Aχταρμάδες, κουλουβάχατα και συμμαχίες.

του Χρήστου Γιαννίμπα

[…]
Χώρισε ο Λουκάς με τη Μαρίνα
και γύρισε ξανά στην Αθηνά
ψωνίστηκε ο Αντώνης με τη Ντίνα
που τα `χε με ένα φίλο του Μηνά
και τα `φτιαξε η Γκέλη ξαφνικά με το Βαγγέλη
που τα είχε με τη Τζίνα και παλιά με την Ηρώ
[…]

Από το «Που βαδίζουμε κύριοι;», στίχοι και μουσική του Λουκιανού Κηλαηδόνη, παρέθεσα μια τυχαία σειρά στίχων και το έκανα όχι τυχαία. Κι αυτό γιατί νομίζω πως η πλειονότητα κάπως έτσι θεωρεί τις μετακινήσεις βουλευτών και τις κομματικές συμμαχίες. Δηλαδή, ως αχταρμά και κομματικά κουλουβάχατα.

Η αλήθεια είναι πως δεν φταίνε οι πολίτες γι’ αυτήν τους την θεώρηση. Πολλοί βουλευτές και πολλές φορές έχουν δώσει δικαιώματα κι όχι μόνο τελευταία. Δεν θα αναφέρω συγκεκριμένα ονόματα. Όχι γιατί υπάρχει έλλειμμα, αλλά γιατί εκτιμώ πως η ονοματολογία μετατοπίζει το ζήτημα από πολιτικό σε προσωπικό χωρίς αυτό να σημαίνει ότι βγάζω τα πρόσωπα από την εξίσωση.

Όμως πρέπει να έχουμε και κάποιες σταθερές όταν πρόκειται να κρίνουμε τέτοια ζητήματα. Ξεκινώντας από το εύκολο, δηλαδή, δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες. Θα ήταν άδικο να βάλουμε στο ίδιο «καζάνι» όλες τις μετακινήσεις και όλες τις συμμαχίες. Μπορούμε ακόμα να θέσουμε τα παρακάτω αυτονόητα.

(1) Η συμμαχία «χτίζεται» για την επίτευξη ενός κοινού στόχου.
(2) Ο στόχος μπορεί να αφορά ένα συγκεκριμένο ζήτημα ή και πολλά, μπορεί να είναι κοντοπρόθεσμος ή μακροπρόθεσμος.
(3) Σύμμαχος μπορεί να είναι ένα πρόσωπο, μια ομάδα ή ένα μεγαλύτερο σύνολο.
(4) Οι σύμμαχοι δεν έχουν τα ίδια ιδεολογικά και πολιτικά πιστεύω. Δηλαδή, δεν είναι κάποιοι που αποδέχονται όλα όσα έχουν συμφωνήσει οι πολίτες ή τα μέλη τους ενός ή του άλλου συμμάχου.
(5) Ο σύμμαχος μπορεί να προδώσει ή να εγκαταλείψει το συμμαχικό μπλοκ, μπορεί να μείνει πιστός μέχρι την επίτευξη του κοινού στόχου. Μπορεί ακόμα αύριο να σμίξουν τα χνώτα των συμμάχων.
(6) Η συμμαχία έχει σκοπό να αυξήσει την ισχύ του συμμαχικού μπλοκ για την επίτευξη του κοινού στόχου και φυσικά δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Κανείς δεν κάνει συμμαχία για την συμμαχία.
(7) Η επιλογή του συμμάχου έχει μεγάλη σημασία, κι αυτό γιατί στην πολιτική σπάνια 1+1 κάνει 2. Μπορεί να κάνει 1,5 μπορεί και 3 (που είναι και το ζητούμενο).
(8) Ο σύμμαχος δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποδέχεται ρόλο νεροκουβαλητή, δηλαδή, πως για όλα τα ζητήματα αποφασίζει ο άλλος και αυτός εκτελεί.
(9) Κανείς δεν πρέπει να δέχεται ως σύμμαχο, κάποιον που βλέπει την συμμαχία ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ προκειμένου να «ξεπλυθεί».
(10) Ο σύμμαχος δεν μπορεί να είναι κάποιος που σε βλέπει ως «μαγαζί γωνία» και τρέχει να πάρει θέση.
Σ’ αυτόν τον δεκάλογο είναι εύκολο να συμφωνήσουμε. Το δύσκολο είναι να ξέρει κανείς a priori αν κι ο σύμμαχος τον αποδέχεται. Ούτε βέβαια μπορεί να γίνει ψυχογράφημα του συμμάχου για να διαπιστωθεί η ειλικρίνειά του, τι έχει στο πίσω μέρος του κεφαλιού του, οι πραγματικοί λόγοι που συμμαχεί κ.λπ.

