Τα λουλούδια πεθαίνουν πολεμώντας

της Μαριάννας Τζιαντζή

«Είναι σαν μεγάλα λουλούδια με χαρούμενα χρώματα». Ετσι περιγράφει η Αγκαθα Κρίστι τις Κούρδισσες που συνάντησε στη δεκαετία του ’30, όταν ταξίδεψε στη Συρία, όπου ο δεύτερος σύζυγός της, ο κατά 13 χρόνια νεότερός της αρχαιολόγος Μαξ Μάλογουαν, έκανε ανασκαφές.

Σ’ εκείνη την περιοχή, όπως γράφει στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της «Έλα και πες μου πώς ζεις», που αναφέρεται στην παραμονή της στη Συρία, τα μισά χωριά είναι κουρδικά και τα μισά αραβικά. «Ζουν με τον ίδιο τρόπο και ανήκουν στην ίδια θρησκεία, αλλά ούτε για μια στιγμή δεν μπορεί κανείς να μπερδέψει μια Κούρδισσα με μια Αράβισσα».

Οι δεύτερες είναι σεμνές και μαζεμένες, ντυμένες συνήθως στα μαύρα ή με σκούρα χρώματα, όμως «οι Κούρδισσες είναι εύθυμες και όμορφες και φορούν έντονα χρώματα. Τούτες οι γυναίκες έχουν τουρμπάνια με ζωηρό πορτοκαλί χρώμα γύρω στα κεφάλια τους, τα ρούχα τους είναι πράσινα και μαβιά και κίτρινα. Κρατούν το κεφάλι τους ορθό πάνω στους ώμους τους, να γέρνει κάπως πίσω και είναι ψηλές, έτσι που δίνουν πάντα την εικόνα της περηφάνιας. […] Ζουν σε τρώγλες από λάσπη και ίσως τα μόνα τους υπάρχοντα να είναι μερικά τσουκάλια της κουζίνας, αλλά η ευθυμία και το γέλιο τους είναι αβίαστα. Είναι όμορφες και υγιείς και χαρούμενες». Επιπλέον «δεν αμφιβάλλουν πως είναι ίσες με έναν άντρα ή καλύτερες». (Από τις «Σελίδες αυτοβιογραφίας», εκδ. Το κλειδί, 1990).

Σήμερα οι Κούρδισσες δεν μαζεύουν ρίζες και χόρτα, όπως η Κρίστι τις είχε δει να κάνουν στη δεκαετία του ’30, αλλά πολεμούν όπως έκαναν πριν από πέντε χρόνια στο Κομπάνι, όταν το «Ισλαμικό Κράτος» πολιορκούσε την πόλη. Από μια άποψη, και τώρα μοιάζουν με λουλούδια κι ας μη φορούν τις πολύχρωμες παραδοσιακές φορεσιές τους κι ας μη μαζεύουν ρίζες και φύλλα. Με άλλους τρόπους εκδηλώνεται η περηφάνια και η αξιοπρέπειά τους.

Σε λάθος τόπο, σε τόπο «κεραυνοκράχτη» γεννήθηκαν οι Κούρδοι, για να θυμηθούμε τον Διονύσιο Σολωμό, λάθος προστάτες εμπιστεύονταν κατά καιρούς. Κι εμείς, που απλώς βλέπουμε τη μακρινή λάμψη από τα τουρκικά πυρά, μπορούμε ανέξοδα να θαυμάζουμε τις γυναίκες που πολεμούν ηρωικά και να συστήνουμε «αυτοσυγκράτηση» στους εισβολείς. Μόνο που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι δύσκολα θα δέχονταν να μεταφυτευθούν αυτά τα «λουλούδια» στα δικά μας περιφραγμένα και αυστηρά φρουρούμενα περιβόλια. Επομένως, καλά βρίσκονται εκεί που βρίσκονται όπου τα περιμένει ο θάνατος, ο ξεριζωμός, η ταπείνωση.

efsyn