Σφαιρικός πολιτισμός

"Ιδιαίτερα για εμάς τους Ελληνες, ή για τους εξ ημών ελληνότατους, ένα Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών θα ’χε να μας θυμίσει ότι ο ελληνικός πολιτισμός δεν είναι ο αρχαιότερος. Και δεν παρθενογεννήθηκε. Διασταυρώθηκε με τους γύρω του, ειρηνικά ή πολεμικά, έδωσε και πήρε. Το σχήμα για μια οικουμένη που ζούσε στα δέντρα ή σε σπηλιές όταν εμείς (εμείς;) φτιάχναμε Παρθενώνες, μόνο η βαθιά ανιστόρητη φαντασιοπληξία το κατασκευάζει."

του Παντελή Μπουκάλα
Στο ερώτημα «τι θα μπορούσε άραγε να προσφέρει ένα Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών;», νομίζω πως η απάντηση –ή τέλος πάντων μία από τις πιθανές– είναι απλή: Να μας θυμίσει πως ο κόσμος είναι στρογγυλός. Ηταν στρογγυλός πριν από την «παγκοσμιοποίησή» του, αλλά και πριν από την «ανακάλυψή» του από τους Ευρωπαίους. Οι λαοί της Ασίας, της Αφρικής, της Αμερικής, της Ωκεανίας, μ’ ένα λόγο οι ιθαγενείς όπως τους αποκαλούμε, επιβαρύνοντας συχνότατα τη λέξη αυτή με όσα απαξιωτικά κλισέ σφήνωσε στο μυαλό μας το «Μίκυ Μάους», ζούσαν, δημιουργούσαν, συνέθεταν έπη, έφτιαχναν ναούς και αγάλματα, έπλαθαν μύθους και θεότητες, τραγουδούσαν, ατένιζαν το νυχτερινό στερέωμα και προσπαθούσαν να το χαρτογραφήσουν και να ξεκλειδώσουν τα μυστικά του, πολύ πριν τους «εκπολιτίσει» και τους προσηλυτίσει στη δική του θρησκεία ο Λευκός Ευρωπαίος. Πολύ πριν τους υποδουλώσει, τάχα για να τους ελευθερώσει.

Να, αυτό το αίσθημα υπεροχής του Λευκού Ευρωπαίου (ή του Λευκού Δυτικού πια) θα μπορούσε να ακυρωθεί από ένα Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών, εφόσον βέβαια δεν θεωρηθεί τεκμήριο υπεροχής η ίδια η αρχαιότητα. Ανώτεροι και κατώτεροι πολιτισμοί δεν υπάρχουν για τους ανθρωπολόγους και δεν θα ’πρεπε να υπάρχουν και για τους ανθρώπους εν γένει. Διαφέρουν, αλληλοτροφοδοτούνται, συγκρούονται, ειρηνεύουν, αναπτύσσει ιδιαίτερα ο καθένας κάποιους συγκεκριμένους τομείς, σε κανέναν τους όμως δεν δόθηκε πρωτοκαθεδρία από τους ουρανούς και τους θεούς τους.

Οι σημερινοί λαοί, ας πούμε όσοι ζουν στις δέκα χώρες που συνυπέγραψαν τη Διακήρυξη της Αθήνας για το Φόρουμ των Αρχαίων Πολιτισμών (Ελλάδα, Ιταλία, Κίνα, Ινδία, Ιράν, Ιράκ, Αίγυπτος, Βολιβία, Περού και Μεξικό) είναι κληρονόμοι. Δεν είναι ίδιοι και απαράλλαχτοι με τους λαούς που έζησαν στα ίδια χώματα χίλια, δύο χιλιάδες ή τρεις χιλιάδες χρόνια πριν. Ούτε το αίμα τους ούτε η γλώσσα ή η θρησκεία τους έμειναν άθικτα από τον χρόνο. Τέτοια ακινησία δεν την προβλέπει η ιστορία. Σαν κληρονόμοι πολιτισμών οφείλουν να συνθέσουν μια εσπεράντο αλληλογνωριμίας και κατανόησης, εφόσον η επιστροφή στην προ Βαβέλ μία και μόνη γλώσσα, κι αυτή μυθική, είναι ανέφικτη. Οφείλουν δηλαδή να ξαναθυμηθούν πως ο πλανήτης είναι στρογγυλός. Ως εκ τούτου, τα δέκα ιδρυτικά μέλη οφείλουν να δουν πως ο όμιλός τους δεν μπορεί παρά να είναι ανοιχτός. Και το Ισραήλ έχει θέση και η Συρία και οι σκανδιναβικές χώρες και οι κεντροαφρικανικές. Και η Αυστραλία, όσο υπάρχουν ακόμη Αμπορίτζιναλς.

Ιδιαίτερα για εμάς τους Ελληνες, ή για τους εξ ημών ελληνότατους, ένα Φόρουμ Αρχαίων Πολιτισμών θα ’χε να μας θυμίσει ότι ο ελληνικός πολιτισμός δεν είναι ο αρχαιότερος. Και δεν παρθενογεννήθηκε. Διασταυρώθηκε με τους γύρω του, ειρηνικά ή πολεμικά, έδωσε και πήρε. Το σχήμα για μια οικουμένη που ζούσε στα δέντρα ή σε σπηλιές όταν εμείς (εμείς;) φτιάχναμε Παρθενώνες, μόνο η βαθιά ανιστόρητη φαντασιοπληξία το κατασκευάζει.

καθημερινή