Βεβαίως, ο σύμμαχος δεν είναι παρθενογέννητος ούτε έπεσε από τον ουρανό. Έχει την προϊστορία του και αυτή βοηθά. Όμως, πάλι δεν μπορεί κανείς να είναι σίγουρος γι’ αυτόν και συνακόλουθα για την συμμαχία. Παρ’ όλα αυτά οι συμμαχίες, ακόμα κι αν πρόκειται για συμμαχίες ειδικού σκοπού,είναι απαραίτητες.

Υπάρχει όμως μια ακόμα, εξόχως σημαντική, παράμετρος στις συμμαχίες. Θα την εξηγήσω με δύο παραδείγματα. Το ένα είναι πασίγνωστο και αφορά το ΕΑΜ. Βάζω τελεία, χωρίς να προσθέσω ούτε μία λέξη και περνώ στο δεύτερο παράδειγμα που είναι άγνωστο και αφορά ένα περιστατικό από την περίοδο της χούντας.

Σε χρόνο και τόπο που δεν έχουν σημασία, ένας μικρός αριθμός αριστερών ακούει τον αείμνηστο Αντώνη Αμπατιέλο, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, να εξηγεί την ανάγκη μιας συμμαχίας που πρέπει να χτίσουν ΟΛΟΙ από κοινού ενάντια στη χούντα. Όταν τελείωσε, ένας νεαρός τότε κνίτης ρώτησε τον Αμπατιέλο: «Σύντροφε, όταν λες όλοι, εννοείς και τους δεξιούς;»

Ο Αμπατιέλος γύρισε προς το μέρος του και του είπε: «Άκουσε σύντροφε, η βασική αντίθεση του καπιταλισμού ήταν και παραμένει η αντίθεση κεφαλαίου και μισθωτής εργασίας. Όμως, η κυρίαρχη αντίθεση ΣΗΜΕΡΑ είναι ο αγώνας ενάντια στη χούντα». Ο Αμπατιέλος, ναυτικός χωρίς πτυχία και μεταπτυχιακά, μπορούσε να κάνει διάκριση μεταξύ βασικής και κυρίαρχης αντίθεσης.

Για την Ιστορία, ο νεαρός τότε κνίτης ήταν ο Πάνος Τριγάζης (αργότερα μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και νυν μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ). Δεν θα επεκταθώ. Νομίζω είναι κατανοητό αυτό που λέω. Όμως είναι λυπηρό που η ηγεσία του ΚΚΕ από την μεταπολίτευση, εδώ και 45 χρόνια, αρνείται πεισματικά να διακρίνει βασική και κυρίαρχη αντίθεση.

Ο Δ. Κουτσούμπας πρόσφατα (στην εκδήλωση στον Περισσό για τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής επανάστασης), είπε: «Καμία επιμέρους ιδιαιτερότητα, καμία επιμέρους υπαρκτή ή κατασκευασμένη αντίθεση, όπως πχ “Βορράς – Νότος”, “Κέντρο-Περιφέρεια”, “Αναπτυγμένες – Υποανάπτυκτες χώρες” και άλλα σχετικά, δεν μπορούν να σβήσουν τη βασική αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας.»
Σωστός, αλλά δεν μας είπε αν υπάρχει κυρίαρχη αντίθεση και ποια είναι αυτή. Στα χρόνια του ΕΑΜ υπήρξε και ήταν η απελευθέρωση της χώρας. Στα χρόνια της χούντας υπήρξε και ήδη αναφέρθηκα. Έκτοτε αγνοείται η τύχη της, εκτός κι αν οι «φωστήρες» του Περισσού την κατάργησαν ή δεν βλέπουν την εδραίωση του νεοφιλελευθερισμού και πλέον την επέλαση της ακροδεξιάς.

Πχ σε Πολωνία όπου η ακροδεξιά είναι κυβέρνηση και η δεξιά αντιπολίτευση. Σε Ιταλία, Ουγγαρία, Ισπανία, Γαλλία, Σουηδία αλλά ήδη και σε Γερμανία. Ίσως πάλι να θεωρούν κυρίαρχη αντίθεση όχι τον νεοφιλελευθερισμό, την ακροδεξιά και τα ναζιστικά και φασιστικά μορφώματα αλλά τον «τρισκατάρατο» ΣΥΡΙΖΑ (παλιότερα τον ΣΥΝ) που τους «κλέβει πελατεία». Όπως στην μεταπολίτευση που έλεγαν για το ΠΑΣΟΚ πως τους κλέβει τα συνθήματα!!

Στις συμμαχίες το βασικό πολιτικό ζήτημα εδράζεται σε δύο διαπιστώσεις. Η πρώτη είναι πως κανείς δεν αναπτύσσεται σε συνθήκες εργαστηρίου θετικών επιστημών όπου τα ίδια δεδομένα, στις ίδιες συνθήκες, έχουν το ίδιο αποτέλεσμα. Αυτονόητη λοιπόν η ύπαρξη διαφορετικών θέσεων και απόψεων, που με τη σειρά της οδηγεί στο «χτίσιμο» συμμαχιών. Η δεύτερη διαπίστωση είναι η καρδιά του πολιτικού ζητήματος.

Είναι γεγονός πως στα χρόνια που ακολούθησαν την άνοδο των Ρέιγκαν και Θάτσερ στην εξουσία, ο νεοφιλελευθερισμός εδραιώθηκε και σε πολιτικό επίπεδο. Τα τελευταία 40 χρόνια τα νεοφιλελεύθερα δόγματα εδραιώθηκαν θεσμικά και στον πολιτικό κόσμο και στον κόσμο της διανόησης. Ηγεμόνευσαν σε πανεπιστήμια, ακαδημαϊκά ιδρύματα, ερευνητικά κέντρα, επιχειρήσεις, εθνικές και υπερεθνικές γραφειοκρατίες κ.λπ.
Μόνο οι ακροδεξιοί, πχ στη ΝΔ Βορίδης, Γεωργιάδης κ.λπ., βλέπουν ηγεμονία της Αριστεράς!! Αναμενόμενο γι’ αυτούς που αποπνέουν όλη την μπόχα της ακροδεξιάς στην Ελλάδα και διαφημίζουν το Γράμμο και το Βίτσι ως εθνική κάθαρση. Την ίδια στιγμή ονειρεύονται μια εθνοκάθαρση, όταν η ΝΔ γίνει κυβέρνηση, copy paste αυτής που φώναζαν στα αμφιθέατρα με τις απειλές του Γκέμπελς «θα ξαναγυρίσουμε και θα τρέμει η γη».

Τώρα απειλούν και με μέτρα. Πχ ο Βορίδης, το ακροδεξιό «τσεκούρι» της ΝΔ, τον Αύγουστο του 2018 δήλωσε (και το έχει επαναλάβει δυο φορές): «Πρέπει να υπάρξει στρατηγική ήττα των ιδεών της Αριστεράς για να μην ξαναβρεθεί στην εξουσία με οποιαδήποτε μορφή της. Ο Κ. Μητσοτάκης πρέπει να κάνει παρεμβάσεις στο κράτος και στους θεσμούς για να μην ξαναέρθει η Αριστερά στην εξουσία, γιατί οι ιδέες της είναι ελαττωματικές.»

Άραγε στη ΝΔ έχει μείνει κανείς που να μην ανατριχιάζει με τέτοιες δηλώσεις; Τόσο πολύ είναι Eiusdem farinae Σαμαράς, Καραμανλής και Μητσοτάκης; Πόσο ακόμα θα σιωπά Καραμανλής και άλλοι; Δεν αντιλαμβάνονται πως οι ακροδεξιοί και ο φασιστικός τους λόγος ροκανίζουν τη ΝΔ και το χειρότερο όλων φασιστικοποιούν την ελληνική κοινωνία; Πόσο θα ξεπέσουν για να επιστρέψουν στην εξουσία; Μήπως τότε η ζημιά θα έχει τεράστιο κόστος για την κοινωνία και την πατρίδα;

Τα αριστερά και προοδευτικά κόμματα ανταγωνίζονται τον νεοφιλελευθερισμό επιδιώκοντας την κοινωνική, πολιτική και ιδεολογική ηγεμονία και συναγωνίζονται μεταξύ τους προκειμένου να ηγεμονεύσουν στον προοδευτικό χώρο. Στον μεταξύ τους συναγωνισμό είναι απόλυτα λογικό να συνάπτουν συμμαχίες.

