Δεν είναι μόνο τα γκολ και τα τρίποντα

του Παντελή Μπουκάλα

Α​​ν και ξέρουν καλά ότι δεν πείθουν ούτε τον εαυτό τους που τους παρακολουθεί μέσα από τον καθρέφτη της υποκρισίας, οι επίσημοι του αθλητισμού, οι ηγήτορες των παγκόσμιων, ευρωπαϊκών και εθνικών ομοσπονδιών, επιμένουν να κηρύσσουν ότι ο αθλητισμός δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική. Εξίσου πιστευτοί γίνονται και όταν υποστηρίζουν με βλέμμα φλογερό και λόγο πύρινο ότι ούτε και με το χρήμα έχει σχέση ο αθλητισμός, αλλά η ειρωνεία που εισπράττουν δεν τους απογοητεύει. Και συνεχίζουν, συνεχίζουν, συνεχίζουν, με ακένωτη την μπαταρία του φαρισαϊσμού, να ρητορεύουν για «καθαρές αξίες», «ευγενή ιδεώδη» και λοιπά ευφημιστικά.

Οποιο σχήμα κι αν έχει η μπάλα, κι όποιο μέγεθος ή χρώμα, μα στρογγυλή και ασπρόμαυρη να είναι, μα πορτοκαλί και σπυριάρα, μα καφετιά και πεπονοειδής, δεν περιέχει μόνο φρέσκο αέρα. Περιέχει και μπαγιάτικα συμφέροντα. Ακόμα και τα λεγόμενα εθνικά, μέσα της είναι, αφού μια αθλητική επιτυχία (ένα Ευρωμπάσκετ λ.χ. ή ένα Μουντιάλ) είναι ικανή να εντάξει μια χώρα στον χάρτη πολύ γρηγορότερα απ’ ό,τι και οι καλύτερες δυνατές επιδόσεις της στην επιστήμη, την τέχνη και την οικονομία.

Οι Σλοβένοι, ας πούμε, ένιωσαν ότι με τα πρωτεία τους στο Ευρωμπάσκετ του Σεπτεμβρίου, και μάλιστα με τη νίκη τους στον τελικό της Κωνσταντινούπολης επί της Σερβίας, κατάφεραν ό,τι και οι Κροάτες με την τρίτη θέση τους στο Μουντιάλ της Γαλλίας το 1998: να γίνουν ακουστοί, γνωστοί, ίσοι. Δεν έχουν λόγους να πιστεύουν, ξέρουν άλλωστε πώς δουλεύει η μηχανή παραγωγής δημοσιότητας και φήμης, ότι θα κατόρθωναν το ίδιο αν κάποιος από τη χώρα τους βραβευόταν με το Νομπέλ Φυσικής, Ιατρικής ή Λογοτεχνίας. Εξαιρετικός παίκτης ο Γκόραν Ντράγκιτς, μέγα ταλέντο ο Λούκα Ντόντσιτς, και πολύ όμορφο το μπάσκετ της σλοβενικής Εθνικής. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν έχουν ένα μερίδιο στο δίκιο, με τις σκληρές αντιαθλητικές εκτιμήσεις τους και τις προτροπές τους για διαφορετική αξιολόγηση των αξιών, ο Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος, ο Ευριπίδης («κακών γαρ μυρίων όντων καθ’ Ελλάδα, ουδέν κάκιόν εστιν αθλητών γένος» δογμάτιζε) και όσοι συμμερίζονται μερικώς ή πλήρως τις απόψεις τους.

Περιέχει και εξουσία η μπάλα. Ισχύ. Πολιτική, οικονομική, μιντιακή, ιδεοκατασκευαστική. Την απολαμβάνουν οι πρόεδροι, οι παράγοντες, οι ιδιοκτήτες, οι εξαρτημένοι δημοσιογράφοι. Α, και οι «αθάνατοι» της γιγαντιαίας ολυμπιακής επιχείρησης, με την επίσης αθάνατη δολαριοβουλιμία αρκετών της αγνής συντεχνίας, που τον πλούσιο καιρό των πολλών υποψηφιοτήτων απαιτούσαν ρευστό για να στεριώσουν την ψήφο τους υπέρ κάποιας διεκδικήτριας πόλης-χώρας. Μερικές φορές ένα τμήμα της πολιτικής ισχύος το διεκδικούν οι οπαδοί, με την πίστη ή την ψευδαίσθηση πως είναι ή μπορούν να γίνουν ισότιμοι συμπαίχτες στο τεράστιο σόου. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα οι οπαδοί της Μπαρτσελόνα («κάτι παραπάνω από μια ομάδα» είναι άλλωστε το σύνθημά της), που μετατρέπουν χρόνια τώρα το «Καμπ Νου» σε πλατεία διαδήλωσης υπέρ της καταλανικής αυτονομίας. Η απόφαση να γίνει κεκλεισμένων των θυρών ο αγώνας Μπαρτσελόνα - Λας Πάλμας τη μέρα του δημοψηφίσματος, να αποκλειστούν δηλαδή οι οπαδοί ώστε να μη μετατραπεί σε εκλογικό κέντρο το γήπεδο, για πολλούς Καταλανούς ήταν πλήγμα βαρύ σχεδόν όσο και οι ροπαλιές των Ισπανών αστυνομικών· ίσως επειδή ένιωσαν ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση στο «κάτι παραπάνω από μια ομάδα» προστέθηκε το «είναι και μια επιχείρηση», η οποία δεν έχει όρεξη να διακινδυνεύσει τιμωρίες, απώλειες βαθμών, αποκλεισμό από το πλουτοφόρο Τσάμπιονς Λιγκ. Η Μπαρτσελόνα πάντως μπήκε στο γήπεδο με φανέλα στα χρώματα της καταλανικής ανεξαρτησίας. Η Λας Πάλμας αντεπιτέθηκε προσθέτοντας εκτάκτως στη δική της φανέλα το σήμα της ισπανικής βασιλείας, για να δηλώσει την υποστήριξή της στη διασαλευμένη πια ενότητα της χώρας. Παραδόξως –και τουλάχιστον όσο ξέρω– η ΦΙΦΑ και η ΟΥΕΦΑ δεν αντέδρασαν. Ισως επέλεξαν να μιμηθούν την Κομισιόν, που επίσης δεν αντέδρασε ολόκληρη Κυριακή, παρότι οι κάθε μεγέθους οθόνες είχαν καταπλημμυρίσει από σκηνές ωμής βίας και άγριας καταστολής.

