Αριστεριστές ή ευρώδουλοι;

του Τάσου Παππά

Έχουν περάσει αρκετοί μήνες από την πρώτη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν μεσολαβήσει η επτάμηνη διαπραγμάτευση, το νικηφόρο δημοψήφισμα, η ήττα, η συνθηκολόγηση, η υπογραφή και η ψήφιση του τρίτου μνημονίου, η δεύτερη εκλογική επικράτηση, και ακόμη το φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να προκαλεί εντός και εκτός της χώρας πολλές συζητήσεις.

Είναι ένα επικίνδυνο για τη χώρα πείραμα; Είναι η εκδοχή μιας οπορτουνιστικής Αριστεράς που ζημιώνει συνολικά τις ιδέες της Αριστεράς; Είναι ένα μόρφωμα που προσεγγίζει με γρήγορο ρυθμό τη μεταλλαγμένη σοσιαλδημοκρατία; Είναι ένα εγχείρημα που πρέπει να αποτελέσει πρότυπο για τη ριζοσπαστική ευρωπαϊκή Αριστερά; Εξαρτάται από ποια σκοπιά το βλέπει κανείς.

• – Αν σε λένε Κυριάκο Μητσοτάκη, μπορείς να υποστηρίζεις, για να συσπειρώσεις τους οπαδούς σου και να κερδίσεις μέρος του ακροατηρίου της Ακρας Δεξιάς, ότι «αυτή η κυβέρνηση αποτελείται από κάποιους αριστεριστές που αισθάνονται άνετα να πίνουν τον καφέ τους και να ονειρεύονται την επανάσταση» («Washington Post»).
  Δεν πρωτοτυπείς βεβαίως γιατί έχει προηγηθεί ο Αντ. Σαμαράς που μας προειδοποιούσε ότι με τον ΣΥΡΙΖΑ στη διακυβέρνηση η χώρα θα γεμίσει σοβιέτ (μέχρι τώρα πάντως δεν είδαμε ούτε ένα), αλλά δεν πειράζει. Οπως δεν πειράζει που μόλις πριν από λίγες μέρες ο εκπρόσωπος Τύπου του κόμματός σου και ένας εκ των αντιπροέδρων σου είχαν χαρακτηρίσει τον Τσίπρα νεοφιλελεύθερο. Και αριστεριστές και νεοφιλελεύθεροι λοιπόν. Δύσκολος συνδυασμός που δεν απαντά σε κανένα εγχειρίδιο οικονομικής και πολιτικής σκέψης, αλλά ας είναι…
• – Αν σε λένε Βέμπερ (όχι Μαξ -αυτός ήταν μεγάλος στοχαστής- αλλά Μάνφρεντ), είσαι επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, πατενταρισμένος αριστερόφοβος και μάλιστα παλιάς κοπής, μπορείς να αποκαλείς τον Τσίπρα κομμουνιστή και να έχεις την απαίτηση να μην πέσει πολύ γέλιο με αυτήν την παχυλή ανοησία σου.
• – Αν ανήκεις στη Δημοκρατική Συμπαράταξη και στο Ποτάμι, μπορείς να καταγγέλλεις τον Τσίπρα και για νεοφιλελευθερισμό γιατί αφανίζει τους φτωχούς και τα μεσαία στρώματα, αλλά και για ροπή προς τον εθνικισμό και την Ακροδεξιά γιατί συνεργάζεται με τους ΑΝ.ΕΛΛ.
• – Αν ανήκεις στην αβλαβή Αριστερά και είσαι πολύ θυμωμένος γιατί αυτοί που κυβερνούν προσβάλλουν την Αριστερά όπως την έχεις στο μυαλό σου, δηλαδή φρόνιμη, συνετή και τελείως ακίνδυνη, μπορείς να επινοήσεις για να τους περιγράψεις ένα καντάρι όρους: εθνικομπολσεβίκοι, εθνικολαϊκιστές, αριστεριστές πλήρους απασχόλησης, τσαβιστές, οπαδοί του μοντέλου της Βόρειας Κορέας κ.λπ.
• – Αν νιώθεις προδομένος για τη στροφή που έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ, μπορείς να είσαι εξαιρετικά επιθετικός στην κριτική σου όπως ο Π. Λαφαζάνης («ευρώδουλο κυβερνητικό επιτελείο», «θλιβερή κυβέρνηση Τσίπρα», «κυβέρνηση φτηνών λαϊκιστών και της ευρωυποτέλειας») ή πολύ πικρόχολος όπως ο Χρ. Λάσκος («μόνη ασφαλής νίκη του συστήματος αποτελούσε η αυτοκατάργηση της αριστερής κυβέρνησης: η αποδοχή από τον Αλλιέντε της εφαρμογής του προγράμματος του Πινοσέτ» «Η Αυγή», 10-4-2016). Δικαιούνται να τα λένε; Ασφαλώς, αφού άλλα είχε υποσχεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ και τα ακριβώς αντίθετα έπραξε. Μήπως όμως εδώ έχουμε να κάνουμε με περιπτώσεις ανθρώπων που, όπως λέει ο Μανές Σπερμπέρ, «είναι βίαιοι στα λόγια και δειλοί στις πράξεις»; Δεν θα το μάθουμε ποτέ, εκτός αν έρθουν κι αυτοί στη θέση που βρέθηκε ο Τσίπρας εκείνες τις μέρες του Ιουλίου του 2015. Εξ αποστάσεως ήρωες δεν υπάρχουν.
• – Υπάρχει όμως και η εξωχώρια ριζοσπαστική Αριστερά. Σημαντικοί εκπρόσωποί της συνεχίζουν να επενδύουν στον ΣΥΡΙΖΑ. Η Σαντάλ Μουφ γράφει ότι «για μένα το πιο ενδιαφέρον πράγμα σχετικά με τον ΣΥΡΙΖΑ και το Podemos είναι ότι βλέπουμε τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία να αμφισβητείται από την Αριστερά». Ο Ετιέν Μπαλιμπάρ σημειώνει πως «η ελληνική εμπειρία παραμένει ένα πρότυπο αντίστασης και αντικείμενο αναστοχασμού για όλους εκείνους στην Ευρώπη που θεωρούν πως είναι απολύτως αναγκαία μια εναλλακτική» («Εποχή», 12-4-2016). Ο Ιγνάσιο Ραμονέ επισημαίνει ότι «όσο μόνο μια χώρα και μάλιστα περιφερειακή απαιτεί δομικές αλλαγές στην Ευρώπη δεν θα τα καταφέρει. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να κερδίζονται εκλογές, πρέπει να φανταστούμε έναν Τσίπρα σε Γαλλία ή Γερμανία» (από τη «Monde Diplomatique» στην «Αυγή», 10-4-2016).

Θα πει κάποιος: Εντάξει με ό,τι νομίζουν οι άλλοι -αντίπαλοι, φίλοι, πρώην σύντροφοι- για τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο ίδιος τι πιστεύει ότι είναι ή, για να το πούμε διαφορετικά, τι πραγματικά είναι με βάση την πολιτική που υλοποιεί; Για το τι εκτιμούν τα στελέχη του δεν είναι εύκολο να πεις. Εξαρτάται με ποιο μιλάς.

Εκκρεμεί και το συνέδριο όπου εκεί υποτίθεται πως θα ξεκαθαριστούν τα θέματα της φυσιογνωμίας, της ιδεολογίας, της ταυτότητας και της στρατηγικής. Νέες συνθήκες, νέες αναλύσεις, νέα καθήκοντα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα κόμμα διχασμένο γιατί άλλα θέλει (αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει η ηγεσία του) και άλλα είναι αναγκασμένος να κάνει. Δεν πρόκειται για κάτι πρωτοφανές. Εχει ξανασυμβεί στην ιστορία.

Το σίγουρο είναι πάντως πως δεν μπορεί να συνεχίσει για πολύ να πορεύεται έτσι, δηλαδή με ρητορική αντίστασης και πρακτική συμβιβασμών. Η συμφιλίωση με την πραγματικότητα είναι η μία λύση. Η σύγκρουση με στόχο την ανατροπή της είναι η άλλη. Και τα δύο μαζί δεν γίνεται.

efsyn