Η ηγεμονία ενός χώρου απαιτεί εξ ορισμού συμμάχους. Χωρίς αυτούς σε ποιους θα ηγεμονεύσει ένα κόμμα; Μήπως στον εαυτόν του; Φαίνεται πως ούτε αυτό το καταλαβαίνει η ηγεσία του ΚΚΕ. Ηγεμονία λοιπόν σημαίνει πως υπάρχουν τρίτοι, υπάρχουν σύμμαχοι. Να τονίσω πως η ηγεμονία δεν κερδίζεται μόνο με αριθμητικά μεγέθη, χωρίς βέβαια να τα υποτιμώ.

Κερδίζεται με δημοκρατία, με δημιουργική σκέψη, με διάλογο και σύνθεση απόψεων. Βεβαίως, σύνθεση δεν σημαίνει ένα μαθηματικό μέσο όρο των διαφορετικών θέσεων και απόψεων, αλλά μια δημιουργική σύνθεση αυτών. Για οποιοδήποτε προοδευτικό κόμμα ο κοινός χώρος μιας συμμαχίας προοδευτικών δυνάμεων θα ήταν ευλογία.

Εκτός αν διακατέχεται από κόμπλεξ ή δεν έχει εμπιστοσύνη στις ιδέες και απόψεις του. Γιατί αν έχει, τι το καλύτερο να απευθύνεται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ακροατήριο. Να ανοίγεται στην κοινωνία και να επιδιώκει την γείωση των απόψεών του. Έτσι επιτυγχάνεται η ηγεμονία ενός χώρου και όχι με περιχαράκωση. Αυτή είναι και η καλύτερη άμυνα απέναντι στους «ψεκαστήρες» ΣΚΑΙ κ.λπ.
Δυστυχώς, αυτό που συμβαίνει είναι η περιχαρακωμένη κριτική στάση. Σιγά το δύσκολο. Για την ανάδειξη μιας διαφοράς αρκεί μια κριτική στάση και αυτό είναι πανεύκολο. Αντίθετα, για την έκφραση μιας κοινής θέσης χρειάζονται δημιουργικές συνθετικές προτάσεις και μεγάλες προσπάθειες κι αυτό είναι εξαιρετικά δύσκολο.

Επιπρόσθετα, κανένα κοινωνικό ζήτημα, καμιά θεματολογία δεν έχει θετικό ή αρνητικό πρόσημο για την κοινωνία. Δηλαδή η θεματολογία, αυτή καθαυτή, δεν είναι προοδευτική ή αντιδραστική. Προοδευτικό ή αντιδραστικό είναι το περιεχόμενο, οι προτεινόμενες λύσεις αλλά και η ιεράρχηση των θεμάτων.

Η κατανόηση και βέβαια η συνειδητή αποδοχή των παραπάνω, συνθέτουν μια κοινωνική κουλτούρα που συμβάλει αποφασιστικά στην αναγκαία σύνθεση απόψεων. Στην απόκτηση αυτής της κουλτούρας καθοριστικό ρόλο παίζει η παιδεία αλλά και το παράδειγμα. Ιδιαίτερα από τα πρόσωπα που θεσμικά υπηρετούν ή θέλουν να υπηρετήσουν την κοινωνία.

Τι βλέπουμε σήμερα από κόμματα που τουλάχιστον οι φίλα προσκείμενοι πολίτες βρίσκονται στον ευρύτερο αριστερό και προοδευτικό χώρο; Την αντιμετώπιση της διαφορετικής άποψης λες και πρόκειται για μολυσματική ασθένεια. Ένα φόβο μη τυχόν κι αυτή εξαπλωθεί στο κομματικό τους χώρο. Αμέτρητα τα παραδείγματα.

