"Σοκ, πανικό και αποτροπιασμό έχει προκαλέσει στην οικουμένη η φωτογραφία του τρίχρονου Αϊλάν να κείτεται πνιγμένος στα νερά της Μεσογείου. Η συγκίνηση έδωσε την θέση της στην οργή, αλλά υπήρξε η αναγκαία συνέχεια; Συνέβη δηλαδή εν τέλει, η οργή να δώσει την θέση της στην κρίση, η κρίση στην πολιτική θέση; Η αλληλεγγύη, ναι και δίχως αμφιβολία, ανέβηκε ένα σκαλί, αυτό το αίσθημα ανθρωπισμού όπλισε τις ενέργειες πολλών συμπολιτών μας. Αλλά το βήμα έγινε άλμα ή έμεινε μετέωρο; Είναι κάποια ερωτήματα."
του Χρήστου Σκυλλάκου
Τα δημοσιογραφικά βραβεία Pulitzer δόθηκαν -και μέσα από αυτή την βράβευση αναδεικνύεται, όπως ήταν λογικό και παράγωγο, η παγκόσμια τραγωδία των προσφύγων. Το βραβείο φωτοειδησεογραφίας μοιράστηκε στα δύο. Στους φωτογράφους Mauricio Lima, Sergey Ponomarev, Tyler Hicks της New York Times και στο φωτογραφικό επιτελείο του Reuters. Ανάμεσα τους και οι Έλληνες φωτορεπόρτερ Γιάννης Μπεχράκης, Άλκης Κωνσταντινίδης και Αλέξανδρος Αβραμίδης.
Το συγκεκριμένα γεγονότα συνεχίζουν να εκπλήσσουν και να τραβούν την προσοχή του φωτογραφικού ματιού και, κατά συνέπεια, του θεατή. Όποτε ανοίγουμε μια εφημερίδα ή διαβάζουμε ένα site, εικόνες των προσφύγων κατακλύζουν την όρασή μας. Οι φωτογράφοι επιδίδονται στο επάγγελμά τους και ίσως, όπως πολλοί θέλουν να λένε, στο λειτούργημά τους. Ασχέτως όμως από τις προθέσεις, ένα είναι το γενικό συμπέρασμα. Δίχως ηθικολογία, δίχως «την ανάγκη να εξηγούνται τα πράγματα με λόγια» όπως έλεγε ο Elliott Erwitt, η ηθική σύγκρουση του κόσμου, ως απόρροια της πολιτικής κατάστασης παίρνει θέση στον φακό των φωτορεπόρτερ, είτε ως πραγματική απεικόνιση της παγκόσμιας κατάστασης είτε ως σχόλιο πάνω στο δράμα που αυτή επιφέρει στους ανθρώπους. Η πορεία και ο αγώνας από τις θάλασσες στις ξηρές, «το κουράγιο και η αξιοπρέπεια» των προσφύγων είναι μόνιμο θέμα, μόνιμο κάδρο του φωτογραφικού φακού.
Σοκ, πανικό και αποτροπιασμό έχει προκαλέσει στην οικουμένη η φωτογραφία του τρίχρονου Αϊλάν να κείτεται πνιγμένος στα νερά της Μεσογείου. Η συγκίνηση έδωσε την θέση της στην οργή, αλλά υπήρξε η αναγκαία συνέχεια; Συνέβη δηλαδή εν τέλει, η οργή να δώσει την θέση της στην κρίση, η κρίση στην πολιτική θέση; Η αλληλεγγύη, ναι και δίχως αμφιβολία, ανέβηκε ένα σκαλί, αυτό το αίσθημα ανθρωπισμού όπλισε τις ενέργειες πολλών συμπολιτών μας. Αλλά το βήμα έγινε άλμα ή έμεινε μετέωρο; Είναι κάποια ερωτήματα.
«Η φωτογραφία είναι μια χαμηλή φωνή που μπορεί να έλξει την αίσθηση της συνειδητοποίησής μας, να προκαλέσει τέτοια συναισθήματα που γίνονται καταλύτες για την σκέψη» είχε δηλώσει ο W. Eugene Smith, ο σπουδαίος πολεμικός ανταποκριτής του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Από την άλλη παράλληλα, υπάρχει και η άποψη της μεγάλης κριτικού τέχνης Susan Sontag όπου μέσα από την συγκινησιακή λειτουργία της φωτογραφίας έβρισκε μια πιο φιλοσοφική και υπαρξιακή ουσία. «Το να ζεις με φωτογραφικές εικόνες της δυστυχίας δεν ενισχύει απαραίτητα την συνείδηση και την ικανότητά μας να συμπονάμε. Μπορεί και να διαφθείρει. Μόλις κάποιος βλέπει τέτοιες εικόνες, θέλει να βλέπει όλο και περισσότερες. Οι εικόνες καθηλώνουν. Οι εικόνες αναισθητοποιούν.» Ας ελπίσουμε ότι η ανθρωπότητα είναι ικανή να ελέγξει αυτή την διττή λειτουργία της εικόνας και να μετατρέψει την επίγνωση των δραματικών γεγονότων σε δράση αναχαίτισης και ανατροπής τους.
Δείτε στην επίσημη ιστοσελίδα των βραβείων Pulitzer τις φωτογραφίες, τον σχολιασμό τους και τους λόγους βράβευσης τους:
Το Περιοδικό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου