Γίνεται ανάπτυξη χωρίς τους μικρομεσαίους;

των Γιώργου Παπασπυρόπουλου & Βασιλίκας Σαριλάκη 

Η τελευταία συμφωνία του Eurogroup προσδιορίστηκε απο πολλούς ρεαλιστές αναλυτές ως ένας "δύσκολος δρόμος αλλά επιτέλους δρόμος". Η κυβέρνηση δημιούργησε τις κατάλληλες συμμαχίες κατάφερνοντας να αναχαιτίσει τις ακραία επιθετικές προτάσεις Σόιμπλε και με πολιτικό θάρρος έκανε τους Γερμανούς να καταλάβουν στις τελικές διαπραγματεύσεις πως το ειδυλλιακό εκλογικό παραμύθι τους θα μπορούσε να γυρίσει μπουμερανγκ αν δεν υποχωρούσαν. Κι αυτό ακριβώς έγινε. 

 Τώρα ακολουθούν τα ερωτήματα: Τί πρέπει να γίνει μέχρι του χρόνου το καλοκαίρι (ως την λήξη του μνημονίου); Και τί έπεται τα τελευταία 2 χρόνια ως τις εκλογές; Ποιές δυνατότητες έχουμε ώστε να σταθούμε παραγωγικά στα πόδια μας το αμέσως επόμενο διάστημα ή τουλάχιστον να βάλουμε τις βάσεις για κάτι τέτοιο; 

Ανάπτυξη

Η κυβέρνηση ποντάρει πολλά στις επενδύσεις. Και φυσικά στο ψυχολογικό κλίμα που είναι απαραίτητο για κάτι τέτοιο. Γι αυτό ζητούσε μια "καθαρή" απόφαση, έναν "καθαρό διάδρομο": να ξέρουν οι επενδυτές ότι υπάρχει Συμφωνία και η ΕΕ δεσμεύεται να βοηθήσει την Ελλάδα να βγει από τα μνημόνια και να μπορεί να δανείζεται με ένα καλό επιτόκιο από τις αγορές (όχι απλά "να βγει στις αγορές"π. χ με ένα καταστροφικό επιτόκιο διπλάσιο ας πούμε εκείνου της Πορτογαλίας...).

Λογικά λοιπόν, μετά την Συμφωνία τα spreads θα συνεχίσουν να πέφτουν σταθερά, τα επιτόκια δανεισμού επίσης, και το επενδυτικό κλίμα από αβέβαιο αναμένεται να γίνει ελκυστικό σε όσους επενδυτές έχουν σχετική επιθυμία. 

Ο δρόμος για επενδύσεις είναι πλέον ανοιχτός. Τι τις θέλουμε ακριβώς τις επενδύσεις; Για να έχει το κράτος μεγαλύτερα έσοδα όσο αυξάνει το παραγόμενο ΑΕΠ αλλά κυρίως για να βρουν δουλειά οι άνεργοι.  Κι εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Οι ξένες επενδύσεις σπανίως είναι εντάσεως εργασίας. Μερικά δις μπορεί να σημαίνουν απλά μερικές εκατοντάδες θέσεις εργασίας. Πως λοιπόν μπορεί να καταπολεμηθεί η ανεργία;

Τί μέτρα χρειάζονται για την ενδογενή ανάπτυξη;

Στην χώρα μας χρήματα για επενδύσεις δεν υπάρχουν πέραν όσων εξαγωγικών επιχειρήσεων άντεξαν ή και αναπτύχθηκαν στην κρίση. Δεν υπάρχουν χρήματα πλην κάποιων κρυμμένων από την τραπεζική εποπτεία σε "στρώματα" και "σεντούκια". Κι αυτό γιατί οι επιχειρήσεις είναι βυθισμένες στα χρέη, ειδικά οι μικρομεσαίες που αποτελούν το 97% των ελληνικών επιχειρήσεων. Αν αυτές μπορούσαν από την μικρή έστω ανάπτυξη που σιγά σιγά εμφανίζεται να επανεπενδύσουν τα κέρδη τους για να σταθεροποιηθούν στην Αγορά επεκτείνοντας τον χαμένο κύκλο εργασιών τους από την επίσης σιγά σιγά αυξανόμενη ζήτηση, η Ανάπτυξη θα κάλπαζε! Η δε ανεργία θα έπεφτε δραματικά αν κάθε μία μικρομεσαία επιχείρηση μπορούσε να κάνει μία καινούργια πρόσληψη... Δυστυχώς όμως τα χρέη δεν επιτρέπουν την επανεπένδυση των κερδών στη δουλειά και την παραγωγή. Γιατί τα κέρδη που μέχρι τώρα κατάπινε η επιβίωση, τώρα θα πηγαίνουν απλά στις απανωτές ρυθμίσεις για ληξιπρόθεσμες οφειλές. 

