Χωρίς ψευδαισθήσεις

του Τάσου Παππά

Κάθε φορά που Ελληνας πρωθυπουργός επισκεπτόταν την Τουρκία, ξεκινούσε στην Ελλάδα συζήτηση για τους κινδύνους που υπήρχαν εξαιτίας των προκλητικών ενεργειών της γειτονικής χώρας.

Στη συνέχεια, κόμματα και ειδικοί, αξιολογώντας τα αποτελέσματα των συναντήσεων, κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι οι επισκέψεις ήταν αχρείαστες, δεν ήταν καλά προετοιμασμένες, οι Τούρκοι έθεσαν τις πάγιες θέσεις τους και εμείς απλώς αμυνθήκαμε.

Βεβαίως τα ίδια κόμματα και οι ίδιοι ειδικοί έλεγαν σε όλους τους τόνους ότι πρέπει να κρατάμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τους Τούρκους. Το πώς θα γινόταν αυτό χωρίς επαφές και στο υψηλότερο επίπεδο δεν το διευκρίνιζαν, αλλά δεν έχει σημασία.

Το πολιτικό προσωπικό της χώρας έζησε και ένα μέρος του συνεχίζει ακόμη να ζει μ’ έναν μύθο σε ό,τι αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Δημιουργός του είναι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής το 1974. Σύμφωνα μ’ αυτόν, η Ελλάδα μόνο ένα θέμα πρέπει να συζητά με την Τουρκία, την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Οτιδήποτε άλλο συνιστά υποχώρηση.

Στην πράξη, βεβαίως, παρά τα όσα διακήρυτταν οι κυβερνήσεις δημοσίως, ποτέ δεν εφαρμόστηκε με θρησκευτική ευλάβεια αυτή η γραμμή. Στην ατζέντα και από τη δική μας πλευρά και από την πλευρά των Τούρκων έμπαιναν και άλλα ζητήματα με τα οποία ασχολούνταν οι διπλωμάτες, οι επιτροπές των υπουργείων Εξωτερικών, ακόμη και οι επικεφαλής των κυβερνήσεων.

Οποτε Ελληνες πρωθυπουργοί επιχείρησαν να ξεφύγουν από την πεπατημένη, εισέπρατταν χολερική κριτική και εγκαλούνταν για ενδοτική στάση ή παχυλή αφέλεια. Και ο Ανδρέας Παπανδρέου προσπάθησε να βελτιώσει την κατάσταση με γενναίες πρωτοβουλίες, αλλά υπαναχώρησε, φτάνοντας στο σημείο να διατυπώσει τη θεωρία «Μη διάλογος, μη πόλεμος»!

Και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης κινήθηκε στη λογική της συνεννόησης, αλλά τον κρατούσαν «αιχμάλωτο» οι υπερσυντηρητικές φράξιες και οι λαμνοκόποι της εθνικοφροσύνης που λειτουργούσαν στο κόμμα του.

Και ο Κώστας Σημίτης αποπειράθηκε να βάλει τις σχέσεις με τη γειτονική χώρα σε άλλη βάση, αποσύροντας τις ενστάσεις της Ελλάδας για την έναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Τουρκίας, υπογράφοντας τη συμφωνία της Μαδρίτης και στηρίζοντας το σχέδιο Ανάν για το Κυπριακό. Τα «άκουσε» κι αυτός από την αντιπολίτευση και από τους εσωκομματικούς αντιπάλους του.

Και ο Γιώργος Παπανδρέου τόλμησε να κάνει βήματα προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά λοιδορήθηκε από τους εγχώριους πατριώτες επειδή, όπως έλεγαν, προωθούσε τη «διπλωματία του ζεϊμπέκικου».

Ούτε ο Ανδρέας ούτε ο Μητσοτάκης ούτε ο Σημίτης ούτε ο Γιώργος ήταν ενδοτικοί. Ούτε ο Τσίπρας είναι ενδοτικός. Η επιθυμία τους να εξομαλυνθούν οι σχέσεις με τον «προαιώνιο αντίπαλο» σκόνταψε στο παρελθόν και σκοντάφτει στις μέρες μας στην αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας. Μια στρατηγική όλων των ηγεσιών της. Παλιότερα της χούντας, μετά των κεμαλιστών, τώρα των ισλαμιστών.

Σήμερα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για την Ελλάδα. Ο Ερντογάν δεν κρατάει ούτε τα προσχήματα: επιδιώκει αλλαγή της Συνθήκης της Λωζάννης, διαφωνεί με την κλασική θέση για διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία στην Κύπρο, απαιτεί καθοριστικό ρόλο στο ενεργειακό πεδίο, θεωρεί ότι η χώρα του ασφυκτιά και πρέπει να διεκδικήσει ζωτικό χώρο, είναι απρόβλεπτος και στο μυαλό του έχει καρφωθεί η ιδέα της αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Αυτά κάθε ελληνική κυβέρνηση οφείλει να τα συνυπολογίζει. Να μην τρέφει ψευδαισθήσεις, να μην «τσιμπάει» στις προκλήσεις, να δημιουργεί σταθερές συμμαχίες με τους ισχυρούς παίκτες της περιοχής και να κλείνει επωφελώς για τα εθνικά συμφέροντα τα μέτωπα με τους υπόλοιπους γείτονες.

Ανάγωγα

Σύμφωνα με την αξιωματική αντιπολίτευση έχουμε: τη χειρότερη κυβέρνηση από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, τον πιο ψεύτη και αδίστακτο πρωθυπουργό που γνώρισε ο τόπος από τον πόλεμο και μετά (δεν προσδιορίζει ποιoν πόλεμο, αλλά φαντάζομαι ότι αναφέρεται στον δεύτερο) και εσχάτως μάθαμε ότι έχουμε τον χειρότερο πρόεδρο της Βουλής, την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Τόση γκαντεμιά μαζεμένη, πώς την αντέχεις καημένη πατρίδα; Πότε θα κάνει ξαστεριά; Πότε οι φυσικοί ιδιοκτήτες της χώρας θα αναλάβουν να τη σώσουν για ακόμη μία φορά;

efsyn