Στο πιο πρόσφατο, πριν λίγες μέρες, η Γεννηματά μας είπε: «Βασική επιδίωξη του ΚΙΝΑΛ είναι η στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ». Πείτε τώρα γιατί σε μια Ευρώπη κι έναν κόσμο με εδραιωμένο τον νεοφιλελευθερισμό και που η ακροδεξιά καλπάζει, ένα κεντροαριστερό κόμμα θέτει ως ΒΑΣΙΚΗ ΕΠΙΔΙΩΞΗ την ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΗΤΑ όχι της δεξιά και ακροδεξιάς, αλλά του ΣΥΡΙΖΑ και ίσως της Αριστεράς εν συνόλω;

Η Φώφη, ή έχει σοβαρό πρόβλημα πολιτικής σκέψης, που έχει(*), ή πρέπει να αναζητηθεί ψυχολόγος, ψυχαναλυτής, αστρολόγος, καφετζού ή έστω ονειροκρίτης να μας τα «εξηγήσει». Χαρμολύπη. Από την μια βροντώδη γέλια γι’ αυτά που λέει, κι από την άλλη θλίψη για τον απίστευτο ευτελισμό της, αλλά και της ανάμνησης πως κάποτε σ’ αυτό το κόμμα ηγείτο ο Ανδρέας Παπανδρέου.
Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας προσωπικά, αποτελούν την ευχάριστη νότα στα ζητήματα των συμμαχιών που προανέφερα. Κι αυτό γιατί είτε το αντιλαμβάνεται κάποιος είτε όχι, αρέσει δεν αρέσει, στις μέρες μας και σ’ αυτές που έρχονται το κυρίαρχο ζήτημα είναι η μεγαλύτερη δυνατή συστράτευση των αριστερών προοδευτικών δυνάμεων.

Η ακροδεξιά έχει αφηνιάσει στην Ευρώπη και σ’ όλο τον κόσμο (Βραζιλία, Αργεντινή κ.λπ.) Ο νεοφιλελευθερισμός στρέφεται όλο και περισσότερο στο «εργαλείο» του φασισμού. Στην Ευρώπη (για να μείνουμε στη γειτονιά μας) αλλά και ειδικά στην Ελλάδα, συγκρούονται δύο διαφορετικοί κόσμοι.
Είναι δεδομένο πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα υπάρχει και μετά τις εκλογές. Όμως η έκβαση της σύγκρουσης αυτών των διαφορετικών κόσμων είναι και το κύριο επίδικο ΟΛΩΝ των επερχόμενων εκλογικών αναμετρήσεων. Όσοι δεν το βλέπουν ή κάνουν πως δεν το βλέπουν ή εφησυχάζουν, σύντομα θα διαπιστώσουν το τεράστιο λάθος τους αν η ΝΔ, με την ακροδεξιά να είναι κυρίαρχη εντός της, επανέλθει στην εξουσία.

Η Αριστερά βγήκε πλέον από το περιθώριο και επηρεάζει τις εξελίξεις, ενώ έγινε φανερό πως η Ελλάδα χρειάζεται δυνατή Αριστερά με συμμάχους του προοδευτικού χώρου. Με οργανωμένο μαζικό κίνημα που εν κατακλείδι θα αποτελεί και ανάχωμα αποτροπής της ενσωμάτωσης εάν κι εφόσον επιχειρηθεί τέτοια.

(*) Πριν λίγες μέρες στην εκτελεστική γραμματεία του ΚΙΝΑΛ, η Φώφη αφού χαρακτήρισε τον πρωθυπουργό «τυχοδιώκτη νεοκομμουνιστή» είπε: «Έχουμε πόλεμο με τον Τσίπρα και την παρέα του … Είναι προοδευτικός ο υποστηρικτής του Μαδούρο και των ισχυρών; …. Καμία κυβέρνηση δεν έχει υπηρετήσει συγκεκριμένα συμφέροντα στο εσωτερικό και στο εξωτερικό όσο ο ΣΥΡΙΖΑ», και γι’ αυτούς που στρέφονται στην ΝΔ είπε: «Aν πιστεύουν ότι θα γλυτώσουν από τον ΣΥΡΙΖΑ είναι γελασμένοι. Απλώς θα τον βγάλουν από την εξουσία». Συγνώμη, έχει ξεφύγει τελείως ή πάσχει από σύνδρομο στέρησης;

tvxs