Ας μπούμε όμως και σε ένα ελληνικό γήπεδο. Στο «Καραϊσκάκης» του Φαλήρου. Από χρόνια οι οπαδοί του Ολυμπιακού απλώνουν εκεί (αλλά και στο ΣΕΦ μια στο τόσο) ένα πανό με το σύνθημα «Kosovo is Serbia». Διαδηλώνουν έτσι τα θερμά αισθήματά τους για τους «αδελφούς Σέρβους». Οχι όμως για όλους τους Σέρβους, διότι οι Ολυμπιακοί, αδελφοποιημένοι με τον Ερυθρό Αστέρα του Βελιγραδίου, εξαιρούν αυτονοήτως από την αγάπη τους την Παρτιζάν και τους ουκ ολίγους οπαδούς της. Η οποία Παρτιζάν είναι αδελφοποιημένη με τον ΠΑΟΚ, οπότε... Θυμίζω ότι ένα άλλο πανό, ακρότατα υβριστικό για τους μαζικά δολοφονημένους στη Σρεμπρένιτσα μες στον βλακώδη φιλοσερβισμό του, είχε απλωθεί στο «Καραϊσκάκης» στον αγώνα Ελλάδας - Βοσνίας.

Εν πάση περιπτώσει, οι γαύροι συστηματοποίησαν τη χρήση του πανό για «το Κόσοβο που είναι Σερβία» από τη στιγμή που ο πρόεδρός τους, μάλλον ο ισχυρότερος Ελληνας αυτή τη στιγμή, ένας δυνάμει Μπερλουσκόνι, αποφάσισε να προσλάβει τον Κοσοβάρο Μπέσνικ Χάσι σαν προπονητή του Ολυμπιακού. Οι οργανωμένοι αντέδρασαν από την αρχή, με κριτήρια όχι αθλητικά βεβαίως αλλά ρατσιστικούλικα. «Μα Αλβανός στον Θρύλο μας; Δε φτάνει που ανεχόμαστε το Αλβανάκι τον Καπίνο;» Με απόφαση του προέδρου, όταν άρχισαν οι ήττες, ο Μπέσνικ Χάσι απολύθηκε και ο Καπίνο τιμωρήθηκε, επειδή έσωσε μεν την ομάδα από πέντε κι έξι γκολ, έφαγε όμως ένα που «δεν έπρεπε να το φάει». Ικανοποιήθηκαν έτσι όσοι είναι πεπεισμένοι ότι «δεν θα γίνεις Ελληνας ποτέ, Αλβανέ».

Ας αλλάξουμε ήπειρο. Κι ας πάμε στην Αμερική. Στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί μερίδιο της ισχύος του αθλητισμού διεκδίκησαν και απέσπασαν οι παίχτες του μπάσκετ και του αμερικανικού φούτμπολ, για να εναντιωθούν ευθαρσώς στον Πρόεδρό τους. Αιτία ο Τραμπ ως Τραμπ και η εχθρότητά του απέναντι στις μειονότητες. Και αφορμή οι κάθε άλλο παρά αντιναζιστικές δηλώσεις του μετά τη δολοφονία διαδηλώτριας, με όπλο ένα αυτοκίνητο, στη Σάρλοτσβιλ της Βιρτζίνια, καθώς και η χολή του για όσους παίχτες του φούτμπολ δεν στέκονται όρθιοι, με το χέρι στην καρδιά, την ώρα του εθνικού ύμνου αλλά μένουν γονατισμένοι, για να καταδικάσουν έτσι την πολιτική των διακρίσεων. Ακόμα κι αν επιβληθεί ο Τραμπ, ενεργοποιώντας όλο το υπ’ αυτόν σύστημα για να απαξιώσει λαϊκιστικά τους «πάμπλουτους που ξύπνησαν ξαφνικά», θα πρόκειται για τη νίκη ενός βαθιά ηττημένου.

Καθημερινή