Δώρο ή βάρος τα αρχαία;

Μπορούμε μια χαρά να καμαρώνουμε όσο τα αρχαία είναι για εμάς κάτι σαν αποδοτικότατη καρτ ποστάλ

του Παντελή Μπουκάλα

Ευλογία ή κατάρα; Μέγα δώρο ή μέγα βάρος; Ενόχληση ή όφελος; Λόγος καύχησης ή αιτία εκνευρισμού; Τι είναι τελικά οι αρχαιότητες για εμάς, τους νέους Ελληνες; Η απάντηση που έχει δώσει ο χρόνος δεν είναι περίπλοκη: Τα αρχαία δεν είναι το ίδιο πράγμα για όλους τους νεοέλληνες, στα μετεπαναστατικά χρόνια. Και δεν είναι καν το ίδιο πράγμα για τον καθένα μας ξεχωριστά σε όλον τον βίο του. Εξαρτάται από τα περιστατικά που θα διασταυρώσουν τη ζωή του με τη δική τους.

Μπορούμε μια χαρά να καμαρώνουμε όσο τα αρχαία είναι για εμάς κάτι σαν αποδοτικότατη καρτ ποστάλ, ο τόσο κοντινός και τόσο μακρινός Παρθενώνας, η Κνωσός, οι Μυκήνες, η Ολυμπία και ό,τι άλλο συναριθμείται πλέον στην κατηγορία των ιερών και ανέγγιχτων. Και μια χαρά επίσης μπορούμε να γκρινιάζουμε και να σιχτιρίζουμε, εμείς οι ίδιοι οι αρχαιολογικώς υπερήφανοι, όταν θέλουμε να χτίσουμε ένα σπιτάκι, και τα μηχανήματα σκοντάφτουν σε κάτι που μοιάζει υπόλειμμα αλλοτινής οργανωμένης ζωής. Ή όταν θέλουμε να ανοίξουμε καινούργιο δρόμο, να φτιάξουμε ένα γήπεδο, να επεκτείνουμε την παραθαλάσσια τουριστική επιχείρησή μας, και πέφτουμε πάλι σε λείψανα. Μπλέκουμε τότε, αν βέβαια δεν προλάβουμε να τα καταχώσουμε στα μουλωχτά, ξαφρίζοντας πρώτα ό,τι πολύτιμο, για να το ’χουμε μπιζουδάκι στο γραφείο μας ή να αναζητήσουμε την τιμή του στη μαύρη αγορά, στελεχωμένη ανέκαθεν και από ευπατρίδες. Μπλέκουμε με την αρχαιολογία, τη «γραφειοκρατία», το «καταραμένο Δημόσιο που μόνο εμπόδια ξέρει να βάζει», τους αρχαιολόγους που είναι τρανοί πατριώτες όταν ανακαλύπτουν κάτι όμορφο και σπουδαίο, αλλά «συντεχνία», επίσης «καταραμένη», όταν επιμένουν πως υπάρχουν και νόμοι και κανόνες. Και πως, εν πάση περιπτώσει, αυτοί οι αρχαίοι, στους οποίους χρωστάμε περίπου το μισό ψωμί μας και κάτι πολύ παραπάνω από το μισό τής δόξας μας, δικαιούνται κάποιον σεβασμό. Ακόμα κι όταν υποτίθεται ότι στέκονται εμπόδιο στα οικοδομικά, αναπτυξιακά και λοιπά όνειρά μας.

Τα μεγάλα έργα προϋποθέτουν και μια μεγάλη αποδοχή: ότι δεν γίνεται να αποκτάμε από το Δημόσιο, σε τιμή μάλιστα εξαιρετικά συμφερτική, μερικές χιλιάδες στρέμματα, μέσα στα οποία έχουν προ πολλού εντοπιστεί αρχαία, που μέχρι χθες τα δοξολογούσαμε, και να απαιτούμε να γίνουν όλα με διαδικασίες φαστ τρακ, όπως στους κονδυλιοφάγους και περιβαλλοντοφθόρους Ολυμπιακούς. Επενδύσεις; Μα και βέβαια. Αλλά γιατί είναι προαπαιτούμενο να απεκδυθούμε νομικά και ηθικοπολιτικά;

καθημερινή