Και εδώ πρέπει να κάνουμε μια σημαντική διάκριση: Τα χρέη από μη καταβεβλημένο ΦΠΑ ή άλλους φόρους μπορούν με κατάλληλες ρυθμίσεις να αρχίσουν να μειώνονται με την αύξηση της ζήτησης και του κύκλου εργασιών. Πληρώνεις τα τρέχοντα και ρυθμίζεις τα παλιά, έστω ξανά και ξανά μέχρι να ισορροπήσει κάπως η οικονομία. Κι εκεί, με την έξοδο από το μνημονιακό πρόγραμμα θα ορθολογικοποιηθούν και οι απαιτήσεις του κράτους που θα αρχίσει πλέον να έχει έσοδα από την ίδια την παραγωγική οικονομία και όχι από έκτακτη φορολόγηση και ευφάνταστα χαράτσια κάθε τύπου.

Αυτά που δεν αντιμετωπίζονται όμως  είναι τα μέχρι τέλος του 2016 χρέη από τις ασφαλιστικές οφειλές στον ΟΑΕΕ , που είναι αντισυνταγματικές (πόρισμα Μανιτάκη) ως μη αναλογικές οφειλές του εισοδήματος, υπέρογκες και παράνομες. Δεν αντιστοιχούν σε παραχθέν εισόδημα, δεν ρυθμίζονται παρά μόνο καταχρηστικά κι εκβιαστικά για την απόκτηση ενημερότητας των επιχειρήσεων, και κυρίως δεν μπορούν να πληρωθούν ποτέ αφού δεν έχουν εισπραχθεί από τους μικρομεσαίους ελεύθερους επαγγελματίες.

Τα χρέη λοιπον στον ΟΑΕΕ δεν έχουν σχέση με τον μη καταβεβλημένο π. χ ΦΠΑ που εισπράχθηκε μεν αλλά ξοδεύτηκε για το "γάλα των παιδιών" ή άλλες άμεσες ανάγκες.. Η εισφορά στον ΟΑΕΕ ήταν απαιτητή ακόμη και όταν ο επαγγελματίας δεν είχε καμιά παραγγελία, καμιά ζήτηση των προϊόντων του, καμιά εκτέλεση έργου... Δλδ ακόμη και με μηδενικό τζίρο, το αίσχος του ΟΑΕΕ επί ΝΔ ΠΑΣΟΚ χρέωνε έναν μέσο επαγγελματία απο300 έως 500 ευρώ μηνιαίως και μια μικρή επιχείρηση με πολλαπλάσια ποσά σε όλους τους εταίρους της. 

Τα ποσά αυτά λοιπόν έχουν γίνει ένα καταθλιπτικό "χρέος" και μάλιστα χρέος που διπλασιάζεται κάθε τόσο με τους τόκους καθυστέρησης. Αυτά τα ποσά δεν μπορούσαν να εισπραχθούν ως μέρος της αμοιβής του επαγγελματία γιατί ήταν υπέρογκα. Ήσαν εξωπραγματικά γι αυτό και λειτούργησαν ανελαστικά. Δηλαδή το ύψος τους έκανε απαγορευτική την καταβολή τους. Και η μη αποδοχή μερικής καταβολής απο τον ΟΑΕΕ έκανε τους ελεύθερους επαγγελματίες να μην πληρώνουν τελικά τίποτα απολύτως. Αποτέλεσμα; Τα αδύνατον να καταβληθούν ποσά έχωσαν τον μικρομεσαίο επιχειρηματία βαθιά στο λάκκο του χρέους και της αμφιβολίας αν θα πάρει ποτέ σύνταξη. Εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίοι ελεύθεροι επαγγελματίες ζουν με αυτόν τον φόβο. Ταυτόχρονα κατέστρεψαν όσους από τον φόβο κατέβαλαν τις εισφορές στερώντας το "γάλα των παιδιών" τους και μαθηματικά την βιωσιμότητα των επιχειρήσεών τους...

Ο ΣΥΡΙΖΑ

Σταθερή θέση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και είναι ότι αυτά τα χρέη είναι παράνομα ως μη αναλογικά κάποιου εισοδήματος. Γι αυτό και η κυβέρνησή του ΣΥΡΙΖΑ πρώτα αποποινικοποίησε τις οφειλές, μετά πραγματοποίησε μια πρώτη ρύθμιση για τους λίγους που είχαν την δυνατότητα σε 100 δόσεις και στο τέλος με το νέο ασφαλιστικό και τον ΕΦΚΑ ενέταξε τον ΟΑΕΕ στην νομιμότητα της αναλογικής με το εισόδημα εισφοράς.

Νομιμότητα την οποία απολάμβαναν οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ ανέκαθεν: τόσα ημερομίσθια, τόσα ένσημα, τόσες εισφορές για εργοδότη και εργαζόμενο. 

Στην πρόσφατη ΔΕΘ (2016) ο πρωθυπουργός δεσμεύτηκε να παγώσει τις παλαιές οφειλές των ελεύθερων επαγγελματιών έως το τέλος του 2016 που προέκυπταν από το παλιό σύστημα, κατανοώντας το αδιέξοδο των ελεύθερων επαγγελματιών και Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Η τρόικα φαίνεται ότι είχε άλλη γνώμη και αναμένεται πλέον εναλλακτικός τρόπος για απόκτηση ενημερότητας, μέχρι αυτό το παράνομο χρέος να αναλογικοποιηθεί/ κουρευτεί αναδρομικά βάσει των εισοδημάτων όπως δρομολογούν και οι σχετικές δικαστικές αποφάσεις. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει.

Προτεραιότητες ανάπτυξης μετά το Εurogroup

Το ζήτημα είναι ότι η ολοκλήρωση της β΄αξιολόγησης - τελευταίας γι αυτό το μνημόνιο -  αλλά και οι άλλες χρηματοδοτικές προβλέψεις της απόφασης (π. χ επενδυτική αναπτυξιακή Τράπεζα) και τα άλλα μέτρα υπέρ των μικρομεσαίων (μικρά δάνεια έως 25 ή 30 χιλιάδες) μαζί με μια επιβαλλόμενη απλοποίηση της δεύτερης ευκαιρίας πρέπει τώρα να κωδικοποιηθούν. Να υπάρξει μέριμνα ώστε να ελαχιστοποιηθούν τα εμπόδια που έχουν μπροστά τους  μικρές ή ατομικές επιχειρήσεις οι οποίες αν και έχουν ζήτηση και πελάτες, πνίγονται από υποχρεώσεις και ρυθμίσεις χρεών που προέρχονται από την κρίση και τα καταστροφικά μέτρα των μνημονίων. 

Τουλάχιστον να ξεκαθαρίσει σύντομα το τοπίο από παράνομα χρέη σαν εκείνα στον ΟΑΕΕ μέχρι το τέλος του 2016 και τα υπόλοιπα να ρυθμιστούν με ρήτρα ανάπτυξης δλδ με μια ανάλογη διαδικασία σαν κι αυτή που κέρδισε η χώρα μας στο τελευταίο Eurogroup.

Απλοποιημένη δεύτερη ευκαιρία (πτωχευμένων χωρίς δόλο), αναλογικοποίηση παλαιών οφειλών στον ΟΑΕΕ, κούρεμα κόκκινων δανείων και ρύθμιση συνολικών πραγματικών οφειλών ευνοϊκά, σε πολλές δόσεις και με ρήτρα ανάπτυξης της μικρής επιχείρησης. 

Oλα αυτά είναι απαραίτητα από 'δω και στο εξής ώστε να μείνει όρθια η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και να μπορέσει να συμπορευτεί με την όποια νέα Ανάπτυξη αλλά και τις νέες εταιρείες σε ένα ζωντανό πλέγμα συνεργιών που πάντοτε καθόριζαν την δύναμη της ελληνικής μικρομεσαίας οικονομικής δομής. 

Πρέπει να "προλάβουμε" ωστε να μην χαθούν οι τεχνίτες ελεύθεροι επαγγελματίες και η πολύτιμη γνώση τους, οι μαστορες και οι εφευρέτες των εφαρμογών και των πατεντών που συνιστούν την καθημερινότητά τους. Να ενισχύσουμε τους νέους συνεταιρισμούς και την κοινωνική οικονομία με παλιό και δοκιμασμένο ανθρώπινο υλικό συνδυασμένο με δυναμικούς νεοεισερχόμενους ή επανεισερχόμενους στην Αγορά, startupers ή μικροεπενδυτές του σεντουκιού και να οδηγήσουμε την μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στην αναβίωση μέσα από τα ερείπια της κρίσης. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει.

Τελικά ποιοι είναι οι πραγματικοί "στρατηγικοί" επενδυτές;

Επενδυτές είναι εκείνοι/ες που βάζουν τα χρήματά τους στην παραγωγή (και στις υπηρεσίες αλλά αυτός ο τομέας ακολουθεί την ακμή ή την παρακμή του πρώτου τομέα δλδ της παραγωγής ). Που στηρίζουν τον δημιουργό ελληνικής προστιθέμενης αξίας ή τις εισπράξεις από φόρους του ελληνικού κράτους φέρνοντας την έδρα των δραστηριοτήτων τους εδώ.

Όμως, το επενδυτικό κλίμα που στηρίζεται απλά σε ξένους επενδυτές και όχι στην εσωτερική επανεπένδυση μικρή μεν σε μέγεθος αλλά από πάρα πολλούς, δεν πρόκειται ποτέ να λύσει το πρόβλημα της χώρας. Η εσωτερική αυτή επανεπένδυση πρέπει να σταθεί ικανή να δώσει δουλειά σε εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες και να καταστήσει την εσωτερική ζήτηση μια νέα στρατηγική ανεξαρτησίας μαζί με τις εξαγωγές ελληνικής παραγωγής.

Κι αυτό γιατί: 

1. Οι ξένοι επενδυτές έρχονται και παρέχονται. Μεταφέρουν τα κεφάλαιά τους εύκολα αλλού αλλά και την έδρα τους. Παίζουν παγκόσμια. Δεν μπορεί μια οικονομία να στηρίζεται στρατηγικά πάνω τους.
2. Ειδικά η Ελληνική οικονομία διαθέτει το πλεονέκτημα μιας ιστορικής δομής που έκανε πολλές δεκαετίες να στηθεί και δεν πρέπει να αφήσουμε την Τρόικα να την καταστρέψει σε λίγα χρόνια επιβάλλοντας τα ανόητα θέσφατά της.
3. Αποτελεί ζήτημα σταθερότητας και μακροημέρευσης να μπουν νέα θεμέλια στην παραγωγικότητα της χώρας και να μην εξυπηρετηθεί το κρυφό σχέδιο αιώνιας εξάρτησης της χώρας μας με το σπάσιμο της ραχοκοκαλιάς της οικονομίας της και την εξαφάνιση της ελληνικής μεσαίας τάξης των μικρομεσαίων ελεύθερων επαγγελματιών και των θαυμαστών συνεργιών τους...

Όταν λοιπόν ο έλληνας μικρομεσαίος μπορέσει όχι μόνο να επιβιώνει οριακά αλλά και να επεκτείνει έστω "κατά ένα εργαζόμενο" την επιχείρησή του, οι επενδυτές θα είναι σίγουρα εδώ! 

Οι εκατοντάδες χιλιάδες μικροί επενδυτές που ζουν από την παραγωγή και επενδύουν ξανά στην παραγωγή, στην συνέργεια, στον συνεταιρισμό, στην κοινωνική οικονομία, στην εξαγωγή ελληνικού προϊόντος υψηλής προστιθέμενης αξίας. Έτσι λοιπόν ο εσωτερικός επενδυτής, ο πραγματικός επενδυτής, αποτελεί τον  πραγματικά "στρατηγικό επενδυτή". Όχι εκείνον που έρχεται και φεύγει προσφέροντας θέαμα και πρωτοσέλιδα με κάποιες θέσεις εργασίας φορολογούμενος συχνά στο εξωτερικό. 

Καλός επενδυτής είναι φυσικά εκείνος που πληρώνει φόρους στην χώρα μας αλλά καλύτερος εκείνος που δημιουργεί και θέσεις εργασίας ή στηρίζει την ποιοτική του δουλειά στην ένταση εργασίας, στον ντόπιο τεχνίτη, τον μάστορα, τον δημιουργό, τον επιστήμονα. Που χρειάζεται χέρια για εξαγώγιμο ποιοτικό προϊόν με αξία που προστίθεται στην ελληνική οικονομία και δημιουργεί ένα σταθερό πλαίσιο εσωτερικής προσφοράς και ζήτησης, ένα σταθερό πλαισιο κοινωνικήε επίσης αναφοράς, ανεξάρτητης κι ένα αναγκαίο σωσίβιο στις διεθνείς αναταράξεις της παγκοσμιοποίησης.

Ειδικά η Αριστερά μπορεί να καταλάβει πολύ καλά την μικρομεσαία δομή της ελληνικής οικονομίας και τις θαυμαστές της συνέργειες. Γιατί οι αριστεροί αποκλεισμένοι ιστορικά από το κράτος της Δεξιάς και το πελατειακό σύστημα, έκαναν θαύματα ως ελεύθεροι επαγγελματίες και έχουν μεγάλη συνεισφορά στην ιστορική μικρομεσαία δομή και τις επιτυχίες της στις δεκαετίας του 60 και 70 χωρίς τραπεζικό δανεισμό και επενδυτές. Η Αριστερά ήρθε στην διακυβέρνηση χάρη στην ψήφο των μικρομεσαίων - αυτοί βασικά μεταστράφηκαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ, κατεστραμμένοι/ες και χωρίς ελπίδα από την χρεοκοπία του πελατειακού συστήματος-κράτους της τριτοκοσμικής οικονομίας των ΝΔ/ΠΑΣΟΚ.

Τον δρόμο της παραγωγικής ανασυγκρότησης η Αριστερά θα τον βαδίσει χέρι χέρι με τους μικρομεσαίους ελεύθερους επαγγελματίες και θα μεταρρυθμίσει κάθε σχετικό εμπόδιο. Αποτελεί μονόδρομο. 

Η Αριστερά σε μια χώρα που έχει τόσους μισθωτούς όσους και ελεύθερους επαγγελματίες, δεν μπορεί να είναι Αριστερά αν αγνοήσει ή εγκαταλείψει τους δεύτερους. Και η άποψη ότι οι μικρομεσαίοι είναι "τελειωμένοι" αν δεν συνεταιριστούν, δεν αποτελεί αριστερή ανάλυση στην Ελλάδα του σήμερα. Είναι ανάλυση ήττας, βαθιά συντηρητική, ανέφικτη σε πολλές περιπτώσεις και καταλήγει στην ρητορεία του Σόιμπλε και όσων θέλουν για ιδιοτελεις λόγους να σβήσουν απ΄τον χάρτη την παραγωγική μηχανή της χώρας. 

Και τώρα, παραγωγική ανασυγκρότηση!

Η β΄αξιολόγηση τελείωσε, το Εurogroup δέχθηκε την ρήτρα Ανάπτυξης κι αποφάσισε να στρέψει έστω και αργά αργά τα επόμενα μέτρα σε αναπτυξιακή ρότα. Η μπάλα είναι για πρώτη φορά στην ελληνική πλευρά: το πλαίσιο πλέον είναι συγκεκριμένο, δύσκολο αλλά για πρώτη φορά συγκεκριμένο. 

Και θα κριθεί από το που θα στρέψει η δική μας πλευρά ότι μέσο διαθέτει αξιοποιώντας τους νέους βαθμούς ελευθερίας στην πολιτική της. Οι μικρομεσαίοι ελεύθεροι επαγγελματίες με τις θαυμαστές τους συνέργειες και την αριστερής ιστορικά προέλευσης επιχειρηματικότητά τους, είναι έτοιμοι για το νέο restart. Αρκεί να αφεθούν να αναπνεύσουν.

tvxs