δεν είναι άλλοθι το τι συμβαίνει και εις Παρισίους. Τουλάχιστον όμως ας το βλέπουμε. Βγάζοντας τα γυαλιά της επίμονης και καταθλιπτικής εντέλει αυτοϋποτίμησης

καθημερινή