του Τάσου Τσακίρογλου
Σε λίγες μέρες κλείνει το 2019, τριάντα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ίσως της σημαντικότερης και πιο εμβληματικής «στιγμής» της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, η οποία σηματοδότησε συμβολικά και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Κάποιοι ιστορικοί ονόμασαν αυτή τη στιγμή «διάσελο της Ιστορίας», δηλαδή το σχετικά ομαλό εκείνο κομμάτι που ενώνει δύο κορυφές, τον «αυχένα» του βουνού. Ξέρουμε ότι η κορυφή που αφήσαμε πίσω μας διαμόρφωσε τον κόσμο όπου ζούμε σήμερα, αλλά παραμένει το ερώτημα ποια είναι η κορυφή προς την οποία σκαρφαλώνουμε τώρα.
Αναμφίβολα ο κόσμος που ανατέλλει μαζί με το 2020 φέρει το στίγμα της κλιματικής αλλαγής και θέτει ως πρόκληση την αντίδραση της ανθρωπότητας σ’ αυτήν.
Η περίοδος που ζούμε θυμίζει κατά έναν τρόπο εκείνη που προηγήθηκε της αλλαγής της χιλιετίας, τότε λίγο πριν από το 2000, όταν ξεχύθηκαν σαν άγρια ζώα από το κλουβί οι αποκαλυπτικές θεωρίες για το τέλος του κόσμου, για τις πληγές του Φαραώ που θα έφερνε μαζί της η αλλαγή της χρονιάς, για τον «ιό της χιλιετίας» που θα έπληττε τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές κ.λπ.
Σήμερα αναπτύσσεται διεθνώς –και όχι τόσο στην Ελλάδα, η οποία όπως πάντα περιμένει να ακούσει τον αντίλαλο των εξελίξεων– ένας ορυμαγδός χιλιαστικών θεωριών και καταστροφολογίας μπλεγμένης με αρκετή μελλοντολογία, αναφορικά με το «τέλος του πλανήτη». Φυσικά όλα αυτά έχουν μια πραγματική βάση, αφού όλοι οι επιστήμονες του κλίματος μας διαβεβαιώνουν ότι αυτό που έρχεται είναι κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί ή βιώσει στα δέκα χιλιάδες χρόνια της πρόσφατης ιστορίας του πολιτισμού.
Ωστόσο, ο τρόπος που το θέμα παρουσιάζεται από τα ΜΜΕ –αποσπασματικά και τρομολαγνικά όπως πάντα– έχει ένα και μοναδικό αποτέλεσμα: τη μοιρολατρία και την απάθεια. Το μεν κλίμα είναι απρόσωπο και αποτελεί μια υπέρτερη δύναμη, όμως εκείνοι που το επηρεάζουν έχουν πολύ συγκεκριμένο πρόσωπο και σ’ αυτούς μπορούμε να επιβάλουμε τους αναγκαίους συμβιβασμούς και περιορισμούς. Αρκεί βεβαίως να «ξυπνήσουμε».
Ηδη εμπεριστατωμένες μελέτες ψυχολόγων και ψυχιάτρων δείχνουν ότι σε περιοχές που έχουν πληγεί σφοδρά από ακραία καιρικά φαινόμενα (όπως η Καλιφόρνια, η Νέα Ορλεάνη, η Φλόριντα, η Πολσοτέγκα της Νικαράγουας, μέρη της Ινδίας) μεγάλα ποσοστά ανθρώπων και κυρίως νέων υποφέρουν από νέες ψυχικές ασθένειες, όπως το «κλιματικό τραύμα», η «κλιματική κατάθλιψη», η «οξεία αγχώδης διαταραχή λόγω κλιματικών καταστροφών» κ.λπ.
Η τροπή που θα πάρει η εξέλιξη τις επόμενες δεκαετίες δεν είναι προκαθορισμένη. Η περαιτέρω υποβάθμιση του πλανήτη δεν είναι προεξοφλημένη, καθώς υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Αυτές όμως απαιτούν κινητοποίηση, διεκδίκηση και άσκηση πίεσης στις ηγεσίες. Χρειαζόμαστε μια αλλαγή πίστας στο επίπεδο της συνείδησης.
Ο φασισμός και ο ναζισμός, όπως και οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, μας έδειξαν ότι η Ιστορία δεν έχει μόνο μία κατεύθυνση και, κυρίως, ότι αυτή η κατεύθυνση δεν είναι η αέναη πρόοδος μέσω της ανάπτυξης. Σήμερα η ανάπτυξη, που μετριέται με την κατανάλωση και την καταστροφή της φύσης και του ανθρώπου, έχει οδηγήσει σ’ ένα οριακό σημείο την ανθρωπότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εμπέδωση ενός αισθήματος βαθιάς δυσπιστίας γι’ αυτού του είδους την ανάπτυξη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ένα συνολικό πολιτιστικό πισωγύρισμα. Οσο οι καταστροφές λόγω κλιματικής αλλαγής θα συσσωρεύονται, τόσο αυτή η «αντιπροοδευτική» άποψη θα εξαπλώνεται. Το πού θα κατευθυνθεί εξαρτάται απολύτως από εμάς.
efsyn
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου