Φύλο και φύλλα συκής

Διαθέτουμε ίσα δικαιώματα δυνάμει της ίδιας μας της φύσης.

της Φωτεινής Βάκη*

Οταν ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δήλωνε πρόσφατα ότι δεν τρέφει αυταπάτες για μια κοινωνία ισότητας, διότι η τελευταία αντίκειται στην ανθρώπινη φύση, δεν ακύρωνε μόνο τη δικαιική σκευή της νεωτερικότητας και του Διαφωτισμού, αλλά παρουσίαζε τον κοινωνικό δαρβινισμό του νεοφιλελευθερισμού ως ειμαρμένη του ανθρώπινου πολιτισμού. Η θεμελίωση της ιδεολογίας της ανισότητας στην ανθρώπινη φύση προσδίδει στην πρώτη καθολική εγκυρότητα και εσαεί ορθότητα.

Ο λόγος περί ανθρώπινης φύσης δεν είναι καινοφανής. Από τον μακρύ και αιρετικό 18ο αιώνα, η «ψηλάφηση» της ανθρώπινης φύσης αποσκοπούσε στην ανίχνευση των προσηκόντων προς αυτήν θεσμών και πολιτικών συστημάτων ή γινόταν το νομιμοποιητικό έρεισμα του νέου κόσμου που αναδυόταν. Το πρώτο άρθρο της Διακήρυξης των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, «όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι και ελεύθεροι», θεμελιώνει τα δικαιώματα στη φύση για να καταδείξει την καθολικότητά τους, τον αναπαλλοτρίωτο και διαχρονικό τους χαρακτήρα. Η επίκληση της ανθρώπινης φύσης δεν είναι γεγονός αλλά πρόταγμα.

Διαθέτουμε ίσα δικαιώματα δυνάμει της ίδιας μας της φύσης. Τα δικαιώματα, επομένως, δεν επιδέχονται συμψηφισμούς και δεν υπόκεινται στις συγκυριακές μεταβλητές της φυλής, της θρησκείας, του πλούτου, του φύλου. Οι αγώνες για ίσα δικαιώματα είναι αγώνες αναγνώρισης και εφαλτήρια μετάβασης από το βιολογικό γεγονός της ύπαρξης στην αξιοπρέπεια του ανθρώπινου προσώπου. Είναι αγώνες για ένα κράτος δικαίου που θα αίρει τους διαχωρισμούς σε ανθρώπους και «υπανθρώπους», πολίτες πρώτης και δεύτερης κατηγορίας, ορατούς και αόρατους.

Σήμερα εισάγεται προς ψήφιση στη Βουλή των Ελλήνων το νομοσχέδιο της νομικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου. Δεν το επέβαλε η ανάγκη συμμόρφωσης προς το Συμβούλιο της Ευρώπης, που αξιώνει την εξάλειψη των διακρίσεων κατά των διεμφυλικών ατόμων και δεν διεκδικεί δάφνες ευαισθησίας.

Δεν το υπαγόρευσαν κάποιες ακαδημαϊκές εμμονές των «σπουδών φύλου» -gender studies- που υπογράμμισαν τον κοινωνικά κατασκευασμένο, θρυμματισμένο, ρευστό χαρακτήρα των ταυτοτήτων μιας μετανεωτερικής συνθήκης. Το νομοσχέδιο κατοχυρώνει το ατομικό δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού του ανθρώπου όσον αφορά την έμφυλη ταυτότητά του.

Αν το δικαίωμα της ατομικής ελευθερίας που ισοδυναμεί με την αυτοδιάθεση του προσώπου, η απώλεια της οποίας γεννά τη δουλεία και τον εκφυλισμό του ανθρώπου σε εργαλείο, έγινε πυλώνας των πρώτων νεωτερικών συνταγμάτων, το παρόν νομοσχέδιο θωρακίζει τη δημοκρατία του φύλου χειραφετώντας από τη δουλεία της βιολογίας, όταν η τελευταία βρίσκεται σε ασυμφωνία με την έμφυλη ταυτότητα, ήτοι το κοινωνικό φύλο.

Από το φύλο ως βιολογική ειμαρμένη, ως προκρούστεια κλίνη της έμφυλης ταυτότητας έως την ερμηνεία της ιστορίας ως ενός δαρβίνειου αγώνα φυλών, μικρή η απόσταση. Το παρόν νομοσχέδιο καταργεί ως προαπαιτούμενα της νομικής αλλαγής ταυτότητας φύλου τόσο το υποχρεωτικό χειρουργικό νυστέρι που τραυμάτιζε σώμα και προσωπικότητα, όσο και την ψυχιατρική γνωμάτευση που επέβαλλε η πρόσληψη του διεμφυλικού ως «μη κανονικού» και παρέπεμπε στις ζοφερές περιόδους της ιστορίας.

Πίσω από το μότο της Μποβουάρ, «γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι», πίσω από τις ενοράσεις της Μπάτλερ για την κοινωνική κατασκευή των έμφυλων ταυτοτήτων και την απόρριψη του βιολογικά προκαθορισμένου φύλου ως «κανονιστικής μυθοπλασίας», πίσω από τις διατάξεις του νομοσχεδίου κρύβονται καθημερινές τραγωδίες, εφηβικοί εφιάλτες, βία και αποκλεισμοί.

Ανθρωποι που δεν μπορούν να ταξιδέψουν με αεροπλάνο, που αδυνατούν να εξυπηρετηθούν σε υπηρεσίες, που διώκονται σαν κλέφτες διότι η ταυτότητά τους δεν συμφωνεί με το παρουσιαστικό τους. Μη αναγνωρίσιμοι πολίτες, άνθρωποι με ποδοπατημένη την αξιοπρέπεια διότι ο φαινότυπος δεν συμφωνεί με τον γονότυπο. Μαθητές που η έναρξη της εφηβείας ισοδυναμεί με εφιάλτη, «αποσυνάγωγοι» και αποδιοπομπαίοι τράγοι που εγκαταλείπουν το σχολείο γιατί δεν αντέχουν τις κακοποιήσεις, τη χλεύη και την παρενόχληση.

Δυστυχώς, για κάποιους πολέμιους του νομοσχεδίου η αναγνώριση ενός δικαιώματος ισοδυναμεί με έντεχνο τρόπο αποφυγής της στρατιωτικής θητείας, φοροδιαφυγής, άρσης του άβατου του Αγ. Ορους, διασάλευσης της δημόσιας τάξης. Στην ακρόαση φορέων στη Βουλή, όταν πήρε τον λόγο εκπρόσωπος της Ιεράς Συνόδου, η πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών αποχώρησε λέγοντας: «Δεν μπορούμε να ανεχτούμε άλλο κακοποιητικό λόγο. Τον ακούμε κάθε Κυριακή από τα μικρόφωνα της Εκκλησίας».

Κι εφόσον τα ανθρώπινα δικαιώματα απαξιώνονται ως παιχνιδίσματα και ο «δικαιωματισμός» εκλαμβάνεται περίπου ως ιός, η πύλη του Παραδείσου θα είναι κλειστή για όσους επέλεξαν φύλο και αρνήθηκαν αυτό που δόθηκε ως Δωρεά της Θείας Χάριτος. Θα ακυρωθεί όμως και το διαβατήριο στον σοσιαλιστικό παράδεισο, αφού το κοινωνικό φύλο αντίκειται στον αντικειμενισμό που προβλέπει το άρθρο πίστεως του «ιερατείου» του ΚΚΕ.

Αλλωστε οι ρευστές ταυτότητες γίνονται προσκόμματα στην ταξική συνείδηση. Κι αφού οι πόρτες του παραδείσου είναι κλειστές, ας επιτρέψει τουλάχιστον η αρχή της πλειοψηφίας με βάση την οποία ψηφίζονται οι νόμοι στο Κοινοβούλιο και όχι οι αποφάσεις της Ιεράς Συνόδου να εισέλθουν αυτοί οι άνθρωποι σε μια δημοκρατική πολιτεία στην οποία θα είναι αναγνωρίσιμοι.

Τον μακρινό 18ο αιώνα ο Καντ ισχυριζόταν ότι ζούμε στην εποχή του Διαφωτισμού αλλά όχι σε μια διαφωτισμένη εποχή. Ας μη χρειαστεί, περίπου τρεις αιώνες μετά, να διαπιστώσουμε ότι ζούμε σε μια εποχή σκοταδισμού.

* Η Φ. Βάκη είναι επικ. καθηγ. Φιλοσοφίας Ιονίου Πανεπιστημίου, κοινοβουλευτική εκπρόσωπος ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής Κέρκυρας

efsyn