Η αδύνατη σταθεροποίηση

του Γιώργου Καπόπουλου

Εντός και εκτός Τουρκίας ο Ερντογάν, παρά την οριακή του νίκη στο δημοψήφισμα, προβάλλει πλέον ως παράγων εσωτερικής και περιφερειακής αστάθειας. Του έχουν γυρίσει την πλάτη εντός συνόρων η μισή Τουρκία, τα μεγάλα αστικά κέντρα, το δυναμικό κομμάτι των επιχειρηματιών και της ανώτερης μεσαίας τάξης, η εκτός οργανωμένων κομμάτων Κοινωνία των Πολιτών που πήρε το βάπτισμα του πυρός στην εξέγερση του Πάρκου Γεζί τον Ιούνιο του 2013 και οι Κούρδοι.

Ο Ερντογάν δεν έχει περιθώρια ανοιγμάτων, δεν έχει βούληση και δυνατότητα συναινετικής σταθεροποίησης: Θα κρατηθεί στην εξουσία μόνον εκβιάζοντας την εκλογή του το 2019 στην προεδρία και μόνο με αυτοδύναμη πλειοψηφία. Η συρρίκνωση της κυριαρχίας του στη Βαθιά Τουρκία της Ανατολίας τον δεσμεύει να συντηρεί την αποδοχή του από ένα υπερσυντηρητικό ακροατήριο με το εκρηκτικό μείγμα ρητορικής της προεκλογικής εκστρατείας, έναν ιδιότυπο αντιδυτικό εθνικοϊσλαμισμό, μια επιλογή που δεν αφήνει περιθώρια εξομάλυνσης των σχέσεων με ΗΠΑ και Ευρώπη, αλλά και βήματα συμφιλίωσης στο εσωτερικό.

Η πιο βαριά υποθήκη στην εγκαθίδρυση παντοδυναμίας θα είναι η ώρα που θα προκύψει κάποια φόρμουλα σταθεροποίησης στη Συρία μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας που θα επικυρώνει τη χειραφέτηση των Κούρδων της Συρίας. Επεται η μη αντιστρέψιμη δυναμική επιδείνωσης της οικονομικής συγκυρίας, η οποία επιταχύνεται από τη συρρίκνωση του τουρισμού σε μια χώρα στοχοποιημένη από Κούρδους και τζιχαντιστές σήμερα και που πιθανόν να γνωρίσει εξεγέρσεις στις πόλεις σε ένα όχι πολύ μακρινό μέλλον.

Τόσο ο Ερντογάν όσο και οι αντίπαλοί του γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει ομαλή οδός αποχώρησής του από την απόλυτη εξουσία. Το αυταρχικό συνταγματικό πλαίσιο που οικοδομεί δεν χωράει την εναλλαγή, μια σκληρή πραγματικότητα που στη δυναμική της αυτοεκπληρούμενης προφητείας θα τροφοδοτήσει εντάσεις που εκ των πραγμάτων θα οδηγήσουν αργά ή γρήγορα σε εξωθεσμικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών, με τον διχασμό της κοινωνίας να μεταλλάσσεται σε μετωπική σύγκρουση.

έθνος