Κόμματα-κομήτες

του Τάσου Παππά
Να φτιάξεις ένα κόμμα είναι σχετικά εύκολο να το κρατήσεις στη ζωή είναι δύσκολο. Από τη Μεταπολίτευση και μετά δημιουργήθηκαν πολλά κόμματα. Ανάμεσά τους το ΠΑΣΟΚ και κατά κάποιο τρόπο η Νέα Δημοκρατία (μετεξέλιξη της ΕΡΕ). Αυτά ήταν οι εξαιρέσεις. Επέζησαν, κυβέρνησαν και εξακολουθούν να πρωταγωνιστούν, έστω κι αν το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε λήθαργο. Από τα άλλα κανένα δεν επιβίωσε. Μερικά εξαφανίστηκαν ύστερα από λίγο καιρό, κάποια έλαμψαν για ένα διάστημα και στη συνέχεια οι δημιουργοί τους επέστρεψαν στα κόμματα από τα οποία είχαν φύγει καταγγέλλοντάς τα.

Η αφορμή για τα παραπάνω είναι τα διαλυτικά φαινόμενα στην Ενωση Κεντρώων, στο Ποτάμι και στους ΑΝ.ΕΛΛ. Να θυμίσω ορισμένες περιπτώσεις κομμάτων-πυροτεχνημάτων. Ο Αντώνης Τρίτσης έγραψε ιστορία ως υπουργός του ΠΑΣΟΚ (όπως είχε πει ο Α. Παπανδρέου), ήταν πετυχημένος δήμαρχος Αθηναίων, σήμερα τον μνημονεύουν οι πάντες για τις ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες και απόψεις του στα θέματα του περιβάλλοντος, αλλά ως αρχηγός κόμματος (ΕΡΚ) δεν ευτύχησε. Ο Γεράσιμος Αρσένης ήταν ο πρώτος τσάρος της οικονομίας τη δεκαετία του '80, διαφώνησε με τον ιδρυτή του Κινήματος, έφτιαξε το ΕΣΚ, συνετρίβη, επέστρεψε στο ΠΑΣΟΚ και για λίγες ψήφους έχασε την πρωθυπουργία το 1996. Ο Δ. Τσοβόλας, αγαπημένος υπουργός του Α. Παπανδρέου, κάποια στιγμή συγκρούστηκε, έφυγε, συγκρότησε το ΔΗΚΚΙ, κατάφερε να επιβιώσει κοινοβουλευτικά μερικά χρόνια, αλλά η κατάληξη ήταν η διάσπαση, η περιθωριοποίηση και η διάχυσή του σε διπλανά σχήματα.

Ο γιος του ιδρυτή, αρχηγός του ΠΑΣΟΚ και πρωθυπουργός της χώρας Γιώργος Παπανδρέου, απομακρύνθηκε από το ΠΑΣΟΚ, δοκίμασε την τύχη του με το ΚΙΔΗΣΟ, έμεινε εκτός Βουλής και εντάχθηκε στο ευρύτερο μέτωπο του ΚΙΝ.ΑΛΛ. «Συμφωνία για τη νέα Ελλάδα» λεγόταν η κίνηση του Ανδρέα Λοβέρδου, η οποία εξέπνευσε πριν καν μπουσουλήσει και ο επικεφαλής της επέστρεψε άρον άρον στο ΠΑΣΟΚ. Ολα τα κόμματα που δημιουργήθηκαν από στελέχη του ΠΑΣΟΚ είχαν έναν στόχο κι ας μην το ομολογούσαν: να φτιάξουν το καλό ΠΑΣΟΚ για να αντικαταστήσουν το μεταλλαγμένο και συμβιβασμένο ΠΑΣΟΚ, όπως χαρακτήριζαν το κόμμα που τους είχε αναδείξει.

Το ίδιο πάνω-κάτω αφήγημα χρησιμοποίησαν και όσα στελέχη της Δεξιάς αποστασιοποιήθηκαν από το κόμμα-μαντρί της παράταξης. Απέτυχε ο Κωστής Στεφανόπουλος με τη ΔΗΑΝΑ να συγκροτήσει τη μετριοπαθή αντιμητσοτακική Δεξιά, απέτυχε ο Αντ. Σαμαράς να δημιουργήσει την πατριωτική Δεξιά με την Πολιτική Ανοιξη, απέτυχε ο Δημήτρης Αβραμόπουλος να στήσει ένα πιο φιλελεύθερο σχήμα με το ΚΕΠ, απέτυχε η Ντόρα Μπακογιάννη με τη Δημοκρατική Συμμαχία να εκφράσει το φιλελεύθερο Κέντρο. Εκτός από τον Κ. Στεφανόπουλο (εξελέγη Πρόεδρος της Δημοκρατίας) οι υπόλοιποι γύρισαν με πεσμένα τα φτερά στη Ν.Δ.

Ο κ. Αβραμόπουλος απέσυρε από την κυκλοφορία το κόμμα του πριν εκτεθεί έστω μία φορά στις κάλπες, ενώ ο κ. Σαμαράς, παρά το γεγονός ότι είχε χρεωθεί την πτώση της κυβέρνησης Μητσοτάκη, κατάφερε να γίνει αρχηγός της Ν.Δ. και πρωθυπουργός της χώρας. Ανάλογα φαινόμενα έχουμε και στην ευρύτερη Αριστερά. Για παράδειγμα, τον «καλό ΣΥΡΙΖΑ» επιχειρούν να δημιουργήσουν η ΛΑ.Ε., ο Γ. Βαρουφάκης, η Ζωή Κωνσταντοπούλου, χωρίς ωστόσο να συνεργάζονται μεταξύ τους, αν και κάνουν την ίδια ανάλυση για το τι έφταιξε και διασπάστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Αύγουστο του 2015. Ομως τα κόμματα και οι ομάδες που βρίσκονται εκτός των μεγάλων σχηματισμών της Αριστεράς, για ποικίλους πολιτικούς και ιδεολογικούς λόγους, έχουν συνηθίσει να λειτουργούν σε συνθήκες εμφυλίου και σε περιβάλλον ήττας και δεν έχουν ανάγκη την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση για να αντέξουν.

Σύμφωνα με την αντίληψή τους, οι μεγάλες μάχες για την ανατροπή του συστήματος δεν θα δοθούν στα Κοινοβούλια αλλά στους δρόμους με τα κινήματα. Τα αστικά μορφώματα μικρής εμβέλειας χωρίς παρουσία στη Βουλή και δίχως πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης είναι καταδικασμένα να εξαφανιστούν. Ολες αυτές οι προσπάθειες (από το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ.) δεν μακροημέρευσαν κι ας είχαν επικεφαλής γνωστές προσωπικότητες. Απέτυχαν γιατί ήταν προσωποπαγή μορφώματα χωρίς ευδιάκριτο ιδεολογικό στίγμα, χωρίς ξεχωριστή πολιτική ταυτότητα.

Θα έχουν την ίδια μοίρα το Ποτάμι, οι ΑΝ.ΕΛΛ., η Ενωση Κεντρώων; Με την πόλωση στα ύψη και τις πιέσεις από τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ να κλιμακώνονται όσο θα πλησιάζουμε στις εκλογές, θα απειληθεί η ήδη κλονισμένη συνοχή τους. Το Ποτάμι έχει χάσει μερικούς βουλευτές, απ’ αυτούς που έχουν μείνει κάποιοι κοιτάζουν προς τη Δεξιά, κάποιοι προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ο κόσμος του προτιμά συνεργασία με τη Ν.Δ. Οι ΑΝ.ΕΛΛ., το μακροβιότερο σχήμα αυτής της κατηγορίας, αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα.

Η συμμετοχή τους στην κυβέρνηση τους κράτησε στη ζωή αλλά η Κοινοβουλευτική Ομάδα είναι διχασμένη και δύσκολα θα αντέξει σε συνθήκες πολιτικού διχασμού. Η Ενωση Κεντρώων είναι υπό διάλυση. Αν τα άλλα δύο κόμματα είχαν ακροατήριο και μπορούσαν να δικαιολογήσουν την αυτόνομη παρουσία τους στην πολιτική σκηνή, η Ενωση Κεντρώων είναι ένα κόμμα (;) που ουδείς έχει καταλάβει τι ακριβώς πιστεύει και γιατί υπάρχει. Τα προγνωστικά και για τα τρία κόμματα δεν είναι υπέρ τους.

efsyn